16.10.10
Ortopedia :
orthos - prosty
Ortho - w złożeniach oznacza prawidłowość, poprawność
Pais - dziecko
Pedia dzieci
Ortopedia to nauka o rozpoznawaniu i leczeniu zniekształceń narządu ruchu. Specjalność lekarska zajmująca się profilaktyką dysfunkcji i deformacji, leczeniem niepełnosprawności czynności i budowy narządu ruchu.
Zakres ortopedii obejmuje schorzenia wrodzone i rozwojowe, powstające w życiu płodowym i po urodzeniu, zapalenia swoiste, nieswoiste i odczynowe, choroby układowe, następstwa porażeń wiotkich i spastycznych, zaburzeń hormonalnych i odżywczych oraz nowotwory i urazy.
Wady teratologiczne- powstają w trakcie organogenezy (pierwszy trymestr ciąży, malformacje )
Deformacje- rozwijają się po okresie embrionalnym (od 4 miesiąca) i mają początek w prawidłowym zarodku (fetopatie)
TRAUMATOLOGIA
TRAUMA- uraz
LOGOS (gr.)- nauka, słowo
Ścisłe współdziałanie m.in. z pediatrią, chorobami wewnętrznymi, reumatologią, neurologią, neurochirurgią, chirurgią ogólną oraz naczyniową, torakochirurgią, hematologią….
Twórcy polskiej ortopedii
Wierzejewski Ireneusz (Poznań - 1881-1930)
Gruca Adam (Warszawa- 1893-1983)
Dega Wiktor (Poznań - 1896-1985)
1913- pierwszy szpital ortopedyczny w Poznaniu, w którym utworzono pierwsza klinikę Ortopedyczną w Polsce
1928- Polskie towarzystwo Ortopedyczne i traumatologiczne
EFORT - Europejska tolerancja Krajowych Towarzystw Ortopedycznych i traumatologicznych
SICOT- Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgów Ortopedycznych i Traumatologicznych
Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego:
- objaw Ortalaniego => tak
- Objaw Barlowa => nie
PEV
- Stopa końsko- szpotawa
- Stopa płasko koślawa
SKOLIOZY:
Gorset - 3 punkty podparcia:
- mostek
- spojenie łonowe
- lordoza lędźwiowa
Choroba zwyrodnieniowa stawów jako epidemia XXI wieku - po schorzeniach układu krążenia jest najczęstszą przyczyną inwalidztwa.
WHO - 2000-2010 - dekada kości i stawów
Rozwój implantologii
- Wzrastająca liczba urazów
- Postępy w anestezjologii oraz w technikach operacyjnych i osiągnięciach materiałowo-konstrukcyjnych implantów
- Rozszerzanie wskazań(np. kręgosłup, tzw. martwice jałowe kości, onkologia)
- Zabiegi operacyjne obejmują chorych coraz młodszych i coraz starszych.
Współczesne granice:
- nowatorskie pomysły i determinacje
- interdyscyplinarna współpraca
- aktualne możliwości materiałowo-konstrukcyjne
Podział przedmiotów zaopatrzenia ortopedycznego:
Ortezy- aparaty i wzmocnienia dostosowane do istniejących cześć narządów ruchu, spełniające określone zadania mechaniczne. Służą poprawie upośledzonej czynności ruchowej.
Protezy-konstrukcje zastępujące amputowana kończynę, zastosowane do jej ogólnego schematu anatomicznego. Odtwarzają jej podstawowe funkcje.
Sprzęt pomocniczy- ułatwiający poruszanie się lub wykonywanie określonych czynności przez pacjentów niepełnosprawnych. Są to laski, kule ortopedyczne i pojazdy inwalidzkie
KOŃCZYNA GÓRNA
Ręka- część kończyny górnej obwodowo od przedramienia; składa się z trzech większych części: nadgarstka, śródręcza i palców; w skład ręki wchodzi 27 kości (8 nadgarstka, 5 śródręcza i 14 palców)
„Płynie łódka, księżyc świeci, trójgraniasty groszek leci. Na trapezie, trapeziku wisi główka na haczyku”
CHIRALGIA- ból ręki, przyczyny różne (!)
Ręka szpotawa- odchylenie ręki w stronę łokciową najczęściej wrodzone
Aplazja i hipoplazja- wrodzony brak i niedorozwój kości.
