8. Australopitekalna hipoteza pochodzenia człowieka.

PROCES HOMINIZACJI PROTEROANTROPÓW

Pionizacja i przejście do dwunożnego poruszania się na terenach bezleśnych- przejście do fazy proteroantropów [australopiteki]

Spadek prędkości lokomocyjnej, osłabienie muskulatury ramion, odsłonięcie podbrzusza na atak, redukcja szczęki i kłów, możliwość stosunku twarzą w twarz .

Skupienie funkcji manipulacyjnych i eksploracyjnych w dłoniach uwolnionych od czynności lokomocyjnych.

Powiększenie pola wizji wzrokowej i „uelastycznienie” go: od krótkiego do długiego zasięgu.

Przejście na drapieżnicy tryb życia, co prowadziło do poszerzenia kontaktu z różnymi elementami flory i fauny w otoczeniu.

Rozwój użycia narzędzi spowodowany samoobroną, wykorzystaniem twardych korzeni, orzechów itp., padlinożernością i „małym myślistwem”; narzędzia osteodontokeratyczne i otoczakowe typu Olduvai.

Nasilenie solidarności wewnątrzgrupowej i natężenie zróżnicowania ról społecznych samców i samic.

Rozwój więzi poznawczych z elementami środowiska pozastadnego: rozpoznania krajobrazu oraz budowy anatomicznej zjadanych zwierząt.

/Wierciński, Man or Ape-Man?

13. Neandertalczycy a Homo sapiens fossilis.

NEANDERTALCZYK

HOMO SAPIEN FOSSILIS

Homo sapiens neanderthalensis Dwie odmiany: wczesny n.- Homo heidelbergensis i n. klasyczny. Środkowy plejstocen, od ok. 350 tys. lat p.n.e. Mieszkanie w dolinach przy ujęciach wody, bardziej osiadły tryb życia, ale więcej polowań- na grubą zwierzynę plejstoceńską. Silny terytorializm. Neandertalczyk wczesny: potężne wały nadoczodołowe, brak podbródka, zęby mniejsze niż Homo erectus, masywna budowa, krótkie niż ludzkie nogi, wzrost 1,65- 1,75 m. Neandertalczyk klasyczny- twórca kultury mustierskiej. Pojemność czaszki większa od człowieka współczesnego- ok. 1550- 1800 cm3 [mężczyźni]. Inna budowa. Kabłąkowate wykrzywienie kości udowych. Prawdopodobnie większa pokrywa włosowa, grubsze kości, masywność i mocniejsze zęby niż H.s.f. Potężna siła zgryzu, silne obciążenia przednich zębów. Nos największy ze wszystkich Homo - niezbędny w klimacie lodowcowym. Wzrost niski: 1,55- 1,65 m. Proporcje podobne do dzisiejszych Eskimosów, masa mięśniowa o sile dwukrotnie większej od człowieka współczesnego. Sporna kwestia umiejętności mowy. Pierwsza istota, której działania wskazują na istnienie wierzeń religijnych, intencjonalne pochówki.

Inaczej- Homo sapiens sapiens- człowiek współczesny lub neoantrop kopalny- ostatnia faza ewolucji. Występował w górnym paleolicie ok. 40- 8 tys. lat p.n.e. Produkcja narzędzi mustierskich, używanie ochry. Rozmieszczenie jaskiń na szczytach wzgórz- widok na dużą przestrzeń umożliwia śledzenie ruchów zwierząt. Częste zmienianie siedzib, ale rzadsze polowania. Łowcy- zbieracze. Ciepłolubność, granicę zasięgu wyznacz klimat atlantycki. Najlepiej rozwiniętą fizycznie formą jest człowiek z Cro- Magnon: wąski nos, szerokie, wysokie czoło, bródka, małe łuki brwiowe, niskie oczodoły, wysoki wzrost- ok. 180 cm, a nawet 194 cm. Obfitość pożywienia. Mózg o pojemności 10% większej niż średnia współczesna, istnienie mowy gramatycznej na poziomie współczesnym- rozwój mózgowych ośrodków mowy.

Przejściowe obozowiska, rozwój komunikacji symbolicznej opartej na wyciszonych dźwiękach, ale z przewagą gestów i mimiki.

Wzrost pojemności czaszki do górnej granicu antropoidów [ok. 550 cm3]

Psychika małpy człekokształtnej rozwinięta do górnych granic możliwości poznawczych, symbolizacyjnych i koordynacyjnych; zlokalizowana w małpiej czaszce z człekopodobnym uzębieniem, umieszczonej na prawie ludzkim ciele.

Zdarzenie losowe: wystąpienie ok. 2 mln lat temu mutacji chromosomalnej skutkiem fuzji centrycznej, co prawdopodobnie umożliwiło pojawienie się świadomości typu ludzkiego; przekroczenie tzw. Rubikonu pojemności czaszki [700-800cm3].

Powstanie Homo habilis, przejście do fazy archantropów.

---