Jakie pozytywy i zagrożenia stoją przed edukacją wczesnoszkolną?
Koncepcje kształcenia są alternatywą wobec szkoły tradycyjnej.Modele edukacji alternatywnej są bardzo różnie nastawione, przede wszystkim na dzieci.Jest to proces nastawiony do właściwości rozwojowych, indywidualnych potrzeb dzieci.Każde dziecko ma swoją indywidualna drogę rozwoju.Optymalny model edukacji wczesnoszkolnej.
Podmiotowe traktowanie wychowanków.Orientacja na dziecko jako wspieranie rozwoju dziecka.Łączenie poznawania z działaniem (użytkowe, gospodarcze, praktyczne, ekspresyjne).
Uczenie się ma charakter całościowy.Samodzielność i podmiotowość opiera się o poczucie bezpieczeństwa, swobody, udziału w projektowaniu i konstruowaniu zajęć.Uczenie opiera się na przyjaznej interakcji między uczniem a nauczycielem
Dyscyplina i przymus to niewielki marginesUczniowie pracują wspólnie, pomagają sobie.Uczenie się o charakterze refleksyjnym, twórczym, doświadczanie wycieczki, eksperymenty.
Łączenie rzeczywistości z wychowaniem.Kształtuje się u dzieci wrażliwość, wdraża się do współżycia, współdziałania.
Prawdziwa edukacja nie bazuje tylko na zainteresowaniach środowiska społeczno -przyrodniczeg, w który dziecko żyje.Integrowanie treści wobec wyników rzeczywistości wobec problemów życiowych dziecka, wspólnych tematów
Integrowanie wokół osoby nauczyciela, śledzimy metody nauczania.Płaszczyzny treści dają się łatwo przekładać na systemy badań pedag.
I.Treściowa- scalanie zadań treści i zadań dziecka środowisko przyrodnicze (rodzina, szkoła, miejscowość, region)
II. Płaszczyzna wychowania- integruje wychowanie łączne celów poznawczych poznawczych wychowawczych.
III. Płaszczyzna integracji metodycznej- do strategii i do metod
IV. Płaszczyzna problemów, waloryzacyjne.
Zagrożenia:
*Obniżenie wyników w nauczaniu w stosunku przedmiotów lekcyjnych
*Cele poznawcze
Utrudnienia systematycznej treści poznawczych
Integracja scalanie; proces tworzenia całości z części.”
„Integracja (łac.integratio) to zespolenie się, scalenie, tworzenie całości z części […].W przypadku edukacji - to sposób mający na celu pokazywanie związków między wszystkimi przedmiotami oraz ukazanie nauki jako całości.”
M.Sawicki pisze, że integracja „[..] to spotkanie dwóch osób: dziecka i nauczyciela. Ramy tego spotkania, jakimi są formy, metody oraz czas i miejsce pracy, muszą być scalone, a nie rozczłonowane.”
Nauczyciel powinien „integrować aktywność dziecka, jego działania praktyczne, zainteresowania, postawy w relacjach międzyosobowych.” Powinien on przedstawić uczniom obraz scalonego świata. W toku działania powinni oni poznać wybrane obiekty, fakty, zjawiska, procesy oraz relacje między nimi.
Istotą integracji jest możliwość wielowątkowego,wielopłaszczyznowego poznania otaczającej rzeczywistości, która przecież jest całością, a nie zbiorem różnych elementów luźno ze sobą powiązanych. Nauczanie integralne powinno pomagać uczniom poznać otaczający ich świat. Uczniowie muszą nauczyć się wykorzystywania w praktyce zdobytego doświadczenia, sprawności, umiejętności oraz wiedzy.
Według Ł.Muszyńskiej „Wychowanie i nauczanie integralne to jednolity proces równoległej realizacji zespolonych ze sobą celów wychowawczych i dydaktycznych poprzez wzbogaconą treściowo i metodycznie pracę lekcyjną nauczyciela.” Tak, więc integracja nauczania i wychowania przejawia się w łącznym ujmowaniu celów nauczania, wychowania i kształcenia, scalaniu treści i materiału nauczania wokół określonej idei nadrzędnej, tworzeniu jednolitych, integralnych ciągów sytuacyjnych.
E.Misiorna pisze, że integracja:
Dokonuje się w samym dziecku, które poznaj, doświadcza „scaloną” rzeczywistość.Odbywa się przez osobę nauczyciela, który jest organizatorem i koordynatorem całokształtu życia i aktywności dziecka. Jest on dla ucznia najważniejszą osobą, która dostarcza mu pozytywnych wzorów interakcji stosunków osobowych. Warunkiem takiej integracji jest bliskość emocjonalna nauczyciela i dziecka.Zachodzi na poziomie wspólnych poczynań dziecka i nauczyciela tzn.nauczyciel włącza się w linię działania dziecka;
dziecko włącza się w linie działania nauczyciela;oboje wspólnie konstruują linię działania.
Integracja ofert edukacyjnych. Chodzi tu o to, że życie toczące się w szkole i poza jej murami ma służyć rozwojowi dziecka. „Różneepizody w życiu dziecka nie występują oddzielnie obok siebie, ale tworzą całość, w której żyje i dla której żyje.”Integracja zespołu klasowego, który dla wszystkich dzieci powinien być zintegrowanym środowiskiem życia, aktywności i rozwoju.Integracja środowisk życia dziecka. Przejawia się to w tym, iż : szkoła, dom rodzinny, grupa rówieśnicza oddziałują na dziecko łącznie, a nie każde oddzielnie - „[...]edukacja dziecka odbywa się tam, gdzie jest życie....zatem szkoła chcąc być jednym z głównych środowisk życia dziecka w młodszym wieku szkolnym, stwarzać powinna wiele sytuacji, które byłyby dla niego źródłem różnorodnych doświadczeń.”
