DYSLEKSJA -WARUNKI DIAGNOZY, DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ
Rozpoznanie dysleksji rozwojowej jest rezultatem diagnozy, która jest przeprowadzona
w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej przez psychologa oraz pedagoga, a w razie potrzeby skonsultowana z logopedą, okulistą, psychiatrą dziecięcym, bądź neurologiem dziecięcym.
Dawniej to szkoła kierowała dziecko ma badania do poradni, po tym jak zaobserwowano,
charakterystyczne trudnościach dziecka z nauką. Dziś do poradni zgłaszają się najczęściej sami rodzice i to oni decydują o przekazaniu szkole, czy też zatrzymaniu dla siebie, opinii poradni
po diagnozie dziecka.
Poradnia wydaje opinię w sprawie dysleksji, dysgrafii, dysortografii po dogłębnej diagnozie psychologiczno-pedagogicznej i terapii na terenie poradni. Dla rzetelnej diagnozy istotne jest zebranie przez badających dziecko specjalistów jak najwięcej informacji ukazujących prawdziwy obraz jego rozwoju i umiejętności. Dlatego ważne jest, wskazane jest, by rodzice zabrali ze sobą
do poradni jak najwięcej materiałów obrazujących poziom umiejętności dziecka np:
kserokopie świadectw,
opinię polonisty o uczniu,
opinię wychowawcy klasy o uczniu,
sprawdziany ortograficzne,
zeszyty z języka polskiego od najwcześniejszego okresu nauki,
materiały (zeszyty, ćwiczenia, prace) dokumentujące pracę terapeutyczną w domu i w szkole,
opinię pedagoga, bądź psychologa szkolnego o dziecku,
wytwory własne w przypadku dzieci młodszych (rysunki, książeczki do malowania itp.),
inne dokumenty wymagane przez konkretną poradnię.
Podczas pierwszego spotkania z uczniem i jego rodzicami (prawnymi opiekunami),
na podstawie przeprowadzonego wywiadu i analizy dostarczonej dokumentacji, pracownik pedagogiczny formułuje wstępną hipotezę badawczą, która jest podstawą do prowadzenia przez niego dalszych czynności diagnostycznych, w tym wyboru metod, technik i narzędzi badawczych. Badanie diagnostyczne dziecka składa się z kilku etapów. Psycholog pracujący w poradni
w wywiadzie z rodzicami dziecka zbiera informacje o dotychczasowym jego rozwoju, bada sprawność intelektualną dziecka oraz dokonuje oceny funkcji leżących u podstaw czytania
i pisania. Pedagog przeprowadza wywiad o postępach w nauce oraz ocenia poziom czytania
i pisania, znajomość reguł ortograficznych, wiedzy z innych przedmiotów. Każde badanie przeprowadza się zgodnie z procedurami opisanymi w podręcznikach testowych, a wyjątkowo uzasadnione odstępstwa od tych procedur są dokładnie zaznaczone w protokole przebiegu badania. Każdy pracownik pedagogiczny prowadzący badanie diagnostyczne dokładnie rejestruje, koduje
i oblicza wyniki testowe. Po zakończeniu badania pracownik pedagogiczny omawia z rodzicami (prawnymi opiekunami) dziecka lub samym zainteresowanym (w przypadku młodzieży pełnoletniej) wyniki badania oraz udziela porad, propozycji, zaleceń adekwatnych do stwierdzonych potrzeb.
Opinia psychologiczno-pedagogiczne, wysyłana jest do rodziców (prawnych opiekunów) lub
(za pisemną zgodą rodzica) do szkoły lub przedszkola, w której uczy się dziecko w terminie
do 14 dni od daty badania.
Dysleksję rozwojową można rozpoznać po spełnieniu poniższych warunków (kolejność nie oznacza znaczenia:
wyłącznie u uczniów z minimum przeciętną inteligencją,
konieczne jest wykluczenie schorzeń organicznych (neurologicznych);
niedosłuch wykluczony w badaniem audiometrycznym;
występuje opóźnienie rozwoju funkcji stanowiących podstawę do wykształcenia umiejętności czytania i pisania;
wczesne występowanie trudności w nauce czytania i pisania;
gdy wobec ucznia stosowane były tradycyjne metody uczenia się (nienaruszające zasad dydaktyki);
nasilenie i długotrwałe trudności , pomimo pomocy w domu;
rozpoznanie powinno nastąpić nie wcześniej niż u 11-12-latka (IV klasa szkoły podstawowej);
diagnozę dysleksji można postawić po co najmniej kilku miesięcznych intensywnych ćwiczeniach (zorganizowanych przez np. poradnie psychologiczno - pedagogiczne) —
ma to wykluczyć orzeczenie dysleksji u kogoś, kto problemy z pisaniem i czytaniem
ma w wyniku zaniedbań (własnych, rodziców, czy nauczycieli);
w diagnozie dysortografii wyznacznikiem jest dobra znajomość reguł ortograficznych;
opinia o dostosowaniu wymagań egzaminacyjnych do dysfunkcji ucznia - dysleksji nie może być wydawana bezterminowo — na każdym etapie nauki (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) należy je wydać ponownie po przeprowadzeniu badań kontrolnych;
opinia o dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb ucznia
ze specyficznymi trudnościami w pisaniu i czytaniu, zobowiązuje szkołę
do dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb ucznia, jak również
do zastosowania innego kryterium oceniania (również na egzaminie maturalnym obecnie wyłącznie z języka polskiego), pod warunkiem wykonywania przez ucznia zaleconych
mu ćwiczeń (zorganizowanych przez np. poradnie psychologiczno-pedagogiczne).
DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ
powinno dotyczyć form metod pracy z uczniem, rzadziej treści nauczania
nie może polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżenie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną
nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko ewentualne realizowanie ich
na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych
nie może prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej
zakres wiedzy i umiejętności powinien dać uczniowi szansę na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego
W przepisach jest mowa o dostosowaniu wymagań do psychofizycznych możliwości ucznia, a nie o ich obniżeniu. Oznacza to, że nauczyciel, stosujący wobec ucznia
np. z dysleksją rozwojową łagodniejsze kryteria oceniania w zakresie tych sprawności
i umiejętności, które sprawiają mu szczególne problemy, ma prawo wymagać od niego większego wkładu pracy w porównaniu z innymi uczniami. Ustalając wymagania edukacyjne nauczyciel winien kierować się zaleceniami zawartymi w opinii poradni oraz potrzebami edukacyjnymi ucznia rozpoznanymi przez nauczycieli uczących go. Wymagania edukacyjne należy ustalić na takim poziomie, by uczeń mógł im sprostać i by skłaniały do odpowiedniego wysiłku edukacyjnego oraz zapewniały otrzymywanie ocen motywujących go do pracy. Wymagania te powinny zapewniać realizację celów edukacyjnych wynikających z podstawy programowej w takim stopniu, w jakim jest to możliwe z uwagi na występujące u ucznia trudności w uczeniu się. Nauczyciel realizując przyjęty w szkole zestaw programów nauczania powinien dostosować wynikające z nich wymagania edukacyjne, do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych konkretnego ucznia. Do ustalonych przez siebie wymagań dla ucznia, nauczyciel zobowiązany jest poinformować rodziców dziecka ( prawnych opiekunów ).
Dostosowanie wymagań do możliwości ucznia nie oznacza ich obniżania, lecz określa
w jakich zakresach wymagania te powinny być zmniejszone ( np. w odniesieniu do ortografii, głośnego czytania, konkretnych ćwiczeń podczas zajęć z wychowania fizycznego ),
a w jakich powinny być podwyższone ( np. wykonywanie dodatkowych zadań, ćwiczeń korekcyjno - kompensacyjnych, wykazywanie się znajomością zasad ortografii, systematyczna poprawa błędów w zeszytach ).
Przy dostosowywaniu wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia należy uwzględnić odpowiedni sposób oceniania zachowania.
Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków
i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów , słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.)
Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm. )
§ 15. 6. Przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej zachowania ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia lub odchylenia rozwojowe, należy uwzględnić wpływ stwierdzonych zaburzeń lub odchyleń na jego zachowanie na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania lub opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej.
Przydatny adres strony Polskiego Towarzystwa Dysleksji: http://www.ptd.edu.pl/