1.TEORIA NOR Podstawowe założenia w nauce: natura jest uporządkowana, poznawalna, naturalne zjawiska mają naturalne przyczyny, nic nie jest dowiedzione samo w sobie, wiedza wychodzi z doświadczenia. Teoria - zbiór twierdzeń, rezultat badań, przeciwieństwo praktyki i hipotezy, podstawa wiedzy. Paradygmat - przekonania, uprzedzenia naukowe przeważające w danej dziedzinie. Model wg podejścia: a)strukturalnego - odwzorowanie przedmiotu rzeczywistego, b)funkcjonalnego: konstrukt zastępujący oryginał. Metafora - daje jednostronny pogląd na daną sprawę. Etapy procesu badawczego: problem=> hipotezy=> plan badawczy=> pomiar=> zbieranie danych=> analiza ich=> uogólnienie.
2.EWOLUCJA NOR 1.Starożytnośc (zainteresowanie funkcjonowaniem org., budowa kanałów, piramid, akweduktów, dróg, funkcjonowanie państwa). 2.przełom XVIII-XIXw. (rewolucja przemysłowa, zapotrzebowanie na rozwój, systematyzację i badanie organizacji, przekształcenie warsztatu w firmę, spółkę). 3.przełom XIX-XXw. (powst. Nauki o org. i zarządzaniu). 4. lata 50-60 XXw. (powst. NOR). Źródła inspiracji w teorii inspiracji: klasycyzm (od 1900r. Taylor, Fayol, Weber,), nowoczesna (od 50r. Kimon, March, von Bertalanffy), symboliczno-interpretująca (od 80r. Schulz, Selanick, Geerta), postmodernistyczna (od 90r.). Przedmiot NOR - wyodrębnione z otoczenia formy zorganizowanego działania ludzi (organizacje) oraz procesy tego działania: org. gospodarcze, pozarządowe, publiczne, narodowe, państwo, bloki polit. państw, org. międzynarodowe. Cele NOR: diagnozowanie (poznawanie org.), wyjaśnianie reakcji wewn. i zewn. org, prognoza zmian, inicjowanie badań, integrowanie dorobku.
3.ORG-PRZEDMIOT BADAŃ Organizacja - zjawisko społ, w starożytnych typach org. dominacja jednostki/grupy, obecnie narzucanie innym woli, połączenie wyzysku z realizacją celów, narzędzie dominacji. Ujęcia organizacji: a)prakseologiczne- całość, której powodzenie gwarantują składniki, b)atrybutowe - cechy charakteryst. dla rzeczy zorganizowanych, c)rzeczowe - powiązanie części realizujące cele całej struktury, d)psychologiczne - całości społ. dążące do celu (Bennis), zbiorowiska oddziaływujących ludzi (March, Simon), siec powiązanych grup społ. (socjologowie niemieccy)
5.ORGANIZACJE JAKO SYSTEMY Analiza systemowa: świat zintegrowane układy relacji. Ujęcie systemowe org. obejmuje: określenie granic systemu, identyfikację elementów i sprzężeń, charakterystyka procesów wiążących, pętli sprzężeń zwrotnych, istoty stosowania i regulacji. Org. - klasa systemów. System - zestaw połączonych stosunkami składników. Składniki - wieloelementowe, realne lub idealne (myśli), stosunki porządkujące między składnikami.
4.RODZAJE, TYPY ORG. Podział systemów: a)homogeniczne (elementy tylko realne lub tylko idealne), b)heterogeniczne (elementy po części realne i idelane), c)zamknięte (izolowane od otoczenia, działające w obrębie jednego zamkniętego systemu), d)otwarte (współdziałające z otoczeniem przez wymianę materii i info przez wejścia/wyjścia). Systemowe ujęcie: org. - zintegrowany system z łożony z podsystemów (celów, ludzi, wyposażenia materialno-technologicznego, formalnej struktury obowiązków i odpowiedzialności). Typy org.:1.otwarte, 2.homokinetyczne (zdolne do stabilnej równowagi dynamicznej), 3.ekwifinalne (różne warunki początkowe, ten sam stan końcowy), 4.zhierarchizowane (z podsystemów niższych), 5.zachowawcze (zdolne do rozwoju i wzrostu zorganizowania). Organizacja (1.wg Watson) - zbiory ludzkich relacji, wykorzystujących różnorodne technologie. Ludzie współpracują ze sobą przy realizacji celów. (2. wg normy ISO9000:2005) - grupa ludzi i infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień i powiązań. Różnice między org.: rodzaj działalności (produkcja, usługi, dystrybucja, konsumpcja), dziedzina (handel, budownictwo, finanse, administracja), zasięg, rozmiar (określa go l. uczestników, zasoby, obroty), forma własności majątku (prywatna, publiczna), forma prawna (spółka), motywy działalności (gospodarcze, pozagospodarcze).
