„Główni przedstawiciele pedagogiki”

Pedagogika należy do jednych z najważniejszych nauk. Porusza często trudne problemy i sprawy , które często stają się przedmiotem tabu. Mówi się „cudze chwalicie , swojego nie znacie”. Dlatego też owej pracy chciałbym przedstawić wizerunek Polskich pedagogów , którzy w mniejszym lub większym zapisali się w historii Polskiej edukacji . Historia naszego państwa jest przebogata . Taka też jest historia edukacji , w której możemy znaleźć nazwiska wielu sławnych pedagogów do których możemy zaliczyć : Bogdana Suchodowskiego , Zygmunta Mysłakowskiego , Stefana Szumana Kazimierza Twardowskiego Tadeusza Kotarbińskiego i wielu innych . Bogdan Suchodolski Skojarzył wychowanie z życiem . Uważał , iż młodych , jaki i starszych należy uczyć przede wszystkim sterowania własnym życiem . Myśl tę Suchodolski rozwijał w licznych swoich książkach , takich jak „Kochaj życie” , czy „Wychowanie ponad wszystko” . Bogdan Suchodolski pochodził ze starego i dobrego rodu Suchodolskich , urodził się 27.grudnia 1903r. w Sosnowcu .Był synem Kazimierza i Heleny Suchodolskich , którzy zadbali o dobrą edukacje , jak i wychowanie syna. W czasie między wojennym Bogdan rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim , a następnie kontynuował je na Uniwersytecie Jagiellońskim , potem przeniósł się na Uniwersytet Berliński , po czym znalazł się w Raperswilu w Paryżu . Efektem owych studiów stały się m.in. dwie prace wydane po powrocie do kraju : „Reforma Szkolnictwa średniego w Niemczech” i „Przebudowa podstaw nauk humanistycznych .” W 1938 r. jako profesor nadzwyczajny został powołany na katedrę pedagogiki w Uniwersytecie Lwowskim . Zaledwie po roku pracy wybuch II wojny światowej pozbawił go katedry . Jednakże okres okupacji hitlerowskiej nie sprawił zerwania Suchodolskiego z pracą naukową . Przebywając we Warszawie wydał w podziemiu książkę pt. „Skąd i dokąd idziemy? Przewodnik po zagadnieniach kultury współczesnej”. Po wyzwoleniu kraju Suchodolski nie mógł wrócić do Lwowa i w 1945robiął stanowisko dyrektora Miejskiego Gimnazjum i Liceum w Warszawie. Mimo licznych zaproszeń na katedry Pedagogiki do Krakowa , Torunia i Wrocławia , wybrał Uniwersytet Warszawski i w 1946r. objął Katedrę Pedagogiki. Dobrał dobrze dobrany zespół , któremu jako dyrektor podsuwał inicjatywy i podejmował z nim wiele prac badawczych . Poczynania tym sprzyjało powołanie w 1956r „Kwartalnika Pedagogicznego” , który był czołowym dziennikiem nauk o wychowaniu , którego redakcją kierował przez 15 lat. Drugim polem działania Bogdana Suchodolskiego stała się Polska Akademia nauk . Jako członek od 1952r, był on m.in. w latach 1958 - 1974 kierownikiem Zakładu Historii Nauki i Techniki PAN , w latach 1965 - 1970 zastępcą sekretarza naukowego PAN , a w 1958 - 1974 przewodniczącym Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Jednocześnie był redaktorem „Studiów Pedagogicznych” , „Rocznika Pedagogicznego” i „Paidei”. Do końca 1981r. był członkiem Prezydium PAN oraz do końca życia jednym z kierowników Komitetu „Polska 2000” .Poczynając od 1950r. obok prac : „Nauka polska w okresie Oświecenia” , czy „polska myśl pedagogiczna w okresie Renesansu” , pojawiły się też prace : „Krytyka podstaw pedagogiki mieszczańskiej w dziełach Karola Marksa” , „ U podstaw dydaktyki radzieckiej” , „ Kultura socjalistyczna” „ O program świeckiego wychowania moralnego” , Podstawy wychowania socjalistycznego” i przede wszystkim „U podstaw materialistycznej teorii wychowania” . W tej ostatniej z tych spraw Suchodolski , na podstawie analiz dzieł Marksa i Engelsa , genezę celów wychowania w społeczeństwie socjalistycznym . Przyjął za Marksem , że „istotnym czynnikiem kształtującym ludzi jest ich własna społeczna działalność , dzięki której dokonuje się zarówno przekształcenie środowiska , jak i przekształcenie świadomości , i że ta właśnie zbieżność