Diagnoza funkcjonalna (umiejętności funkcjonalnych )- Obiektem badań diagnostycznych są zachowania człowieka świadczące o trudnościach w przystosowaniu się do otoczenia oraz procesy psychiczne warunkujące ten stan nieprzystosowania, Zbieranie informacji potrzebnych do codziennej pracy z uczniem niepełnosprawnym intelektualnie, wyjaśnia jak zaburzenie wpływa na zachowanie danej osoby, jest zindywidualizowana, wyjaśnia potrzeby, możliwości, znaczenia tego schorzenia (Bada interakcje społeczne, rozwój komunikacji werbalnej i pozawerbalnej, zainteresowania
i dominujące aktywności, funkcjonowanie sensomotoryczne (wzrok, słuch, dotyk, smak), rozwój ruchowy, funkcjonowanie poznawcze , zawiera informacje medyczne (np. przebieg ciąży i porodu, zdiagnozowane choroby).
Diagnoza całościowa (kompleksowa) - rozpoznanie badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku przez przyczynowe i celowościowe wyjaśnianie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanie dalszego rozwoju
Diagnoza cząstkowa:
Przyporządkowująca (klasyfikująca) - do jakiego typu stan należy?
Genetyczna (klauzalna) - przyczyny tego stanu rzeczy
Celowościowe (znaczenia) - jak dane zjawisko wpływa na funkcjonowanie cel
Fazowa - jak kształtuje się to zjawisko w chwili obecnej
Prognostyczna - przewiduje, jak w przyszłości zjawisko będzie rozwijać (progres czy regres)
Najważniejsze cechy diagnozy funkcjonalnej:
Pozytywne podejście - koncentracja na mocnych stronach jednostki
Kompleksowość - sposób patrzenia całościowy, wielowymiarowy
Profilowość - wyniki poznania powinny być przedstawiane w formie graficznej (diagram, wykres), co ułatwia porównywanie poszczególnych sfer względem siebie
Rozwojowość - wskazywanie dynamiki rozwojowej
Ukierunkowanie na proces rehabilitacji - wyniki diagnozy są podstawą do konstruowania programów terapeutycznych, edukacyjnych i są źródłem wiedzy o metodach i technikach, które można wykorzystać w pracy z dzieckiem
Prognostyczność - przewidywanie osiągnięć dziecka
Nieinwazyjność - poznanie przebiega w naturalnych warunkach
Diagnoza funkcjonalna jest również diagnozą opiekuńczą, bo pokazuje też jakie potrzeby dziecka są zaspokajane. Te potrzeby dziecka to:
Związane z funkcjonowaniem rodziny dziecka
Czynniki zakłócające:
Nieprawidłowa opieka ze strony rodziców
Błędy wychowawcze
Dysfunkcjonalność rodziny itp.
Związane z funkcjonowaniem instytucji opiekuńczej, edukacyjnej
Czynniki zakłócające:
Niepowodzenia szkolne
Nieprawidłowe relacje z nauczycielami itp.
Związane z aktywnością dziecka w środowisku
Czynniki zakłócające:
Brak organizacji wypoczynku
Brak dbałości o prawidłową stymulację rozwoju dziecka
Nieprawidłowe relacje z rówieśnikami
Niedostosowanie społeczne
Izolowanie niepełnosprawnych z naturalnego środowiska itp.
Związane z właściwościami organizmu dziecka
Poziom ich zaspokojenia regulują:?
Defekty fizyczne
Niepełnosprawność
Zagrożenia zdrowia
Stany zaburzeń rozwojowych
Wadliwy tryb życia
Przebieg procesu diagnozy funkcjonalnej:
Wstępne poznanie problemu:
Zebranie informacji z wywiadów środowiskowych, rozmów z rodzicami, opiekunami, z dokumentacji (wcześniejszej diagnozy)
Poznanie podmiotu diagnozy (dziecka):
Obserwacja uczestnicząca: ogólne poznanie dziecka, jego funkcjonowania
Rozmowy z rodzicami
Właściwy proces badawczy:
W przedszkolu: obserwacja diagnostyczno - terapeutyczna
Organizowanie sytuacji zabawy
Rozpisowe sfery dziecka (emocjo lana, społeczna)
W szkole: obserwacja nauczająca
Zadania trudniejsze, problemowe
Diagnozy długotrwałe, systematyczne. Mają od razu charakter terapeutyczny
Przykładowe narzędzia diagnostyczne w ramach diagnozy funkcjonalnej (…)?
Karta okresowego zapisu funkcjonowania dziecka K. Mrugalski, Z. Pakuły
Arkusz poznania ucznia szkoły specjalnej dla niepełnosprawnych umysłowo w stopniu lekkim. Ocena wrażliwości edukacyjnej J. Głodkowska
Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa w zakresie 1-go i 2-go roku życia
Inwentarz Gunsburga PAC I i PAC II do badania zachowań społecznych niepełnosprawnych intelektualnie
PEP - R: profil psycho - edukacyjny dla:
Dla dzieci autystycznych
Głębsza niepełnosprawność intelektualna
Deficyty społeczne
Profil osiągnięć ucznia J. Kielin - 11 skal obserwacyjnych (w szkole)
Program Oregoński (wczesna interwencja 0 - 6 lat)
Niepełnosprawność sprzężona
Niepełnosprawność intelektualna
Uszkodzenia wzroku w normie intelektualnej