1.Przyczyny rozwoju logistyki: Stale zwiększające się wymagania w zakresie obsługi klientów oraz rosnące koszty kapitału, przemieszczenia i składowania stały się zasadniczymi przyczynami wyodrębnienia pojęcia logistyki w życiu gospodarczym; W punkcie wyjścia logistyka była utożsamiana z fizyczną dystrybucją towarów i zajmowała się optymalizacją procesów transportu i magazynowania. W późniejszym czasie rozszerzyła zakres swych zainteresowań, zajmując się zapasami, lokalizacją produkcji i magazynowania, przepływem informacji. Wśród przyczyn wzrostu popularności logistyki w ciągu minionych 50 lat wymienia się: ∙ wyczerpanie się możliwości obniżki kosztów produkcji ∙wzrost zróżnicowania towarów ∙rosnące koszty transportu ∙globalizacja procesów transportowych ∙wzrost kosztów obsługi zapasów ∙rozwój technik komputerowych, który umożliwił stworzenie nowoczesnych technik komputerowych optymalizujących
W ostatnich latach logistykę zaczęto traktować jako strategiczną szansę firmy.
2.Główne obszary działań logistycznych w przedsiębiorstwie.
Standaryzacja produktów i usług: -określenie życzeń i potrzeb klienta -projekt produktu i usługi -prognoza sprzedaży -zarządzanie jakością -tworzenie Logistycznego Systemu Informacji
Zarządzanie zapasami: -wybór lokalizacji baz magazynowych -liczba i wielkość magazynów -liczba pozycji asortymentów -poziom zapasów bezpiecznych
Działalność transportowa: -wybór gałęzi trasy -wybór technologii przewozu -rozkład jazdy -wyposażenie -koszty transportu
Proces zamówień: -wybór liczby dostawców -otwarcie i przyjęcie zamówień -określenie form zamówień -przygotowanie zamówień -realizacja zamówień
3.Główne rodzaje usług logistycznych.
Usługa logistyczna: zorganizowanie przez firmę zewnętrzną transportowanie i magazynowanie produktów logistycznych wraz z pełną obsługą formalno-prawną. Magazynowanie i obsługa zapasów: -składowanie towarów -obsługa rampy magazynu -lokalizacja baz magazynowych -tworzenie jednostek ładunków -pakowanie -planowanie wielkości powierzchni magazynowych -obsługa magazynów
Transportowanie i obsługa ładunku:-przewóz ładunków -transport intermodalny -transport multimodalny -transport bimodalny -obsługa punktów przeładunkowych -obsługa transportu bliskiego
Badanie rynku i tworzenie marketingowego systemu informacji: -badanie rynku, udział w zysku -tworzenie MIS (marketingowy system informacji) -prognoza popytu -raport sprzedaży -planowanie wielkości sprzedaży -public relations -promocja -reklama Finansowanie transakcji i obsługa bankowa ubezpieczenia: -umowy leasingowe -umowy kredytowe -audyt -controlling -księgowość -factoring -ubezpieczenie ładunków -ubezpieczenie przewoźnika i operatora
4..Logistyczne problemy typu „trade off”(coś za coś) przedsiębiorstwa. Zależność typu „trade off” to zależności substytucyjne, odnoszą się one do relacji między: -dwoma lub większą liczbą produktów -dwoma lub większą liczbą cech jakościowych, opisujących poziom obsługi klientów firmy -poziomem tych cech, a kosztami niezbędnymi dla jego osiągnięcia. Przykłady konfliktu kosztów: (może spowodować) ∙ obniżenie kosztów-wzrost kosztów ∙transport-zapasy magazynowe ∙opakowanie-uszkodzenia w transporcie ∙obsługa zamówień-transport ∙zakup-zapasy magazynowe ∙obsługa klienta-magazyny zewnętrzne ∙gospodarka magazynowa-produkcja
5.Dlaczego i kiedy utrzymywane są zapasy?
Cele utrzymywania zapasów: -utrzymanie założonego poziomu obsługi klienta -osiągnięcie korzyści skali w produkcji (długie serie) -osiągnięcie korzyści związanych z dużymi partiami w transporcie i zaopatrzeniu -ochrona przed zmianami cen i kursów walutowych -ochrona przed gwałtownymi wahaniami podaży i popytu -ochrona przed skutkami innych-trudnych do prognozowania zdarzeń.