może być zrozumiana tylko jako praktyka rewolucyjna. Bogdan Suchodolski napisał książki : „O pedagogikę na miarę naszych czasów”, w której jak sam tytuł mówi , że jej autor poszukiwał właściwej dla siebie drogi , odpowiadającej „naszym czasom” . Świadectwem takich poszukiwań są również bodaj najważniejsze dzieła „Narodziny nowożytnej filozofii człowieka” oraz „Rozwój nowożytnej filozofii człowieka”. Przedstawiają one ze stanowiska antropologii pedagogicznej historyczny zarys rozwoju pojęć o człowieku , zmieniających się pod wpływem przemian w życiu społecznym , w literaturze , czy w sztuce , mówią również o znaczeniu tego rozwoju dla myśli praktyki edukacyjnej. Kazimierz Twardowski To wspaniały , aczkolwiek już nie co zapomniana postać . Urodził się 20 października 1866r. w Wiedniu . Stał się na przełomie XIX i XX w czołowym filozofem polskim . Zasłyną nie tylko jako filozof , lecz także jako psycholog i pedagog. Za wielkiego pedagoga uważano go nie tylko za to , że napisał książkę pedagogiczną i kilka drobniejszych prac na temat edukacji , lecz dlatego , że był wielkim nauczycielem , wychowawcą i organizatorem . Był synem Piusa i Malwiny Twardowskich z Kuhnów. Szkołę średnią , znane wiedeńskie Teheresianum , ukończył z odznaczeniem , w 1885r, studia w zakresie matematyki i fizyki , a następnie filozofii odbywał na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu we Wiedniu. Stopień doktora filozofii uzyskał na tymże uniwersytecie w 1891r. Sława Twardowskiego w szybkim czasie dotarła do Lwowa , to też rok po habilitacji Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Lwowskiego powołał go na stanowisko profesora filozofii . Od tego czasu , aż do końca życia związał się z Lwowem i tamtejszym uniwersytetem , gdzie przez 35 lat był profesorem czynnym , a od 1930r funkcjonował jako profesor honorowy . Zmarł we Lwowie 11lutego 1938r. W czasie swojej pracy uniwersyteckiej Twardowski prowadził rozległą działalność naukową , pedagogiczną i organizacyjną . Aby rozszerzyć krąg ludzi zajmujących się filozofią , powołał do życia Polskie Towarzystwo Filozoficzne , które istnieje do dzisiejszego dnia. W 1911r. rozpoczął wydawanie przy Towarzystwie „Ruchu Filozoficznego”, zajmował się też organizacją polskich zjazdów filozoficznych . Sławę Twardowskiemu przyniosła praca na Uniwersytecie Lwowskim , zarówno jako długoletniego profesora , jak i rektora uczelni .Troszczył się o kształcenie kobiet. W tym celu założył Towarzystwo Żeńskiej Szkoły Średniej , którego przez kilka lat był przewodniczącym . Opowiadał się również zdecydowanie za przyjmowaniem kobiet na studia i w tej sprawie opracował memoriał dla senatu , co świadczy o jego poczuciu sprawiedliwości i życzliwości dla młodzieży akademickiej . Jednocześnie żywo interesował się kształceniem nauczycieli , organizował kursy dokształcające dla czynnych nauczycieli i sam bywał na nich wykładowcą . Dla ogółu mieszkańców Lwowa organizował powszechne wykłady uniwersyteckie . Prace naukowe i pisarskie Twardowskiego dotyczyły głównie zagadnieniom filozofii , psychologii i pedagogiki . Zapoczątkowały je prace : „Psychologia wobec fizjologii i filozofii” , „Wyobrażenia i pojęcia” , „ O czynnościach i wytworach” , „O psychologii , jej przedmiocie , zadaniach , metodzie , stosunku do innych nauk i o jej rozwoju” , „O istocie pojęć” ,” wybrane pisma filozoficzne”. Oprócz tego , poza innymi pracami , Twardowski napisał książkę ściśle pedagogiczną , chodź z pogranicza logiki , pt.: „Zasadnicze pojęcia dydaktyki i logiki do użytku w seminariach nauczycielskich i w nauce prywatnej”. Wyjątkowo liczne grono uczniów Kazimierza Twardowskiego , z reguły wybitnych uczonych , wypowiada się o jego mistrzostwie pedagogicznym z jeszcze większym uznaniem niż o jego osiągnięciach naukowych w dziale filozofii i psychologii . Stefan Szuman To wybitny polski pedagog , psycholog i lekarz , o