Integracja wszystkich przedmiotów, poprzez odejście od sztywnego dzielenia i ograniczania aktywności dziecka na odrębne formy aktywności polonistycznej, matematycznej itp.Zdaniem Bernsteina w nauczaniu zintegrowanym „Treści nie są wyraźne od siebie oddzielone, lecz się przenikają.” Uczniowie mają od razu kontakt z różnymi obszarami wiedzy.Nowakowa pisze, że warunkiem planowania jednostek organizacja integralnych jednostek tematycznych przez nauczyciela.”
Innowacje w edukacji wczesnoszkolnej.
Innowacja pedagogiczna-celowe wprowadzenie zmian o charakterze wymiernym dla osiągnięcia lepszych rezultatów codziennej pracy pedagogicznej. Niemal w każde dziedzinie życia zachodzą zmiany. Zmienia się program nauczania, który budzi w dalszym ciągu wśród nauczycieli i rodziców wiele dyskusji. Zmieniają się treści kształcenia. Innowacje powstają za sprawą działań określanych mianem twórczości pedagogicznej, postępu pedagogicznego, nowatorstwa.
Pojęcie innowacji można rozumieć dwojaki sposób:Czynnościowy
Rzeczowy W sensie czynnościowym innowacja to proces tworzenia i przyswajania nowych rozwiązań, to czynność planowana i realizacji zmian, bo całościowy cyklu projektowania i zastosowania nowości np. wprowadzenie do praktyki szkolnej nowych przedmiotów nauczania.
W sensie rzeczowym to wytwór aktywności twórczej, to program zmiany, to treść przedsięwzięć innowacyjnych np. nowa skala oceniana uczniów itp. Status tych nowości może być różny:
Mogą to być narzędzia pracy, wzory zachowań itp. „Nowatorstwo pedagogiczne jest to działalność twórcza nauczycieli i wychowawców, której celem jest ulepszanie systemu kształcenia i wychowania w szkole i innych placówkach edukacyjnych”
Nowatorstwo pedagogiczne polega na wprowadzeniu do praktyki nowych celów i treści oraz nowych sposobów działania pedagogicznego i nowych form organizacyjnych.
Wyrazem zbiorowo podejmowanych wysiłków nowatorskich (…) jest działalność placówek (szkół) eksperymentalnych.
Innowacje są przejawem twórczego niepokoju naszych czasów. Przy obecnych postępach w nauce i technice stan wiedzy zmienia się bardzo szybko. Kształcenie staje się procesem ciągłym. Nowoczesna szkoła potrzebuje nauczyciela nie tylko wykształconego, ale i innowacyjnego, który umiejętnie wykorzysta zasób wiedzy przyswojonej w procesie kształcenia. Edukacja przygotowująca do przyszłości powinna uwzględnić potrzebę wszechstronnego rozwoju emocjonalnego, społecznego, intelektualnego, fizycznego itp. Przemiany dokonujące się w oświacie stawiają nauczycieli wobec konieczności weryfikacji dotychczasowych sposobów pracy oraz poszukiwań nowych niekonwencjonalnych metod.
W zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej proponuje się trzy rodzaje oceniania(bieżące-podczas każdego zajęcia, okresowe-na półrocze i koniec kolejnych edukacji, końcowe-po zakończeniu pierwszego etapu edukacji).W ocenie bieżącej uczeń otrzymuje potwierdzenie tego, co poprawnie wykonał, co osiągnął, w czym jest dobry-, co poprawić powinien, a co udoskonalić, jak również, nad czym jeszcze popracować. Nauczyciel otrzymuje informacje o trafności i efektywności stosowanych metod, środków i organizacji zajęć. W ocenianiu bieżącym przydatne są karty indywidualnej pracy ucznia, które informują systematycznie o postępach dziecka w nabywaniu umiejętności i wiadomości, gromadzone w teczce ucznia dają pełny obraz kolejnych postępów i rozwoju dziecka. Ogólnie można powiedzieć, że w ocenie bieżącej stwierdzamy w szczegółach, co dziecko wykonało, ile potrafi, czego nie umie. Ocenianie okresowe ma charakter bardziej ogólny i pełniej informuje o postępach w nabywaniu poszczególnych kompetencji o specjalnych uzdolnieniach, czy trudnościach, jak również o stosunkach wewnętrznych przeżyć dziecka i sposobach ich ujawniania. Ocena ta ujmuje postęp i rozwój konkretnego ucznia. Powinna mieć charakter diagnostyczno- informujący oraz powinna być motywacyjno- afirmacyjna; zachęcająca dziecko do samorozwoju. Ocena końcowa to nic innego jak ocena podsumowywująca, przeprowadzana na koniec I etapu edukacji podstawowej, sprawdzająca poziom osiągniętych kompetencji zawartych w podstawie programowej. Dotyczy ona przede wszystkim: zasadniczych narzędzi uczenia się (czytanie, pisanie, mówienie, rachowanie, rozwiązywanie problemów); fundamentalnych treści z zakresu wiedzy o świecie, stanowiących podstawę do dalszej nauki; koniecznych zachowań w aktywnym życiu społecznym.
Kompetencje n-elskie: