59. Kompleks Wielkiej Bogini Matki.

ARCHETYP (JUNG,)

- symbol macierzyństwa

- troskliwa opieka nad dzieckiem, dominuje jego osobowość;

- jest odrębna od mężczyzny - potrafi dawać życie;

- gdy oddzielamy się od matki przenosimy jej cechy na postać najbliższą matce - babkę (mądrość); pierwsze nauki - uosobienie mądrości i magii (Matka i Wiedźma), żeńska Mądrość boża;

- łączenie obrazu Matki, Dziewicy i Wiedźmy, Kochanki; Dawczyni Życia, Matka Karmicielka, Uzdrowicielka, Dawczyni Śmierci

- symbolem matki zjawiska wzbudzające strach lub chęć poświecenia - kraj, kościół, ziemia, niebo, księżyc, lasy, jezioro, morze, świat podziemny

- obrazy oznaczające żyzność i płodność - róg obfitości, zaorane pole, ogród, głęboka studnia, jaskinia, naczynie, skała, drzewo, źródło, poznanie, kwiaty w kształcie naczyń - róża, lotos

- garncarstwo i rolnictwo w mitach odkryte przez kobiety, mężczyźni zwykle się nie zajmują garncarstwem (dopiero potem przejmuje tą sferę męskie bóstwo - Wielki Garncarz)

- moc płodności mieści się w bogini jak mleko/woda życia w naczyniu - odpowiednik macicy, piersi wypełnionej pokarmem np. najdoskonalszą gr. czarę wykonano biorąc za wzór pierś Heleny trojańskiej, Zulusi - bezpłodna kobieta trzyma w garnku krew z rany 9 miesięcy by powstało dziecko; częsty motyw boginie trzymającej i ofiarowującej piersi całemu światu

- woda - z wody pochodzi życie, wszystko co żyje wychodzi z wody i do niej powraca - Słońce, w gr. mitach człowiek rodzi się z jezior, rzek i umierając zanurza się w Styksie; magiczne właściwości wody np. chrzest, kosmiczne wody płodowe; bogini w zbiornikach, studniach, rzekach, źródłach - nimfy, rusałki, też groźna moc

- tęsknota za rajem to tęsknota za łonem;

- czarne wody śmierci to też wody życia, śmierć jak łono; negatywne cechy archetypu: wiedźma, smok (Tiamat); Erynie w Grecji, boginie losu np. Mojry - ambiwalentne; żarłoczne lub oplatające zwierzę - wąż, ryba; grób, sarkofag, głęboka woda, śmierć, koszmary, demony (Lilith)

- życzliwość, miłość, troskliwość, mądrość przekraczająca rozum, płodność, wzrost, ponowne narodziny, magia

- świat podziemny, śmierć, to co pochłania, uwodzi i uśmierca, przeraża, jest nieuchronne jak przeznaczenie

WIERCIŃSKI:

- zespoły: chtoniczny, akwatyczny, lunarny/czasowy, generatywny, rozwojowy z cyklicznością, protekcyjny, więzi społecznej, sapiencjalny

- zakrzywienia ciała, piersi, ciąża ->skojarzenia z falującą powierzchnią ziemi, Górą Kosmiczną

- organy płciowe -> idea wejścia, łono -wnętrze Ziemi, Świat Podziemny, który odbiera i zwraca życie; kosmogonia, idea dawania życia; płodne zwierzęta - żaba itp., idea zwielokrotniania

- trójkąt łonowy - „ogniste pożądanie”, 3dzielny księżyc/rok

- cykliczność menstruacji, ciąży, życia codziennego -> cykle natury, księżyc, czas

- wydzielczość ciała (mleko, menstruacja) ->wody, napoje oszałamiające, zwierzęta wodne, w tym i ptaki

- żywienie ->Ziemia-Żywicielka, samice innych zwierząt - niedźwiedzie, krowa, łania, koza;

- wychowanie ->idea Mądrości, personifikacja Mowy

- emocjonalność ->symbolizacja akcji atrakcyjnych m.in. rywalizacji, wojny

- więzi rodzinne ->symbol więzi społecznych (Matka Pszczoła)

- pani ogniska domowego -> ogień, środki do życia, bezpieczeństwo, ciało-dom-świątynia

- tkactwo ->przeznaczenie, los

- rolnictwo ->skojarzenia wegetacyjne, pole uprane-kwadrat, romboid-łuska węża; śmierć by dać życie

NEUMANN:

- Bogini jako odzwierciedlenie archetypu jedności ludzkości, tęsknota za pierwotną jednością łona Kosmicznej Matki

- podwójny charakter archetypu: zachowanie/podtrzymanie i transformacja/odrodzenie ego,

- aspekt pozytywny i negatywny

- 4 postacie:

Dobra Matka (pozytywna) - misteria życia, nieśmiertelność, odrodzenie, narodziny, owoc

Straszna Matka (negatywna) - misteria śmierci, śmierć, rozczłonkowanie, choroba, zniknięcie

Dziewica (pozytywna) - moc przeistaczania ego na sposób pozytywny - wizje, ekstazy, inspiracje

Młoda Wiedźma (negatywna) - moc przeistaczania na sposób negatywny - pijaństwo, szaleństwo, ekstaza

GRAVES:

- idea tzw. Białej Bogini w Grecji: charakter potrójny - 3 kolory:

biały: narodziny, dojrzewanie

czarny - śmierć, wróżbiarstwo

czerwony - wojna, miłość

3 fazy księżyca/3 części roku (Kozioł /Lew /Wąż)

trójkąt łonowy - 3postacie: dziewica, matka , starucha - wiosna, żniwa, zima

np. 3postaciowa Demeter i Kora:

Kora - wiosna, odrodzenie, postać młodzieńcza

Demeter - związek z mężczyzną aby zapełnić urodzaj (związek kapłanki z królem w łanie zielonego zboża)

śmierć/zabójstwo mężczyzny (ofiara z króla, potem ofiara zastępcza)

jego pobyt w krainie śmierci

ponowne narodziny z Boginie (cudowne uratowanie, Bogini schodzi po niego do podziemi)

mężczyzna - symbol wegetacji roślin, bogini - uniwersalnej siły twórczej

symbole bogini: białe zwierzę (gołębica, jałówka, suka, klacz, biała locha)

roślina: głóg, czarny bez, biała fasola i morwa (3kolory)

piramida/omfalos, sierp księżyca

symbol króla solarnego: kruk/wrona, dąb

potem też Hekate, Artemida, Afrodyta (to tylko takie ogólne analogie tych 3 sfer, Szyjewski uważa ten cały schemat Gravesa za trochę naciągany)

---