duszy artysty . Stefan Szuman urodził się 2 stycznia 1889r. w Toruniu , jako syn Eugenii i Leona Szumanów . Jako uczeń pruskiego gimnazjum w Toruniu nie lubił panującej w nim atmosfery , chodź język niemiecki , w którym odbywała się nauka znał dobrze . Bardzo dobre oceny uzyskiwał tylko z rysunków , śpiewu , przyrody oraz języka francuskiego , z resztą przedmiotów natomiast z trudem wyciągał na oceny pozytywne . Rozpoczął studia w Monachium , które ukończył w 1913r. i w czasie praktyki naukowej napisał prace doktorską , która obronił 1914r. Po wybuchu pierwszej wojny światowej Szuman został wcielony do niemieckiej armii . Wiosną 1919r. udało mu się przedostać z Torunia do powstańców Wielkopolskich . W powstaniu walczył jako kapitan , a następnie major. Za zasługi otrzymał Krzyż Walecznych w listopadzie 1920r. Szuman pasjonował się studiami psychologicznymi , które podjął na Uniwersytecie Poznańskim . Początkowo były to studia w zakresie estetyki i filozofii oraz studia plastyczne , z czasem jednak zajął się wyłącznie studiami psychologicznymi . Czteroletni okres studiów to czas intensywnej i bogatej działalności . Szuman w tym czasie nie tylko pracował zarobkowo i zajmował się studiami psychologii i badaniami psychologicznymi , lecz także pasjonował się twórczością graficzną i tkactwem , jak również teatrem i muzyką . Studia psychologiczne zakończył obroną rozprawy doktorskiej , która następnie ukazała się drukiem pt: „Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka.” Opiera się ona na własnych badaniach autora . Drogę do pełnej niezależności naukowej utorowała mu praca : „Badania nad rozwojem spostrzegania i reprodukowania prostych kształtów przez dziecko” . Zygmunt Mysłakowski Urodził się 4 sierpnia 1890 r. w Nowym Mieście . W latach dzieciństwa Mysłakowski wraz z rodziną przeniósł się do Warszawy , gdzie zaczął chodzić do szkoły . Jako autor swoich prac pedagogicznych często przywiązywał dużą wagę do roli nauczyciela . Uważał , że w okresie kształcenia , a więc w wieki 10 - 18 lat , wybitny nauczyciel staje się dla ucznia autorytetem . Ale tylko taki , który „zna swój przedmiot , ma doń osobiste zamiłowanie , lub i umie czytać , a ponadto ma właściwy pedagogicznie stosunek do młodzieży .”Studia wyższe odbywał na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1909 - 13. Po ukończeniu drugiego roku studiów , opublikował swoją pierwszą pracę naukową pt.: „Valerian Magni i kontrowersja w sprawie odkrycia próżni.” Jednakże po dwóch latach Mysłakowski zmienił kierunek studiów , z przyrodniczego na humanistyczny i humanistą został do końca . Po ukończeniu studiów , przeniósł się do Warszawy , gdzie przez cztery lata pracował jako nauczyciel w gimnazjum , jednocześnie wykładając na Wyższych Kursach Nauczycielskich . Zaczął zajmować się nauką o wychowaniu i 1919 r. wydał swoją drugą prace naukową pt.: „O rozwoju pedagogiki w Polsce.” W 1920 r. został dyrektorem Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Lublinie . W 1917 roku Mysłakowski otrzymał stopień doktora , rozprawą doktorską pt.: „ Intuicjonizm Bergsona . Studium krytyczne”. Od 1923r. rozmoczą on pracę w Uniwersytecie Jagiellońskim w charakterze asystenta przy Seminarium Filozoficznym , a po habilitacji , objął stanowisko kierownika Katedry Pedagogiki . Obok tego w latach 1927 - 29 pełnił obowiązki dyrektora Instytutu Pedagogicznego w Katowicach ,a w latach 1950 - 56 rektora Wyższej szkoły Pedagogicznej w Krakowie . Tadeusz Kotarbiński Był filozofem i autorem podręczników logiki , napisał dzieło pt.: „Traktat o dobrej robocie” . Stworzył system etyki niezależnej , był twórcą licznych fraszek filozoficznych . Mówiąc , iż Kotarbiński jest pedagogiem , nie popełniamy większego grzechu , gdy mamy na myśli jego nauczycielską działalność . Był nauczycielem szkoły średniej , a następnie nauczycielem akademickim , a po przejściu na emeryturę