6.CYKL ŻYCIA ORG
L.E Greiner wyodrębnił w swoim modelu 5 faz rozwoju organizacji:I- wzrost przez kreatywność. Dominują autokratyczny styl zarządzania oraz nieformalna struktura organizacyjna, a kontrola efektów podejmowanych działań jest prowadzona z uwzględnieniem wielkości obrotów i osiąganych zysków. Przejście do kolejnej fazy rozwoju następnie w momencie, gdy w organizacji występuje kryzys przywództwa wynikający z braku wystarczających umiejętności menedżerskich właściciela. Podjęcie niezbędnych działań w celu zażegnania kryzysu umożliwia dalszy wzrost przez kreatywność. II- wzrost przez kierowanie. Typowe dla tej fazy rozwoju jest scentralizowanie struktur organizacji i sformalizowanie zasad jej funkcjonowania., dominacja dyrektywnego stylu zarządzania, wzrost specjalizacji i podziału pracy. III- wzrost przez decentralizację. Na skutek kryzysu autonomii postępuje decentralizacja poprzez delegowanie odpowiedzialności oraz przekazywanie władzy na niższe szczeble( delegacyjny styl zarządzania). Wzrasta więc elastyczność organizacji w reagowaniu na zmiany w otoczeniu. Dominuje tzw. zarządzanie przez wyjątki i zostaje wprowadzona zasada jednoosbowego kierownictwa. Celem działania organizacji staje się ekspansja rynkowa. IV- wzrost przez koordynację. poszerza się zakres decentralizacji. Dominuje nadzorujący styl zarządzania, a celem organizacji staje się jej konsolidacja. Podejmowane działania, którym towarzyszy rozwój organizacji, prowadzą w końcu do nadmiernej biurokratyzacji oraz do powstania tzw, przerostów organizacyjnych, których efektem jest kryzys biurokratyzacji. V- wzrost przez współpracę. Dalszy rozwój organizacji opiera się na wykorzystaniu potencjału pracowników poprzez zwiększenie autonomii ich działania. Struktura organizacyjna zostaje przekształcona z dywizjonalnej w macierzową. Wprowadzane są tzw. koła jakości oraz samodzielne zespoły robocze. Celem zarządzania jest kreatywne rozwiązywanie problemów oraz wdrażanie innowacji. Dominuje partycypacyjny styl zarządzania.
7.METARORY: perspektywa klasyczna (maszyna), modernistyczna (organizm), symboliczno-interpretująca (kultury), postmodernistyczna (kolażu).
9. PRZEDSIĘBIORCZOŚC 1.przedsiębiorca - osoba podejmująca ryzyko, płynące z braku pewności przewidywań (Cantillion, Francuz,1755). 2.przedsiębiorca - przenosi zasoby na wyższy poziom wydajności i zysku. 3. przedsiębiorczość - proces twórczej destrukcji, przeciwny do zarządzania zbiurokratyzowanego, reformowanie wzorca produkcji, wykorzystywani nierozpoznanej dotąd technicznej możliwości produkcji, nowe źródła podaży surowców, nowe rynki zbytu, zmiany organizacyjne w przemyśle (współcześnie, Schumpeter). 4.przedsięborca - wychwytuje okazje tworzone przez nierównowagę, swą aktywnością doprowadza do równowagi (współcześnie, Kirzner). 5.przedsiębiorczośc - zdolność do ponoszenia ryzyka, rekompensatą jest zysk (współcześnie, Knight). 6.przedsiębiorczośc - cecha działania oczekiwana od każdej org. (współcześnie, Drucker). 7. przedsiębiorczość - opiera się na tych samych zasadach, niezależnie czy przedsiębiorcą jest firma, czy osoba fizyczna, jest dynamiczny proces tworzenia bogactwa koronującego podejmowanie ryzyka w wymiarze kapitału, czasu i kariery. Przedsiębiorca potrafi zapewnić i zastosować odpowiednie zasoby. Funkcje przedsiębiorczości: stwarzanie możliwości pełnego wykorzystania zasobów, szybkość reakcji na sygnały płynące z rynku, elastyczne dostosowanie się do zmian popytu, kreowanie i testowanie nowych produktów i procesów, ochrona przed skutkami błędów, zacieranie różnic między firmą a otoczeniem zewnętrznym. Uwarunkowania przedsiębiorczości: ekonomiczne/instytucjonalne (rozwój wiedzy i edukacji, poziom obciążeń podatkowych, poziom oszczędności, dostępność kredytów, ochrona konkurencji, otwartość rynków, system prawny), społeczne (hierarchia prestiżu społecznego, dominujący system wartości, ruchliwość społ., otwarcie na wpływy), osobowościowe (potrzeba osiągnięć, niezależności, zdolność do współpracy, kreatywność, skłonność do ryzyka, wytrwałość, orientacja międzynarodowa).
