W 5 Kinezyterapia 11.03.2008

Rodzaje stawów jamowych

1. Płaski - powierzchnie stykają się ze sobą, kości są płaskie, torebka stawowa silnie napięta, ruchomość nieznaczna, istnieje możliwość niewielkiego przesuwania się kości względem siebie - stawy śródręczno nadgarstkowe z wyjątkiem kciuka

2. Zawiasowy - jedna powierzchnia ma kształt podłużnego walca z rowkiem lub rynienką kierunkową, druga jest odwrotnie wydrążona i posiada listewkę kierunkową. Ruch dookoła jednej osi (zginanie i prostowanie) - międzypaliczkowe

3. Obrotowy - budowa przypomina staw zawiasowy, jedna powierzchnia walcowata, druga wgłębiona. Ruch wzdłuż długiej osi - promieniowo-łokciowy

4. Śrubowy - ruch dookoła podłużnej osi - szczytowo-obrotowy

5. Owalny - jedna powierzchnia jajowato uwypuklona 2 wklęsła. Ruch do okoła 2 prostopadle względem siebie ustawionych osi (zginanie, prostowanie, nawracanie, odwracanie) - promieniowo-nadgarstkowy

6. Siodełkowaty - kształt siodeł nałożonych na siebie, powierzchnie wypukłe w kierunku jednej osi. Ruch dookoła 2 osi (odwiedzenie, przywiedzenie, przeciwstawianie, odprowadzanie) - nadgarstkowo śródręczy kciuka

7. Kulisty - jedna powierzchnia to wycinek kuli któremu odpowiada tzw. Panewka lub wydrążenie stawowe. Ruch wokół 3 prostopadłych do siebie osi które przecinają się w środku głowy. Takich osi może być dowolna ilość (wieloosiowy). Możliwość ruchu we wszystkich kierunkach

1. Wolny - mała wklęsła panewka - ramienny

2. Panewkowy - głowa objęta panewką - biodrowy

Torebka stawowa - błona która łączy oba końce stawowe kości. Posiada 2 błony włóknistą (zew, dłuższa od maziowej, schodzi wyraźnie poza stawem przechodząc w okostną) i maziową (wew , miękka, delikatna, wydziela maź stawową)

Błona włóknista - zbudowana z ............ łącznotkankowych o różnej grubości, nie jest jednolita, najgrubsze pasma tworzą więzadła, najcieńsze uwypuklają się na zew tworząc kaletki maziowe. W miejscach gdzie staw narażony jest na największy ucisk.

Więzadła dzieli się na:

1. Torebkowe - w ścianach torebki stawowej

2. Zewnątrztorebkowe - w pewnej odległości od torebki stawowej

3. Wewnątrztorebkowe - wpychają się w jamę stawową, wciskają torebkę stawową do środka np. krzyżowe kolana

Błona maziowa - delikatna, posiada włókna sprężyste i kom tłuszczowe, może wytwarzać pewne elementy stawowe:

1. Fałdy maziowe - wypełnione tk tłuszczową aby wypełnić puste przestrzenie w jamie stawowej.

2. Kosmki maziowe - wygląd zamszu, ↑ powierzchni wydzielającej maź.

Dużo naczyń krwionośnych, unerwiona

Maź stawowa - śliska biało- żółta ciecz, 95-97% wody, posiada mucynę, ziarenka tłuszczu oraz kwas hialuronowy (śliskość)

Jama stawowa - szczelina wypełniona mazią. W jamie stawowej kości tworzące staw przylegają do siebie pod wpływem nacisku mięśniowego.

Torebka posiada pewną elastyczność. Najmniejszy staw posiada pojemność kilku ml najwiekszy ok. 300 ml (kolanowy) która może ↑ do 15 l

W każdym stawie występują elementy:

• Stałe

• torebka

• jama,

• powierzchnie stawowe, chrząstka,

• Niestałe

• Więzadła - silne pasma łącznotkankowe, będące zgrubienie błony włóknistej torebki,

• wzmacniają torebkę

• przytrzymują elementy stawu

• zabezpieczają kierunek ruchu

• przeciwdziałają oddaleniu się pow stawowych

• Obrąbki stawowe - zbudowane z chrząstki włóknistej w postaci pierścienia całkowitego lub częściowego przedłużenie .......... na której brzegu są nałożone.

• Pogłębiają panewkę

• Ochrona przed uderzeniem głównym

• Krążki stawowe - zbudowane z chrząstki włóknistej, dzielą jamę stawową na 2 komory, zrośnięte na obwodzie z warstwą włóknistą torebki stawowej

• Zderzaki dla pow stawowych

• Dopasowują powierzchnie stawowe (skroniowo - żuchwowy)

• Łąkotki -podobne do poprzednich, nie tworzą całkowitej przegrody jamy stawowej, przekrój klinowaty, kształt półksiężycowaty

• Jw.

• Fałdy maziowe - wypełnione tk tłuszczową tworzą ciała tłuszczowe wypełnia pustą przestrzeń stawową

• Kaletki maziowe-...........

• Trzeszczki - ...........

Czynniki łączące w stawie:

• Więzadła - wystarczające tylko w stawach zawiasowych

• Mięśnie - najważniejsze, gdyż zawsze posiadają pewne napięcie

• Ciśnienie

Mechanika stawów

3 składowe ruchów

• Ślizganie

• Toczenie

• Obracanie

W stawach przeważają ruchy ślizgowe, toczenie występuje we wczesnej fazie ruchu (zgięcie w kolanie o 20°). Obracanie występuje w st promieniowo - łokciowym bliższym

Ruchy w stawach są obustronne

Stawy

• nieruchome - powierzchnie nie .......................... od siebie, znajdują się 2 krążki

• jednoosiowe - ruch dookoła jednej części (ruchomość I°) zginanie i prostowanie lub nawracanie i odwracanie

• dwuosiowe - ruch dookoła 2 osi (ruchomość II°), zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie

• trójosiowe - ruch dookoła 3 osi (ruchomość III°) oprócz osi poprzecznej i strzałkowej możliwy obrót dookoła osi podłużnej biegnącej wzdłuż jednej kości

w stawie w którym ruch odbywa się dookoła ≤ 2 osi zachodzi obwodzenie jako wypadkowa poszczególnych ruchów

Prawidłowa czynność stawu zależy od:

1. Precyzyjnego dopasowania pow stawowych

2. Stabilności stawu i sposobu obciążenia

3. Właściwości mechanicznych kości i chrząstki stawowej zależnych od składy chemicznego i budowy cząsteczkowej macierzy poza komórkowej tych tkanek

4. Prawidłowej struktury chrząstki stawowej -odżywienie na drodze:

1. dyfuzji

2. aktywnego transportu przez chondrocyty

3. pompowania przez ucisk

5. Temp w stawie - jakość mazi

1. Temp powietrza 20°C to w stawie 34°C

2. Aktywny ruch powoduje ↑ temp w stawie o 1°C

3. Jeśli w stawie temp ≥ 37°C to występuje stan zapalny stawu i uszkodzenie włókien kolagenowych

6. ciśnienia ...

Naczynia chłonne towarzyszą krwionośnym i uchodzą do węzłów

Kosmki nie zawierają naczyń krwionośnych

Warstwa włóknista torebki unaczyniona jest przez splot okołostawowy →gałązki do blony maziowej → okostna i nasady kości

Nerwy - gałązki rdzeniowe i z autonomicznego UN w więzadłach i torebce stawowej, zakończenia bólowe i ciałka Ruffiniego

Ciała obce mają wpływ na ograniczenie ruchu

Połączenie ruchome które nie jest stawem

Ruch obrotowy < 5°

Postępowy.......

3

---