nauczał po przez swoje książki . Kotarbiński był nie tylko pedagogiem przez swoje ściśle pedagogiczne prace , lecz także poprzez inne podstawowe dzieła , które przeniknięte myślą edukacyjną , odegrały istotną rolę w rozwoju nauk o wychowaniu . Urodził się 31 marca 1886r w Warszawie . Studia filozoficzne rozpoczął we Lwowie , które zakończył doktoratem z filozofii . W latach 1913 - 1919 został nauczycielem języków starożytnych w gimnazjum w Warszawie. W 1913 r. Kotarbiński opublikował swoją pierwszą książkę pt.: „ Szkice praktyczne”, która była zapowiedzią przyszłych zainteresowań prakseologią .Jako wykładowca zaczął pracować w 1915 r. na Uniwersytecie Warszawskim i wykładał tam logikę . W czasie pierwszej wojny światowej wydał pracę pt.; „ Elementy teorii poznania , logiki formalnej i metodologii nauk” . Lata okupacji hitlerowskiej Kotarbiński przeżył w Warszawie i pracował jako nauczyciel . Po Uwolnieniu kraju od Niemców znalazł się w Łodzi gdzie w latach 1945 - 49 działał jako pierwszy rektor Uniwersytetu Łódzkiego . W 1948 r. otrzymał dyplom doktora filozofii, a po przeniesieniu do Warszawy , kierował Katedrą Logiki Uniwersytetu Warszawskiego . W 1966r ukazała się kolejna praca z dziedziny etyki pt.: „Medytacje o życiu godziwym”. Podsumowując , wszyscy z wymienionych wyżej pedagogów zapisali się „złotymi zgłoskami” na kartach historii Polskiej edukacji . Musze się przyznać , że przed napisaniem owej pracy nic nie wiedziałem o osiągnięciach tych ludzi .Teraz jednak po zapoznaniu się z ich działalnością , spostrzegłem i bardzo doceniam ich wkład w matkę nauk jaką możemy nazwać pedagogikę , ale również wkład w edukację całego świata. Jeden z pedagogów , kiedyś powiedział : „uczeń przychodzący na lekcje nigdy nie jest sam ;wraz z nim wkracza (...) jego cała historia życiowa.” Wykożystane pomoce do napisania owej pracy : · „Proces kształcenia i jego wyznaczniki” - Z. Mysłakowski Warszawa 1970 · „Wizerunki Sławnych Pedagogów Polskich” - W. Okoń Wyd. ŻAK 2000 Ocena przyznana za tę prace : B.dobra

Pedagogiki społecznej Główne ośrodki naukowo badawcze. Przedmiot badań pedagogiki społecznej. Pedagogiki a socjologia wychowania. Typologia środowisk wychowawczych. Środowisko wychowawcze a wychowanie środowiskowe

I. Główne ośrodki naukowo badawcze pedagogiki społecznej w Polsce. KATEDRA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ W UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM Przedstawiciele: Helena Radlińska, A. Kamiński, R. Wroczyński, I. Lepalczyk, A. Chmielewska, R. Froeieh, Ewa Martynowicz - Hetka. Tematyka podejmowanych badań: określenia warunków i efektów społeczni-pedagogicznego funkcjonowania środowisk wychowawczych,− określania uwarunkowań rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych,− dalszego weryfikowania i rozwijania teorii środowiska wychowawczego, niezbędnego dla funkcjonowanie systemu edukacyjnego, problematyka rodziny, postrzegana jako potencjonalnie wartościowe środowisko rozwoju,− metody organizacji środowisk wychowawczych.− KATEDRA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ W UNIWERSYTECIE WARSZAWSKIM Przedstawiciele: J. Wołoczyk, T. Wujek, H. Izdebska, E. Trempała, T. Pilch, J. Marczak, A. Kelm, B. Passinni, Anna Przecławska. Tematyka podejmowanych badań: upowszechnianie kultury, działalność oświatowa,− organizacja wolnego czasu,− środowiskowych uwarunkowań działalności szkoły społecznych warunków wyboru zawodu i aktywności zawodowej,− historyczne podstawy pedagogiki społecznej, pedagogiki opiekuńczej,− edukacji ustawicznej i jej konsekwencjach dla systemu− oświatowo-wychowawczego, szkoły środowiskowej i zagadnienia polityki oświatowej. KATEDRA PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ W UNIWERSYTECIE ŚLĄSKIM Przedstawiciele: Henryk Gąsior, Andrzej Radziewicz-Winnicki, Jan Poplucz, Ewa Syrek. Tematyka podejmowanych badań: -zakład pracy