10.ORG. BIUROKRATYCZNA - cel: przetrwanie i rozwój, trwała, oparta na kapitale materialnym, osiąga cele zaplanowane, działania w określonej domenie (rynku), równowaga, hierarchiczna i sformalizowana, specjalizacja, kariera służbowa, nagradza poprawność, władza trwała i formalna, wieczna. ORG. PRZEDSIĘBIORCZA - maksymalizacja wartości, zmienność, adaptacyjność, oparta na kapitale ludzkim i wiedzy, maksymalizuje szanse, minimalizuje zagrożenia, stale redefiniuje domenę, zakłócenia równowagi, płaska, ograniczona, wielofunkcyjność, kariera pozioma, nagrody za inicjatywę, władza sytuacyjna (oparta na wiedzy), przejściowa, zmienna.
11.ROLA MENEDŻRÓW W ORG Władza w org obejmuje: kierowanie innymi, tworzenie przepisów i zasad dla innych, skłanianie do przestrzegania ich, ustalenie innym celów i zadań, rekrutacja, zwolnienia, awanse, obsadzanie stanowisk, decyzje prowadzące do realizacji zadań. Władza w org współcześnie: rozdział własności od zarządzania, wielopodmiotowość, wzrost demokratyzacji i partycypacji personelu w systemie władzy, decentralizacja, odchodzenie od dominacji władzy formalnej na rzecz przywódczej, władza oparta na wiedzy. Menedżeryzm: profesjonalizacja zarządzania w I poł. XXw., centralna rola kadry kierowniczej w org., menedżerowie są pracownikami najemnymi, starannie dobieranymi, powiązanie karier zawodowych i wynagrodzenia menedżerów z sukcesem org. i realizacją celów właścicieli. Menedżer - pracownik org., który określa ramy funkcjonowania zespołów/komórek/struktur. Przez istotny udział w dysponowaniu zasobami i kierowanie ludźmi, jest odpowiedzialny za wytyczanie i realizację celów.
12.ORGANIZOWANIE I FORMALIZOWANIE DZIAŁAŃ Organizowanie - decyzje, jak najlepiej pogrupować działania i zasoby org. Proces organizowania - podział pracy, departamentalizacja (łączenie zadań i grupowanie pracowników), tworzenie hierarchii, koordynowanie (integrowanie działalności działów w zwartą całość), kontrolowanie i korygowanie (doskonalenie systemu). Formalizacja - ograniczanie spontaniczności funkcjonowania systemu poprzez określenie zasad. Utrwalenie przepisów w formie do rozpowszechniania. Cele formalizacji: uporządkowanie działań org, standaryzacja, zmniejszanie niepewności, wyodrębnienie org. z otoczenia. Dokumenty formalizujące: statut, regulamin, schemat organizacyjny, karty zadań, zakres stanowisk, zalecenia, polecenia harmonogramy.
13.SYNERGIA-CEL ORGANIZOWANIA, zestawienie elementów by ich działanie dawało efekt większy niż suma skutków wywoływanych przez każdy element oddzielnie. Synergia tworzona jest przez strukturę systemu. Pozytywna - dzięki niej znaczenie każdego z elementów rośnie w systemie. Negatywna - powstaje, gdy systemowa całość jest mniej warta niż oddzielnie.