Adaktylia, afalangia- wrodzony brak palców
Ręka lustrzana- zdwojenie kości łokciowej, brak kości promieniowej i kłębu kciuka oraz polidaktylia; wada wrodzona, najczęściej jednostronna
Oligodaktylia- zmniejszenie liczby palców
Syndaktylia- palcozrost: całkowity (zrost palców na całej długości) i niecałkowity (palcozrost części przestrzeni międzypalcowej)
Bradydaktylia, bradyfalangia- wrodzona krótkość palców wskutek zmniejszenia wymiaru podłużnego paliczków
Megadaktylia, makrodaktylia- wrodzony przerost palca (kości i tkanek miękkich)
Arachnodaktylia- palce cienkie i długie, jedna z cech zespołu Marfana
Klinodaktylia- promieniowe lub łokciowe zagięcie osi palca w jednym ze stawów międzypaliczkowych; wada wrodzona
Polidaktylia- ręka mająca więcej niż pięć palców; wada wrodzona
Polifalangia- palec II-V posiada więcej niż trzy paliczki lub kciuk więcej niż dwa paliczki
Perodaktylia- palce szczątkowe
Palec trzaskający, przeskakujący- wskutek grudkowatego pogrubienia ścięgna i zwężenia jego pochewki występuje trzaskanie podczas ruchów palca, zwykle obrączkowego, środkowego i kciuka; najczęściej w rzs, czasem jako wada wrodzona.
Zanokcica- zakażenie tkanek miękkich w sąsiedztwie paznokcia
Zastrzał- stan zapalny rozwijający się na dłoniowej powierzchni palców ręki
Przykurcz Dupuytrena- bliznowacenie rozcięgna dłoniowego o nieznanej etiologii, skutkujące stopniowym narastaniem przykurczu zgięciowego, zwykle palca serdecznego i małego; leczenie operacyjne
Zespół kanału nadgarstka- neuropatia uciskowa spowodowana uciskiem na nerw pośrodkowy w obrębie kanału nadgarstka; często przyczyna nieznana; również po urazach, w stanach zapalnych (rzs), nowotworach i anomaliach anatomicznych tej okolicy; występuje częściej u kobiet
Łokieć koślawy- ramię i przedramię są ustawione w stosunku do siebie pod kątem skierowanym wierzchołkiem ku stronie przyśrodkowej; fizjologiczna koślawość łokcia u kobiet ok. 20 stopni, u mężczyzn ok. 10 stopni; nadmierna koślawość jest zwykle następstwem zaburzeń wzrostu nasady lub złamania kłykcia bocznego k. ramiennej u dzieci
Porażenie zakochanych- neuropatia uciskowa nerwu promieniowego z powodu zwisania ręki na oparciu ławki w parku
Porażenie miodowego miesiąca- neuropatia uciskowa nerwu pośrodkowego na skutek ucisku przedramienia przez głowę śpiącej małżonki
Łokieć tenisisty- zespół bólowy w obrębie bocznej części łokcia, objawiający się bolesnością uciskową w tym miejscu oraz bólem w tej okolicy przy napięciu mięśni prostowników nadgarstka i palców; przyczyny różne np. stan zapalny tkanek włóknistych, kaletki maziowej, okostnej czy pochewek ścięgien
Łokieć golfisty- zespół bólowy w okolicy nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, objawiający się bolesnością uciskową w tym miejscu lub bólem tej okolicy przy napięciu mięśni zginaczy nadgarstka i palców; przyczyny różne, np. stan zapalny tkanek włóknistych, okostnej czy pochewek ścięgien.
Łokieć górników- przewlekłe zapalenie kaletki maziowej nad wyrostkiem łokciowym; przyczyną jest uraz, powodujący nagromadzenie się krwi lub płynu wysiękowego w kaletce
Łokieć szarpnięty (zwichnięcie piastunek)- podwinięcie głowy kości promieniowej obwodowo do więzadła obrączkowatego; zwykle u małych dzieci po gwałtownym pociągnięciu przedramienia ku górze przez osobę trzymającą dziecko za rączkę (np. przy potknięciu się dziecka)
Staw barkowy- okreslenie kliniczne stawów ramiennego ze stawem barkowo-obojczykowym wraz z powierzchniami ślizgowymi między głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym i między łopatką a klatką piersiową; niekiedy tym mianem określa się nieprawidłowo staw ramienny.
Choroba Sprengela- wysokie, wrodzone ustawienie łopatki; rzadko obydwu; wada wrodzona
Brachialgia- bóle w okolicy barku, przyczyny różne (zmiany zapalne, neurogenne, pourazowe, zwyrodnieniowe)
Bark zamrożony- ból wraz z dużym ograniczeniem zakresu ruchu stawu ramiennego; przyczyny różne: zmiany zapalne, zwyrodnieniowe, uszkodzenie stożka rotatorów, ścięgna długiej głowy m. dwugłowego ramienia, długotrwałe unieruchomienie stawu.