jako środowisko wychowawcze, -proces adaptacji młodych w szkołach zawodowych, -środowisko wychowawcze rodzina, -badanie nad nieformalnymi grupami społecznymi, głównie grup rówieśniczych, -planowanie oświaty w warunkach funkcjonowanie mechanizmów rynkowych, -organizacja środowisk wychowawczych, -integracja i aktywizacja środowisk społecznych, -problem patologie społeczne wśród młodzieży, -funkcje zakładu pracy w opiece postpenitencjarnej, -problem selekcji szkolnej, -wzory reakcji społecznych na zachowanie dewiacyjne (ze szczególnym uwzględnieniem homoseksualizmu), -pedagogika pracy i badania nad młodzieżą, -organizacja wolnego czasu, -problem wychowania na osiedlach mieszkaniowych. II. Pedagogikę społeczną i socjologię wychowania łączy wspólny przedmiot badań jakim jest proces wychowawczy podobne jego ujmowanie. S. Kowalski wśród cech wspólnych pedagogiki społecznej i socjologii wychowania wymienienia przede wszystkim: - wzrastające dążenie do opierania się na badaniach empirycznych, - szerokie pojmowanie wychowania, obejmujące zarówno nie planowane wpływy środowiska na rozwój i uspołecznienie wychowanka jak też celową działalność, w zakresie kierowania tymi procesami, -przyjęcie jako podmiotu wychowania nie tylko instytucji wychowania bezpośredniego, ale całokształtu instytucji „społeczeństwa wychowującego” i jego różnorodnych środowisk, a jako przedmiotu wychowanie ludzi, wszystkich faz życia - dzieci, młodzież dorosłych i starców. Dzieli natomiast obie dyscypliny sposób badawczego podejścia do tego wspólnego przedmiotu badań; diagnostyczno-eksplikacyjnego po stronie socjologii wychowania, analizującej przebieg, funkcje i uwarunkowanie procesów wychowawczych za pomocą socjologicznych metod i systemów wiedzy oraz prakseologicznego - po stronie pedagogiki społecznej poszukującej sposobów skutecznego działania wychowawczego na użytek praktyki. Pedagogika społeczna *jest nauką prakseologiczną, *skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz na analizie warunków (czynników) umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych człowieka (grup ludzkich) w różnych fazach jego życia i różnorodnych sytuacjach życiowych (w pracy, nauce, zabawie, czasie wolnym, w miejscu zamieszkania, w rodzinie, grupie rówieśniczej, towarzyskiej, działalności kulturalnej i w innych formach aktywności ludzkiej), *jest pedagogiką środowiska , *kieruje się przede wszystkim przesłankami metologicznymi i systemem wiedzy pedagogiki stawia i rozwiązuje problemy prakseologiczne, *wykorzystuje badania podstawowe z zakresu biologii, psychologii i socjologii, *interesuje się tym co i w jaki sposób w różnych środowiskach i instytucjach zmienić w celu optymalizacji procesu wychowawczego Socjologia wychowania *jest nauką posiadającą charakter opisująco-analityczn *przedmiotem jej zainteresowań badawczych jest wychowawcza działalność spontaniczna lub planowo zorganizowana stanowiąca istotną funkcję całego społeczeństwa, *problematyka obejmująca wpływy i działania wychowawcze w różnych środowiskach, grupach społecznych i instytucjach, *efekt tych wpływów i działań w całokształcie procesu uspołecznienia wychowanka, *socjologia wychowania pyta i odpowiada na pytania, posługuje się metodami badań i systemami wiedzy socjologicznej analizuje prawidłowości procesów wychowawczych, III. Typologia środowisk wychowawczych. Środowisko wychowawcze a wychowanie środowiskowe. Środowisko: ekologiczne - środowisko naturalne ( warunkujące życie i rozwój organizmu), geograficzne - otaczające ludzi przyrodę organiczną i nieorganiczną, społeczne - oznacza krąg osób, rzeczy i stosunków otaczających człowieka w jego życiu indywidualnym i zbiorowym. Środowisko a otoczenie środowisko jest zespołem warunków względnie stałych, [środowisko jest składnikiem struktury otaczającej osobnika, które oddziałują jako system bodźców i wywołują określone reakcje