Porównanie metod dochodzenia zwrotu posagu w rozwoju prawa rzymskiego
|
Actio ex stipulatu |
Actio rei uxoriae
|
Actio ex stipulatu - przyjęta za Justyniana
|
Na jakiej podstawie przysługuje |
Na podstawie zawartej stypulacji
|
Z mocy prawa |
Z mocy prawa (fikcja zawarcia stypulacji) |
Kto może wytoczyć? |
Zawsze osoba zawierająca stypulację |
Decyduje sposób ustania małżeństwa:
Gdy śmierć kobiety (w zależności dos profecticia: Ojciec (mąż ma prawo retencji - 1/5 na dziecko) dos adventicia: posag zostaje u męża. Wyjątek: dos recepticia - ustanawiający wytacza actio ex stipulatu
Gdy rozwód (w zależności od tego, czy kobieta jest pod władzą ojca): kobieta sui iuris - wytacza sama kobieta alieni iuris - wytacza ojciec za jej zgodą
|
Decyduje sposób ustania małżeństwa:
Gdy śmierć kobiety (w zależności dos profecticia: Ojciec (mąż ma prawo retencji - 1/5 na dziecko) dos adventicia: posag zostaje u męża. Wyjątek: dos recepticia - ustanawiający wytacza actio ex stipulatu
Gdy rozwód (w zależności od tego, czy kobieta jest pod władzą ojca): kobieta sui iuris - wytacza sama kobieta alieni iuris - wytacza ojciec za jej zgodą
|
Dziedziczność |
Dziedziczna |
Niedziedziczna (spadkobiercy kobiety mogą wytoczyć skargę, jeśli mąż popadł w zwłokę ze zwrotem posagu)
|
Dziedziczna |
Zwrot |
Cały posag natychmiast |
Rzeczy zamienne w 3 rocznych ratach Niezamienne natychmiast
|
Nieruchomości natychmiast, Ruchomości w ciągu roku |
Jaka skarga?
|
Ścisłego prawa |
Dobrej wiary |
Dobrej wiary |
Ius retentionis - prawo zatrzymania |
Brak |
Propter liberos: 1/6 na każde wspólne dziecko Propter mores uxoris: - Graviores (adulterium) 1/6 - Leviores 1/8 Propter impensas (zasadniczo całość posagu do czasu zwrotu nakładów dokonanych na utrzymanie rzeczy posagowych) Propter res amotas (całość do czasu zwrotu rzeczy zabranych przez żonę z majątku męża) Propter res donatas (całość do czasu zwrotu rzeczy darowanych przez męża)
|
Brak |
Zasądzenie |
Na pełną wartość posagu |
Na to, co mąż może świadczyć (beneficium competentiae) - powód otrzymywał tyle ile zostawało po potrąceniu środków potrzebnych mężowi do życia
|
Na to, co mąż może świadczyć (beneficium competentiae) - powód otrzymywał tyle ile zostawało po potrąceniu środków potrzebnych mężowi do życia
|