Zapasy w różnych ogniwach łańcucha logistycznego występują w postaci surowców, półproduktów, wyrobów gotowych. Pozwalają one na: •doskonalenie obsługi klienta -oferowanie coraz korzystniejszych warunków finansowych i kredytowych -dostarczenie towarów w określonym czasie oraz wysokiej jakości świadczonych usług transportowych -unowocześnianie techniki fakturowania -wprowadzanie i rozszerzanie możliwości sprzedaży wysyłkowej -szybkie reagowanie na propozycje lub uwagi klienta -doskonalenie prezentacji sprzedawanych towarów -pomoc w instalowaniu produktów, serwisie, zaopatrzeniu w części zamienne •wzrost korzyści skali produkcji •zabezpieczenie przed zmianami cen •zabezpieczenie przed niepewnością dostaw
6.Rodzaje zapasów w przedsiębiorstwie. ∙ zapas cykliczny (zużycie równomierne, stały okres składania zamówienia) ∙zapas w drodze (w chwili , gdy zapas znajduje się w drodze pomiędzy producentem i odbiorcą) ∙zapas bezpieczeństwa
7.Problemy decyzyjne w odniesieniu do zapasów.
Do najważniejszych problemów decyzyjnych podejmowanych w przedsiębiorstwie w zakresie zarządzania zapasami należą:
1.Wybór pozycji, których zapasy powinny być utrzymywane
2.Określenie wielkości zamawianych partii
3.Określenie czasu składania zamówień
4.Określenie systemu kontroli zapasów.
Wpływają one przede wszystkim na poziom obsługi klienta ale również na koszty zaopatrzenia, wymagania względem powierzchni składowej i koszty transportu. I tak np. jeżeli zmniejsza się poziom zapasów mogą się także zmniejszyć koszty utrzymania składów.
8.Struktura kosztów zapasów.
W ujęciu logistycznym koszty zapasów dzieli się na następujące grupy:
•koszty tworzenia zapasów: powstają w poszczególnych sferach działalności przedsiębiorstwa (koszty zapasów materiałowych, zapasów w produkcji i zapasów w dystrybucji); koszty tworzenia zapasów to przede wszystkim koszty procesów informacyjnych, są kosztami zmiennymi ponieważ kształtują się wprost proporcjonalnie do wielkości zakupu
•koszt utrzymania zapasów: obejmują następujące elementy składowe -koszty kapitałowe(koszty niewykorzystanych możliwości, wyrażają straty jakie ponosi przedsiębiorstwo w wyniku zamrożenia kapitału) -koszty magazynowania(koszty związane z ruchem zapasów, ich utrzymaniem w magazynie) -koszty obsługi zapasów(obejmują wydatki związane z ubezpieczeniem oraz podatki od wartości utrzymywania zapasów) -koszty ryzyka(powstają w wyniku spadku wartości zapasów z przyczyn pozostających poza kontrolą przedsiębiorstwa, starzenie się produktu, powstawanie ubytków
•koszty dostaw: koszty związane z koniecznością pozyskiwania przez przedsiębiorstwo produktów w celu uzupełnienia zapasów
•koszt wyczerpania zapasów: koszty zakłóceń w rytmie pracy, utrata reputacji firmy, utrata korzyści jakie poniesie przedsiębiorstwo w skutek braku zapasów w odpowiedniej ilości, miejscu i czasie, brak zapasów może spowodować powstanie innych kosztów
9.Klasyfikacja zapasów ABC i XYZ: Analiza ABC pozwala na ustalenie wśród setek zapasów tych, które wymagają szczególnej troski z uwagi na ich koszty utrzymania. Analiza ta pozwala na określenie grupy zapasów, które powinny być zarządzane w inny sposób. Analiza XYZ: poszczególne rodzaje materiałów- na podstawie regularności zapotrzebowania na nie- są dzielone na trzy grupy w zależności od regularności zapotrzebowania i dokładności sporządzonych prognoz zapotrzebowania. Wówczas:
• do grupy X zalicza się materiały o regularnym zapotrzebowaniu i wysokiej dokładności prognoz
• do grupy Z materiały o nieregularnym zapotrzebowaniu i niskiej dokładności prognoz
• do grupy Y materiały o średnim poziomie. Analizę ABC i XYZ łączy się i tworzy się 9 kategorii różniących się celowością i możliwością minimalizacji.