psychiczne] otoczenie jest zmienne, [otoczenie jest pojęciem szerszym oznacza całą zewnętrzną strukturę, niezależnie od tego czy jest ona trwała czy zmienna i czy stanowi źródło bodźców rozwojowych] Typologia środowiska Naturalne- to ziemia wraz z jej zasobami i kształtowaniem powierzchni, klimat, flora,, Kulturalne -materialna (cywilizacja) budownictwo, zabytki, świątynia, kino, teatr, książki, język... Duchowa idea, religia, tradycja, normy, filozofia, reakcje człowieka na dobro kultury, Społeczne- mianem środowiska społecznego określamy ludzi i stosunki społeczne otaczającego osobnika, rodzina, szkoła, praca, przyjaciele, Środowisko możemy podzielić na: -wiejskie i miejskie, -bliskie i dalekie, -kręgi środowiskowe: 1. środowisko okoliczne (okolica), 2. środowisko miejscowe (lokalne), 3. osobiste warunki środowiskowe (środowisko domowe). Środowisko wychowawcze to założony układ powtarzających się lub względnie stałych do których człowiek rozwijający się przystosowuje się czynnie w wychowawczym okresie swego życia. sytuacja wychowawcza - ogół warunków - które działają na jednostkę powodując u niej określone przeżycia psychiczne. IV. Pomiary środowiska wychowawczego jako metoda badawcza w pedagogice społecznej. Metody, techniki, proces badawczy. ANALIZA DOKUMENTÓW - zazwyczaj dopełnia materiały uzyskane drogą obserwacji i wywiadu. Dokumenty są różnego rodzaju: -materiały statystyczne (centralne, lokalne), -sprawozdania urzędów, instytucji, -miejscowa prasa, -kroniki, -czasem materiały archiwalne. WYWIAD: UKRYTY badający nie zdradza celu rozmowy, dba o bezpośredniość i spontaniczność wypowiedzi JAWNY badający informuje rozmówce o celu rozmowy, a często i o przeznaczeniu informacji, które zbiera Wywiad opiera się na: kwestionariuszu (szczegółowe zagadnienia, pytania, instrukcje) OBSERWACJA jest zamierzone, planowe spostrzeganie,jest techniką poznawania sytuacji i procesów wychowawczych posługuje się nią każdy nauczyciel i wychowawca. - polega na gromadzeniu spostrzeżeń w tak zorganizowanej czynność, której celem jest obserwowanie określonych zjawisk, a nie kierowanie nimi, jest sposobem gromadzenia faktów. OBSERWACJA: SWOBODNA Jest obserwacją wstępną, to ogólne poznanie środowiska pierwsze zetknięcie się ze środowiskiem PLANOWA: BEZPOŚREDNIA badacz sam zbiera informacje i materiały POŚREDNIA posługuje się materiałami obserwacji nagromadzonych przez innych współpracownik-ów UCZESTNICZĄCA badający sam uczestniczy w życiu środowiska stanowiącego teren jego badań Narzędzia: -kwestionariusz obserwacji, -magnetofon, aparat fotograficzny, film. Dobrą obserwacje powinno poprzedzać: -co mamy obserwować i w jakim celu, -obserwacja powinna być dokładna i szczegółowa dokładna - polega na umiejętności dostarczania wszystkiego, co jest istotne z punktu widzenia postawionego zadania, szczegółowa - dostarcza najdrobniejsze szczegóły, które są istotne z punktu widzenia celu i zadania obserwacji, -znajomość obserwowanego przedmiotu ( im więcej mamy o nim wiadomości, tym obserwacja jest bardziej skuteczna) -do obserwacji trzeba się przygotować, zapoznać się z uprzednio możliwie dokładnie z jej przedmiotem, -systematyczność i planowość, Proces obserwacji nie może być mechanicznym spostrzeżeniem. Jest to proces świadomy, związany a aktywną pracą myślową. ANKIETA - przy pomocy kwestionariusza OTWARTE dowolność wypowiedzi osób badanych STANDARYZOWANE kwestionariusz przewiduje z góry możliwe odpowiedzi zadaniem badanego jest wskazanie trafnej - jego zdaniem - odpowiedzi (otwarta, zamknięta, półotwarta) Rodzaje ankiety: 1. jednorazowa lub okresowa, 2. imienna lub bezimienna, 3. ustna lub pisemna. SONDAŻ ma na celu ustalenie diagnozy, czyli stanu danej sytuacji. Sondaż diagnostyczny - wykorzystuje się do tego wywiad, ankietę, analizę dokumentów, obserwacje, studium indywidualnego przypadku, STUDIUM INDYWIDUALNEGO PRZYPADKU [CASE WORK STUDY] Założenia metodologiczne studium indywidualnych przypadków może sformułować następująco: 1. Każda sytuacja wymagająca pomocy powinna być szczegółowo zbadana. 