KAROL MARKS (1818, Trewir - 1883, Londyn) - twórca marksizmu, założyciel I Międzynarodówki; współpraca z FRYDERYKIEM ENGELSEM (od 1844), wspólnie napisali Manifest partii komunistycznej (programowe wystąpienie Związku Komunistów, niemieckiej partii komunistycznej, przedstawiające zasady socjalizmu naukowego)

- połączenie determinizmu i aktywizmu: historią rządzą określone prawa, które można poznać, by przewidywać zmiany i wpływać na bieg dziejów

- historia opiera się na dialektyce ~ ścieraniu się przeciwstawnych sił; dialektyka Heglowska

(idealistyczna)-> sprowadzona do dialektyki materialistycznej - MATERIALIZM DIALEKTYCZNY:

- materia - cała zawartość Wszechświata, razem z relacjami i oddziaływaniami; rzeczywistość w całości materialna, nie istnieje obiektywnie żaden byt, który nie mógłby być sprowadzony do materii.

*właściwości materii:

a) wieczna - istniała i zawsze będzie istnieć

b) istniejąca w czasie i przestrzeni - jest z nimi nierozerwalnie związana

c) niezniszczalna - podlega przemianie, ale nigdy jej nie przybywa ani nie ubywa

d) racjonalna - jej przemiany podlegają poznawalnym rozumowo prawom

*prawa rządzące materią:

a) prawo przemiany ilości w jakość - materia ulega przemianom, które kumulują się, i gdy osiągną punkt krytyczny, dają nową, nieznaną jakość

b) prawo stałego ścierania się przeciwieństw - różne przeciwstawne jakości materialne ścierają się ze sobą, prowadząc do ciągłych przemian, i razem dają nową jakość

*materia w ciągłym ruchu

*materia w swoich przemianach prowadzi do nowej jakości -> cały czas się doskonali

- prawo dialektyczne, rządzące społeczeństwem i historią: walka klas

* źródło przemian w społeczeństwie: środki produkcji, dobra

* świat podzielony na klasę "posiadaczy" (kapitaliści, burżuazja) i klasę "pracującą" (proletariat, najemni robotnicy) - "cicha wojna"

* alienacja - w ujęciu Marksa: sytuacja, w której ktoś (klasa pracująca) rezygnuje z własnej siły roboczej i tym samym z możliwości zmiany świata - alienacja własnej natury; fetyszyzm towarowy - forma alienacji, w której wytwór pracy i narzędzie pracy ma dla osoby wartość samoistną, a samej pracy ta wartość zostanie odebrana; stosunki społeczne sprowadzone do wymiany handlowej

* historia - ścieranie się klasy pracującej i posiadającej - walka wokół środków produkcji - prowadzi do nowej jakości i powstania nowych sposóbów organiczacji społeczeństwa:

1. wspólnota pierwotna

2. niewolnictwo

3. feudalizm

4. kapitalizm (współczesny Marksowi)

*ideologia i religia - otoczka, opium ludu (Opium des Volkes); ma za zadanie uśmierzyć cierpienia, ale naprawdę przeszkadza ludziom w osiągnięciu szczęścia

* znaczenie rewolucji:

dwa sposoby powiększenia dochodów przez kapitalistę:

1. industrializacja i unowcześnianie produkcji, zwiększenie przez to produktywności

2. obcinanie płac robotnikom, stały wzrost alienacji i wyzysk klasy pracującej ~ wybór bardziej prawdopodobny wg. Marksa:

-> wzrost protestów wśród robotników -> wybuch rewolucji (pokojowej bądź zbrojnej), która stopniowo obejmie cały świat (zgodnie z dialektyką - ścieranie się przeciwieństw i nowa jakość) -> zniszczenie kapitalistów, przejęcie środków produkcji pod ogólny nadzór proletariatu -> społeczeństwo bezklasowe -> komunizm - ogół społeczeństwa równocześnie właścicielem i wytwórcą środków produkcji; doskonała forma istnienia społeczeństwa.

plus wersja na ściągę i dla opornych. ;]

MARKSIZM - ogół poglądów Karola Marksa; MAT. DIALEKTYCZNY - kierunek filozoficzny, zapocząt. przez Marksa i F. Engelsa; determinizm+aktywizm - historią rządzą prawa, ale można je można poznać i wpływać na nie; dialektyka Marksa - MATERIALISTYCZNA; byt sprowadzony do materii; cechy materii: 1) wieczna 2) ist. w czasie i przestrzeni 3) niezniszczalna, podl. przemianom 4) racjonalna; prawa rządzące mat.: 1) przemiana ilości w jakość - zmiany kumulują się i dają nową jakość; 2) stałe ścieranie się przeciwieństw - przec. się ścierają, zmieniają, nowa jakość; mat. w ciągłym ruchu, doskonali się; WALKA KLAS - posiadający (kapitaliści, burżuazja) vs. pracujący (ploretariat, rob. najemni) - "cicha wojna" o produkt, środki produkcji; alienacja - pracujący oddzielony od produktu, nie ma wpływu na świat; fetyszyzm towarowy (forma alienacji) - produkt > praca; religia opium ludu; stały wyzysk klasy pracującej -> rewolucja, zniszczenie kapital., środki produkcji należą do całego społ., społ. bezklasowe - komunizm

---