Diagnoza i DSM-IV.
Jednym ze sposobów klasyfikacji jest podejście kategorialne, w którym daną kategorię tworzą objawy występujące zazwyczaj razem w zespole. Diagnozę stawia się zatem na podstawie kryterium objawów.
Objawy można uznać za subkliniczne, czyli nie przekraczające progu diagnozy.
Alternatywnym podejście jest klasyfikacja na podstawie umiejscowienia pacjenta w dymensjach zachowania lub objawu. Zamiast oceniać czy ktoś cierpi na przykład na depresję, określa się jego miejsce w zakresie kontinuum sięgającego od wyjątkowego zadowolenia do skrajnego przygnębienia. Oceniając kilka wymiarów, otrzymuje się tzw. profil.
Jednym z czynników klasyfikacji zaburzeń psychicznych jest czas.
Dwa najczęściej stosowane systemy klasyfikacji diagnostycznej zaburzeń psychicznych to Międzynarodowa klasyfikacja chorób (ICD - International Classification of Diseases) oraz Podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych (DSM - Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).
Ich problemem bywa trafność kulturowa diagnozy.
Pięć powodów, dla których warto poświecić czas na postawienie dokładnej diagnozy:
diagnoza ułatwia porozumienie
może mieć wpływ na rozumienie etiologii zaburzeń
dostarcza wskazówek terapeutycznych
służy badaniom naukowym
umożliwia opłacanie leczenia przez towarzystwa ubezpieczeniowe i kasy chorych
DSM-IV
Kryteria definiowania zaburzeń.
Według DSM-IV ZABURZENIA PSYCHICZNE oznaczają:
Wzorce behawioralne lub psychologiczne, które powodują złe samopoczucie lub utrudniają funkcjonowanie w jednym lub kilku ważnych obszarach.
Należy się domyślać, że chodzi tu o rzeczywiste dysfunkcje, a nie tylko o zakłócenia stosunków pomiędzy jednostką a społeczeństwem. W tym drugim wypadku mówimy o dewiacji społecznej, która nie należy do zaburzeń psychicznych.
DSM-IV próbuje także określić specyficzne operacyjne kryteria diagnostyczne wszystkich zaburzeń.
Jedną z zalet DSM-IV jest zwrócenie większej uwagi na czynniki kulturowe w procesie terapeutycznym.
DSM-IV wylicza zaburzenia związane z kulturą, czyli obserwowane tylko w niektórych kulturach.
KLASYFIKACJA WIELOOSIOWA.
DSM-IV posługuje się w stawianiu diagnozy systemem osiowym, a nie pojedynczą klasyfikacją.
Pięć wymiarów, czyli OSI, które stosuje się nie tylko do klasyfikacji zaburzeń osobistych i sytuacji społecznej pacjenta.
Głównym celem systemu wieloosiowego jest zapewnienie, że w procesie diagnostycznym zostanie uwzględniony całokształt osobowości jednostki, a nie tylko jej zaburzenia.
OŚ I - zespoły kliniczne.
OŚ II - zaburzenia osobowości.
OŚ III - choroby i stany somatyczne.
OŚ IV - problemy psychospołeczne i środowiskowe.
OŚ V - ogólna ocena funkcjonowania.
Dwie pierwsze osie klasyfikują zaburzenia, a pozostałe dają pełniejszy obraz osoby, wykraczający poza dostrzegalne objawy.
2