2. Analiza powinna uwzględniać nie tylko indywidualną biografię, ale również środowisko społeczne i sytuację rodzinną badanego przypadku. 3. Do zadań pracownika społecznego należy wyjaśnienie przyczyn sytuacji wymagających pomocy oraz określenie wpływu proponowanej pomocy na usuwanie źródeł nędzy i wykolejenia. 4. Zadaniem pomocy społecznej jest nie tylko organizowanie wsparcia materialnego w przypadkach nędzy i ubóstwa, ale przede wszystkim pobudzenie aktywności i zaradności osób objętych akcją charytatywną. Badania indywidualnych przypadków odbywały się za pomocą wywiadów, wizyt domowych, lustracji społecznych, niejednokrotnie wymagały wykorzystania dokumentów i ich analizy. Zadaniem pracownika społecznego było nie tylko rozpoznawanie potrzeb w dziedzinie pomocy i ich elementarne zaspokajanie; chodziło o sprawy znacznie szersze: o poznawanie źródeł klęsk, niepowodzeń, trudności różnorodnej natury i skuteczne zapobieganie im poprzez system planowo stosowanej pomocy. Metoda indywidualnych przypadków triumfowała w praktyce działalności opiekuńczej okresu dwudziestolecia międzywojennego. V. Rodzina jako środowisko wychowawcze. Cel, funkcje, struktura rodziny. Rodzinę stanowi para małżeńska oraz dzieci własne lub adoptowane. Należy do grupy pierwotnych, gdzie wzajemne stosunki są bezpośrednie i bliskie. Struktura rodziny to wewnętrznie i zewnętrznie zdeterminowany system działania i zachowań znamiennych dla poszczególnych członków rodziny. * Struktura rodziny może być rozpatrywana w trzech aspektach: psychologicznym (układ więzi społecznych),− społecznym (pozycje społeczne, podział władzy),− kulturowym (wzory regulujące życie rodzinne, wzory i normy ról społecznych).− * Funkcje rodziny według podziału Tyszki: funkcje biopsychiczne (prokreacyjna, seksualna),− funkcje ekonomiczne (materialno - ekonomiczna, opiekuńczo-zabezpieczająca),− funkcje społeczno-wyznaczające (klasowa, legalizacyjna - kontrolna),− funkcje socjopsychologiczne (socjalizacyjno -wychowawcza, kulturalna, rekreacyjno-towarzyska, emocjonalo-ekspresyjna).− Ze względu na trwałość i zmienność funkcji oraz ich znaczenie dla samej rodziny można je podzielić na pierwszorzędne (funkcje istotne) i drugorzędne (funkcje akcydentalne) Do pierwszorzędnych zaliczamy funkcje: funkcje prokreacyjną,− funkcje socjalizacyjną,− funkcje miłości.− Do drugorzędnych zaliczamy funkcje: funkcje ekonomiczne,− funkcje opiekuńczą,− funkcje strafikacyjną,− funkcje religijną,− funkcje integracyjną.− * Funkcja prokreacyjna - wiąże się z utrzymaniem gatunku ludzkiego, zaspakaja emocjonalne potrzeby małżonków ( macierzyństwo, ojcostwo). Zaspokojenie potrzeb seksualnych. * Funkcje socjalizacyjna polega na zabezpieczeniu potomstwu optymalnych warunków wszechstronnego rozwoju (fizycznego, intelektualnego, moralnego, emocjonalnego itd.), wprowadzeniu w świat kultury społeczeństwa, przygotowanie do pełnienia ról społecznych. VI. Zagrożenie procesu wychowania w środowisku rodzinnym a powstawanie uzależnień /wg. Cz. Cekiery/. Zagrożenia dla młodzieży ze strony rodziny: alkoholizm,− upadek autorytetu,− praca zawodowa matek,− rozwody,− brak dostateczny świadczeń opiekuńczo - wychowawczych ze strony rodziny,− narkomania,− opuszczenie,− pobyt w zakładzie karnym jednego z rodziców,− separacja rodziców,− VIII. Klasyfikacja zachowań członków grupy wg. Balesa. R.F.Bales dokonał klasyfikacji większości jego zdaniem zachowań członków grupy, wyróżniając 12 kategorii interakcji w ramach 5 problemów - a mianowicie: orientacje - czyli pytania i prośby i informację, udzielenie wyjaśnień,− oceny - pytania o opinie i wyrażanie jej,− kontrola - prośba o sugestię i pokierowanie, udzielenie sugestii,− reakcje negatywne emocjonalnie - nie zgadzanie się, ujawnianie antagonizmu, bronienie siebie, wstrzymywanie pomocy,− reakcje pozytywne emocjonalnie - solidaryzowanie się z innymi, nagradzanie, udzielanie pomocy, wyrażanie zgody.