14.STRUKTURA ORGANIZACYJNA - zależności funkcjonalne, hierarchiczne i informatyczne pomiędzy elementami org. Ustanawia podział pracy, określa zasady, kształtuje podział władzy, prezentuje układy informacyjne, zakres uprawnień, hierarchię, zapewnia ciągłość realizacji zadań, koordynuje stosunki z otoczeniem. Czynniki kształtujące strukturę: wielkość org., technologie, strategia, otoczenie, prawo, oczekiwania kierownika, sposób zarządzania, kultura organizacyjna, lokalizacja i obszar działania. Rodzaje struktur org.: tradycyjne (liniowa, funkcjonalna, liniowo-sztabowa), nowoczesne (macierzowa, projektowa, procesowa, sieciowa, wirtualna, hybrydowa, dywizjonalna, bez granic). Org mechaniczna: sztywna hierarchia, precyzyjne obowiązki, wiele reguł i zasad, sformalizowane kanały komunikacji, scentralizowane decyzje, struktury o układzie pionowym. Org. organiczna - pionowe i poziome formy współpracy, elastyczne obowiązki, mało reguł, zdecentralizowane decyzje, struktury spłaszczone. Struktura macierzowa: krzyżowanie się misji, zadań i odpowiedzialności, kierownicy funkcjonalni odpowiedzialni za dany pion oraz produktowi od[powiedziani za dany produkt, decyzje są wypadkową różnych grup interesów. Wymaga odpowiedniej pracy zespołowej. Struktura projektowa: gdy firma realizuje projekty nie[powtarzalne, kluczową kwestią panowanie nad czasem, struktura zmienna, niewielka ilość zatrudnionych, zespoły powoływane na określony czas, kierownicy projektów. Struktura wirtualna - powiązania między podmiotami - alianse, joint venture, zlecenia, w2ykorzystywanie synergii, bez formalnych powiązań, brak materialnej struktury, oparta na technologiach komunikacyjnych, praca zdalna, formalnie nie istnieje.
15.FIZYCZNA STRUKTURA ORG. - stosunek fizycznych elementów (budynków, położenia miejsc interesów).
16.SPOŁ. STRUKTURA ORG. - relacje ludzi, stanowisk i jednostek organizacyjnych. Dyferencjacja - zróżnicowanie, przeciwieństwo integracji. Dedyferencjacja - ograniczanie zróżnicowania w org.
18.SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORG. Model A.B. Carroll 4 stopnie odpowiedz.- ekonomiczna (dbanie o politykę podziału), prawna (ochrona środowiska, praw konsumentów), etyczna (przestrzeganie prawa), filantropijna (wspieranie charytatywności).
19.NADZÓR KORPORACYJNY - wg ODCE system za pomocą którego organizacje gospodarcze są zarządzane i kontrolowane. Określa podział praw i odpowiedzialności między stakeholders. Stabilność polit., efektywność rządu, prawa, ograniczanie korupcji. Zasady: ochrona i równość akcjonariuszy, przejrzystość i jawność info, odpowiedzialność rady. Modele: anglosaski (GB i USA, jednostopniowy, duże znaczenie rynku kapitałowego, zorientowany na akcjonariuszy, mała koncentracja własności), germański (Niemcy, Austria, Dania, dwustopniowy, duże znaczenie inwestorów instytucjonalnych, udział pracowników w kontroli, mała zależność wynagrodzeń menedżerów od rezultatów), łaciński (Francja, raczej jednostopniowa, duże znaczenie holdingów finansowych i rządu, koncentracja własności wysoka), japoński (akcentujący tradycję; powiązania między korporacjami a udziałowcami, duże znaczenie giełdy, mała zależność wynagrodzeń menedżerów od efektów).
21.FORMY PRAWNO-ORGANIZACYJNE ORG. Podst. typologia org.: komercyjne (realizacja celów biznesowych - produkcja, usługi), publiczne (państwowe i samorządowe), społeczne (niezależne od państwa, dążące do dobra społecznego, wykorzystujące wolontariat). Działalność komercyjna (cechy przedsiębiorstwa): wyodrębnienie ekonomiczne, posiadanie osobowości prawnej (lub zdolności prawnej i sądowej-spółka jawna) lub występowanie jako podmiot stosunków prawnych, jest utworzone do ciągłej działalności. Spółdzielnia - dobrowolne zrzeszenie osób (zmienny skład i fundusz udziałowy), które w interesie członków prowadzą działalność gospodarczą/społ/kulturalną. Działają an zasadzie samodzielności samorządności, jako osoba prawna. Organy: walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli), rada nadzorcza, zarząd. Fundacja - org. pozarządowe do celów społ,-gosp. Niedochodowość celu, dla którego została utworzona, brak instytucji członkostwa. Orany: zarząd (czasem też Rada lub Komisja Rewizyjna). Nadzór nad fundacją sprawuje minister/starosta.