10.Ekonomiczna wartość zamówienia (formuła Wilsona) Wprowadzenie formuły Wilsona jest oparte na następujących założeniach:
∙wielkość popytu jest stała
∙Czas dostawy towarów jest stały i znany
∙Nie są dozwolone przypadki wyczerpania się zapasów
∙Towary są zamawiane w partiach, zaś cała partia jest umieszczana w składzie w tym samym czasie
∙Przyjmuje się specyficzną strukturę kosztów. Koszt jednostki towaru jest stały i nie można otrzymać rabatu za zakup jego większej ilości. Koszty utrzymywania zapasów zależą liniowo od średniego poziomu zapasów. Koszt zamówienia jest stały dla każdej zamawianej partii, niezależnie od jej wielkości
∙Zamawianym towarem jest pojedynczy produkt. Nie ma tu żadnej współzależności z innymi produktami.
Przy wyborze wielkości zamawianej partii mamy do czynienia ze współzależnością między częstotliwością składania zamówienia, a wielkością zapasów. Małe partie będą prowadziły do częstszego składania zamówień, lecz również mniejszego średniego poziomu zapasów. Jeśli zamawiane będą większe partie, zmniejszy się częstotliwość składania zamówień przy jednoczesnym zwiększeniu się wielkości otrzymywanych zapasów. Ta współzależność między częstotliwością składania zamówień, a poziomem zapasów przyjmuje postać: Roczne koszty składania zamówień = S ∙ D/Q
Roczne koszty utrzymywania zamówień = iCQ/2
TC = SD/Q + iCQ/2
TC jest minimalne dla: Q = √2SD/iC Gdzie: D-wielkość popytu w jednostkach/rok S- koszt złożenia zamówienia w jednostkach/rok C- koszt jednostki towaru i- stopa określająca koszty utrzymywania zapasów Q- wielkość zamawianej partii towaru TC- globalne koszty składania zamówień oraz kosztów utrzymywania zapasów
11.Strategia zaopatrzenia. Może ona polegać na konfrontacyjnym podejściu do dostawy i na prowadzeniu nim walki konkurencyjnej lub na zachowaniach kooperacyjnych. Możliwe jest przy tym stosowanie różnego rodzaju podejścia do różnych dostawców. Konkurencyjna lub kooperacyjna strategia zaopatrzenia wynika przede wszystkim z generalnej strategii konkurencyjnej.
Konfrontacyjna strategia zaopatrzenia akceptuje rolę dostawcy jako podwykonawcy. Kupujący lub dający zlecenie w całości projektuje wyrób i metody jego wytwarzania, a wykonawca realizuje zlecenie bez zgłoszenia żadnych propozycji. Kooperacyjna strategia opiera się coraz częściej na współdziałaniu operacyjnym.
12.Podstawowe funkcje logistyczne składów.
Utrzymywanie zapasów - magazyny zapewniają ochronę zapasów oraz świadczą na ich rzecz szereg dodatkowych usług, np. śledzenie ich stanu.
2.Konsolidacja ładunków - gdy grupy produktów pochodzą z wielu źródeł to przedsiębiorstwo może dokonać oszczędności wysyłając produkty do składu, konsolidując je, a następnie wysyłając jako dużą przesyłkę do odbiorcy.
3.Dekonsolidacja ładunków .
4.Konfekcjonowanie.
System magazynowania - skoordynowana działalność w czasie i przestrzeni, polegająca na gromadzeniu zapasów, ich składowaniu wraz z czynnościami manipulacyjnymi, pielęgnującymi oraz kontrolą. Budowle magazynowe - konstrukcje inżynierskie przeznaczone do magazynowania zapasów, uwzględniające w maksymalnym stopniu podatność magazynową zapasów.
13.Główne kryteria podejmowania decyzji o lokalizacji składów i/lub zakładów produkcyjnych.
1.Formy własności: podjęcie decyzji o użyciu składów prywatnych lub publicznych; innymi słowy czy przedsiębiorstwo powinno zbudować lub nabyć własny skład czy też wynająć powierzchnię składową w składzie publicznym. Rozwiązanie tkwi w rozpatrzeniu wpływu określonej decyzji na globalne koszty logistyczne.
2.Określenie wielkości i liczby składów w systemie logistycznym przedsiębiorstwa. Obie decyzje są od siebie uzależnione. Z reguły ze wzrostem liczby składów w systemie logistycznym maleje ich średnia wielkość. Wielkość składów można określić w jednostkach powierzchni lub pojemności, do czynników kształtujących wielkość składów można zaliczyć: -poziom obsługi klienta -wielkość obsługiwanego rynku -wielkość produkcji -system transportu -liczbę sprzedawanych na rynku produktów. Liczba składów: musimy przeanalizować współzależność kosztów na które ma wpływ decyzja.