− VII. Grupy rówieśnicze - rodzaje, cele, cechy oraz szkoły badawcze zajmujące się tym problemem. Nazwa grupy rówieśniczej odnosi się w pierwszym rzędzie do grupy dziecięcych i młodzieżowych . Ale nie jest to uprawnienie ograniczone. Każdy człowiek tkwi niemal całe życie w kręgu jednej lub wielu grup rówieśniczych. Jest to organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną - wieku, lecz ze względu na typ więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą uczestnictwo. Jest to najczęściej grupa pierwotna, aczkolwiek mogą i występują bogate formy instytucjonalne grupy rówieśniczych np. organizacje młodzieżowe, które mają charakter grup wtórnych, celowych. *Grupy pierwotne - powstałe w sposób naturalny, bez ingerencji człowieka, w wyniku „przyrodniczej” istoty ludzkich potrzeb i dążeń. Zaliczymy do nich rodzinę, społeczność lokalną i grupy rówieśnicze. Są one w tym sensie pierwotne, że: zrodziła je bez refleksyjna natura człowieka⇒ i spontaniczny rozwój stosunków interpersonalnych, towarzyszą człowiekowi od samych narodzin gatunku,⇒ dominujące znaczenie w rozwoju osobowym człowieka.⇒ Grupa rówieśnicza dziecięca powstaje w wyniku naturalnej potrzeby zabawy i kontaktu dzieci między sobą. *Grupy (środowiskowe) intencjonalne - organizowane przez człowieka dla realizacji konkretnych zadań . Właściwości związków rówieśniczych o charakterze: grupy pierwotnej 1. członkostwo jest spontaniczne, 2. dominują więzi osobowe i powszechna identyfikacja wzajemna (znajomość) osobista 3. niewielkie rozmiary grupy, 4. członkowie mają poczucie przynależności oraz odrębności wobec otoczenia, 5. grupa ustala świat wartości i wzorców o różnorodnych implikacjach dla członków i organizacji grupy, 6. istnieje umowny system kontroli i doraźnie określone sankcje, 7. grupę cechuje zmienność i okazjonalność celów, labilność struktury i wewnętrznej hierarchii, 8. przywództwo wynika z cech osobowych i aprobaty grupy. grupy celowej 1. członkowie pochodzą z rekrutacji formalnej, 2. dominacja więzi rzeczowych i stosunków organizacyjnych, 3. możliwie wielkie rozmiary grupy, 4. struktura wewnętrzna sformalizowana z układem hierarchicznym, 5. istnienie własnych celów i interesów dominujących nad interesami indywidualnymi, 6. posiadanie formalnych wzorów zachowań egzekwowanych formalnymi sankcjami, 7. tendencje do centralizacji decyzji, koordynacji działalności i uniformizmu organizacyjnego, 8. wyspecjalizowane kierownictwo i wyalienowani przywódcy. Rodzaje grup rówieśniczych. Grupy rówieśnicze możemy podzielić na: grupy nieformalne tworzące się spontanicznie,⇒ grupy formalne takie jak np. klasa szkolna, związki czy zrzeszenia młodzieży itp.⇒ W oparciu o właściwości rozwojowe dziecka i młodzieży wyróżnia się trzy typy grup rówieśniczych: 1. dziecięce grupy zabawowe, bandy, 2. młodzieżowe paczki, 3. młodzieżowe grupy, dewiacyjne (gangi, bandy przestępcze) Cel grupy. Można określić dwa rodzaje celów: wspólne - cele indywidualne, lecz osiągane wspólnie,⇒ zespołowy - dla ich osiągnięcia wymagana jest zespołowa działalność.⇒ Struktura grupy: struktura władzy - oznacza powiązanie poszczególnych pozycji stosunkami podporządkowania,⇒ struktura socjometryczna - obrazuje stosunki pomiędzy poszczególnymi⇒ członkami, które zdeterminowane są głównie ich walorami osobistymi, np. stosunki lubienia się, odrzucenia, akceptacji itp., struktura komunikowania się - cechą charakteryzującą stosunki jest⇒ liczba przekazywanych informacji i liczba kanałów informacyjnych, łączących poszczególne pozycje, struktura awansu oznacz wynikające z awansu zróżnicowanie zajmowanych przez poszczególnych członków pozycji w grupie.⇒

Początek formularza

Początek formularza

---