21. FORMY ORGANIZACJI Agencje rządowe: jednostki organizacyjne wydzielone z ministerstwa, realizujące zadania państwa. Nie stanowią jednolitej kategorii prawnej. Podział: a)państwowe osoby prawne, b)państwowe jednostki organizacyjne i zakłady budżetowe (agencje mienia wojskowego, rynku rolnego, jednostki org realizujące zad z zakresu administracji publicznej, wydatki pokrywa budżet państwa albo lokalny).
23. ZARZĄDZANIE ORGANIZACJĄ- 1.planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie i przewodzenie (kierowanie ludźmi i kontrolowanie), skierowane na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne), w celu osiągnięcia celów org sprawnie i skutecznie (Griffin). 2.kształtowanie produktywnej współpracy wewnątrz org., oraz dopasowanie tych wysiłków do wymagań formułowanych przez jej otoczenie, z którym org. musi dokonywać wymiany, jeśli chce przetrwać (T.J.Watson). Rodzaje: a)strategiczne - kreuje rozwój firmy w długim okresie, podejmowane na wyższych szczeblach, b)taktyczne - związ. z działaniem firmy od strony techn., org., pracowniczej i finansowej w średnim i krótkim okresie, c)operacyjne - dot. działania firmy w okresach krótkich i obejmuje zastosowanie procesów wytwórczych, obsługowych i usługowych, wymagające operacji technolog., transport. i kontrolnych. System funkcjonowania firmy: potrzeby klienta, oferta produktu lub usługi, system realizacji, dystrybucja, obsługi gwarancyjne.
26.NOWOCZESNE KONCEPJE I METODY ZARZĄDZANIA E-handel - skupia się na pojedynczych transakcjach przez Internet. E-biznes - przedsięwzięcia internetowe, które przekształcają zależności biznesowe w relacje bussines to bussines. Benchmarking - porównywanie się do najlepszych, szczegółowa analiza produktywności, jakości i wartości różnych działów w porównaniu z wynikami osiągniętymi gdzie indziej. Reinżynieria - radykalne projektowanie od nowa procesów gospodarczych w celu przełomowej poprawy, narzędzia: reorganizacja procesów, maksym. wartości dodanej, minim. zbędnych elementów. Kazein - podejście japońskie, ciągłe ulepszanie dokonywane przez niewielkie zmiany dokonywane przez zaangażowanych w proces zmian. Outsourcing - przeniesienie na stronę trzecią stałej odpowiedzialności za wykonywanie usługi określonej w umowie, cel: wzrost efektywności i konkurencyjności. Total Quality Management(TQM) - ciągłe systematyczne podnoszenie jakości produktów/usług dzięki dostępnym zasobom ludzkim i materialnym firmy. Six Sigma - ściśle zaplanowany proces prowadzący do coraz wyższej jakości w czasie krótszym niż konkurencja, dogłębne zrozumienie potrzeb potencjalnych klientów, wykorzystanie faktów i analizy statystycznej dla ulepszenia i kreowania procesów biznesowych. Zarządzanie procesami - systematyczna ocena ich efektów, podtrzymywanie ich i wprowadzanie korekt. Proces - kompletny zbiór czynności tworzący wartość dla klienta. Lean management - wyszczuplone zarządzanie wprowadzone po raz 1. w japońskim przemyśle samochodowym, polega na racjonalizacji zarządzania i funkcjon. org. we wszystkim obszarach od produkcji do logistyki. Time Best Management (TMB)- ukierunkowane na czas, opracowane przez Boston Consulting Group. Założenie metody: czas jest zasobem strategicznym. Myślenie w kategoriach czasu dot. wszystkich sfer firmy.
22.ZASOBY Rodzaje: naturalne (ziemia, surowce), pracy/ludzkie (ludzie, kwalifikacje), kapitałowe/majątkowe (rzeczowe i pieniężne), niematerialne (systemy inform, prawa własności). KAPITAŁ- zasoby org., wewnętrzne i zewnętrzne, własne i obce, terminowe i nieterminowe. Rodzaje: trwały(majątek org. zaangażowany w procesy produkcyjne/usługowe na dłużej niż rok, rzeczowy i finansowy kapitał trwały, wartości niematerialne i prawne) i obrotowy(zasoby zużywane w czasie danego cyklu produkcyjnego, zapasy, należności i środki pieniężne), własny (zakładowy + rezerwowy), obcy (udostępniają org. jej wierzyciele - zobowiązania krótko- i długoterminowe, leasing, factoring).