3.Rozplanowanie i konstrukcja składów: dobre podjęcie decyzji może: -Zwiększyć wydajność -Poprawić przepływ produktów -Obniżyć koszty -Poprawić poziom obsługi klienta -Zapewnić lepsze warunki pracy personelowi.
14.Koncepcja i elementy obsługi rynku, poziom a koszty. Obsługa: -Wszystkie działania niezbędne do przyjmowania, przygotowywania, realizacji i finansowej obsługi zamówień klientów oraz energiczne zwolnienie działań nieprawidłowych jeżeli takie wystąpiły. -Punktualność i pewność dostaw materiałów do klientów zgodnie z oczekiwaniami. -Kompleksowe działania angażujące wszystkie dziedziny przedsiębiorstwa, które współdziałają aby realizować dostawy oraz fakturowanie produktów w sposób który satysfakcjonuje klienta i przyczynia się do postępu w osiąganiu celów danego przedsiębiorstwa. -Całość przyjmowania zamówień, całość procesów porozumiewania się z klientami, wszystkie załadunki, przewozy, całe fakturowanie oraz pełna kontrola produktów i realizacja reklamacji. -Punktualne dostawy produktów dokładnie według życzeń klientów, uważne zbadanie reakcji i dostawa faktury. Elementy: -Całkowity cykli obsługi zamówienia -Dostawa w określonym czasie i jej zgodność co do życzeń zamawiającego -Nowoczesne metody fakturowania -Dostępność zapasów -Procedura obsługi świadczeń gwarancyjnych, skarg o zażaleń .
15.Transport a decyzje lokalizacyjne. Decyzje dotyczące lokalizacji zakładów produkcyjnych lub składów należą do najważniejszych w działaniach logistyków. Wpływ lokalizacji na koszty przedsiębiorstw wzrósł znacznie w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w wyniku wzrostu cen paliw, konkurencji międzynarodowej, inflacji itp. Strategiczne decyzje lokalizacyjne mogą poprawić poziom obsługi klienta poprzez zlokalizowanie zakładów produkcyjnych i składów w pobliżu rynków zbytu przedsiębiorstwa. Właściwa lokalizacja może obniżyć koszty transportu wynikające z przemieszczania produktów z zakładu do składu, między zakładami czy ze składu do klienta, umożliwiające wykorzystanie niższych stawek przewozowych dla większych partii ładunku. Klasyczne teorie lokalizacyjne uważają koszty transportowe za podstawowy czynnik lokalizacji. Teorie zalecają wybór takiego wariantu lokalizacji, który minimalizuje globalne koszty transportu, a w konsekwencji maksymalizuje zyski przedsiębiorstwa. Technika sieciowa- pomaga przedsiębiorstwom działającym na wielu rynkach zaopatrzenia i zbytu w znalezieniu miejsca lokalizacji charakteryzującego się najniższymi kosztami. Umożliwia podjęcie próby określenia stałej lokalizacji obiektu tzn. znalezienia punktu charakteryzującego się najniższymi kosztami dostaw zarówno surowców jak i wyrobów gotowych w ramach sieci geograficznej. Technika ta pozwala określić charakteryzujące się niskimi kosztami „centrum ciążenia” dla dostaw surowców i wyrobów gotowych.
16.Pakiet usług logistycznych. Kompleksowe podziały mogą obejmować usługi wchodzące w skład czterech grup:Usługi podstawowe związane z przemieszczaniem, magazynowaniem: -przewozy łącznie z przewozami specjalnymi -składowanie krótko i długoterminowe -pakowanie -obsługa opakowań zwrotnych -utylizacja odpadów -konsolidacja i konfekcjonowanie dostaw -realizacja zamówień JUST-IN-TIME -pełna obsługa zaopatrzenia -samodzielne prowadzenie dystrybucji na całym rynku lub jego segmencie Usługi dodatkowe: -realizowanie zamówień klientów -inwentaryzacja zapasów -kontrola towarów -obsługa posprzedażna -promocje -badanie popytu i prognozowanie sprzedaży Usługi finansowe: -sprawy ubezpieczeniowe -finansowanie transakcji -realizacja płatności -sprzedaż komisowa -ewidencja finansowa Usługi informatyczne: -dostarczanie informacji dotyczących rynków zaopatrzenia i zbytu oraz przebiegu procesów logistycznych firmy w sposób odpowiadający potrzebom zarządzania strategicznego i operacyjnego.
17. Łańcuch dostaw jest to działalność związana z przepływem materiału (towaru) od pierwotnego źródła poprzez wszystkie pośrednie formy aż do postaci w której jest konsumowany przez ostatecznego klienta.