26.WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANIZACJI: Powiązania partnerskie: kooperacyjne (dobrowolne i luźne połączenia służące koordynowaniu i realizowaniu działań, podmioty nie tracą samodzielności ekonomicznej i odrębności prawnej, powiązania umowne lub bezumowne), koordynacyjne, koncentracyjne.
28.ZASOBY PARTNERSKIE ORG. - są kreowane na podstawie relacji zewn. i wewn. Współdziałanie przedsiębiorstw z otoczeniem zadaniowym prowadzi do wykształcenia się więzi. Zasoby partn. tworzone przede wszystkim przez więzi o charakterze przyjaznym, partnerskim, gron czy pasm. Powstanie tego rodzaju więzi jest wynikiem współpracy, której zakres jest widoczny w kontekście teorii gron i sieci.
29.FORMY WSPÓŁPRACY Kooperacja - produkcyjna/procesowa i produktowi. Alians - współdziałanie konkurentów, zawiera realizację i współpracę, np.IBM, General Motors, Mitsubishi. Cele: poprawa zarządzania, lepsze wykorzyst. zasobów, ulepszenie pozycji, zwiększenie skali działania, wejście do nowych branż/sektorów/rynków, dostęp do nowoczesnych technologii i wiedzy, zmn. ryzyka, spełnianie potrzeb klienta. Joint venture - partnerzy niezależni pod względem administracyjnym, prawnym i ekonom., współpracują w ramach wspólnego przedsięwzięcia, dwie główne firmy. Rodzaje: udziałowe (utworzenie nowego podmiotu gospodarczego przez partnerów, którzy stają się właścicielami), kontraktowe (strony nie tworzą nowego przedsiębiorstwa). Holding (koncern) - zgrupowanie firm, pośród których jedna dominuje (spółka matka). Podmiot centralny może nie prowadzić działalności produkcyjnej/usługowej, a jedynie zarządzać pozostałymi spółkami. Rodzaje: 1.jednopiętrowy(spółka matka dominuje nad spółkami córkami), 2.wielopiętrowy (układ powiązań jest bardziej skomplikowany, spółki córki mogą być spółkami matkami), 3.finansowy (zarządzane przez instrumenty finansowe, duży stopień zdecentralizowania), 4.strategiczny (spółka matka skoncentrowana na wyznaczaniu celów strategicznych), 5.operacyjne (spółka matka zarządza także operacyjnie). Powstaje: a)przez pączkowanie (przekształcanie jednostek org w samodzielne spółki), b)nabycie innych spółek, c)utworzenie nowych spółek. Funkcje- gromadzenie kapitału, inwestowanie, programowanie, koordynowanie i planowanie, ograniczanie kosztów działań i podnoszenia efektywności. Konglomerat - holding bardzo zróżnicowany. Grono - firmy skupione wokół branży mającej wiodące znaczenie na danym terenie. Grono stanowią też firmy z branż pokrewnych, ich dostawcy, nabywcy, kooperanci i org zainteresowane wzrostem konkurencyjności branży i regionu (firmy konkurujące i współpracujące). Org niebiznesowe w gronach: władze administ., wyższe uczelnie, dotacje. Identyfikacja grona: 1.badanie ścieżki ekonom.(procesu powst. produktu/usługi), znaczących powiązań korporacyjnych, powiązań między dostawcami, sferami polit,. Cel: zwiększenie konkurencyjności regionu, interes uczestników.
Org. sieciowa - org, w której jedna z firm przyjmuje firmę głównego kapitału, przepływ aktywów materialnych i niematerialnych pomiędzy niezależnymi firmami, zapewniają efektywne zaspokojenie oczekiwań (Jarillo). Cechy: transfer zasobów pomiędzy firmami tworzącymi siec, zróżnicowane powiązania od hierarchicznych po luźne kontrakty, ograniczona integracja firm tworzących siec, rozwinięte kanały inform, współpraca długookresowa, powtarzalność kontraktów, technologia informacyjna. Cel: redukcja niepewności, zmniejszenie efektywności, nowe zdolności rozwojowe, dostęp do deficytowych umiejętności i zasobów, zwiększenie szybkości działania, ułatwienie pozyskiwania wiedzy. Franchising - porozumienie dające prawo zewn. podmiotowi do sprzedawania/udostępniania produktów/usług. Warunkiem jest podporządkowanie się przez biorcę standardom określonym przez dawcę. Najczęściej partner, biorca działa na własny rachunek, dawca zajmuje się marketingiem, wprowadza nowe produkty, biorca za określoną opłatą korzysta z produktów.