1. Opis procesu recepcji w perspektywie psychologicznej (asymilacja, akomodacja, internalizacja)

1. asymilacja- proces określający całokształt zmian społecznych i psychicznych, jakim ulegają jednostki, odłączając się od swojej grupy i przystosowując się do życia w innej grupie o odmiennej kulturze.

2. Akomodacja- (nastawność oka) - zjawisko dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Dostosowanie to polega na odpowiednim doborze ostrości widzenia. Istnieją dwa zasadnicze mechanizmy akomodacji: zmiana kształtu soczewki oka, a wskutek tego zmiana jej ogniskowej i co za tym idzie zmiana jej zdolności zbierającej, zmiana odległości soczewki od siatkówki.

3. Internalizacja- mechanizm obronny, polegający na przyjmowaniu za własne narzucanych z zewnątrz postaw, poglądów, norm i wartości. Na początku główną rolę w tym procesie pełnią rodzice dziecka (szczególnie gdy jest ono w wieku przedszkolnym i w pierwszych latach uczęszczania przez nie do szkoły), później wychowawcy oraz grupy rówieśnicze, a po osiągnięciu przez daną osobę wieku dorosłego grupy społeczne i jednostki, z którymi się ona identyfikuje i które są dla niej autorytetem.

2.Rodzaje pamięci

PAMIĘĆ- jest to zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń czy informacji;

Pamięć ludzka podlega badaniom psychologii kognitywnej. Człowiek ma zdolność do zapamiętywania nie tylko wrażeń zmysłowych i symboli, ale również do przechowywania obrazu własnej świadomości.

Rodzaje:

1. pamięć krótkotrwała:

• może zatrzymać informacje na chwilę;

• Przechowuje niewielkie ilości informacji przez krótki okres (bez dokonywania powtórek wewnętrznych czas ten szacuje się na kilka do kilkunastu sekund).

• Pamięć krótkotrwała wykorzystywana jest do czasowego zapamiętywania danych zmysłowych lub informacji pobranej z pamięci długotrwałej, czy rezultatów procesów przetwarzania danych w mózgu (np. wyników obliczeń czy wniosków rozumowań).

• Współcześnie rozumiana jest jako efekt utworzenia lub wzbudzenia w pamięci trwałej reprezentacji bodźca (np. litera, obraz, słowo itp.).

pamięć długotrwała:

• z ang. long-term memory, LTM

• stanowi trwały magazyn śladów pamięciowych, o teoretycznie nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania.

• LTM określa się jako pamięć trwałą lub wtórną.

• Gdy fakty utrwalają się w człowieku, i można nimi operować po latach

3. Czynniki warunkujące rozumienie i zapamiętanie przekazu:

1. prawo Yerkesa-Dodsona:

• opisuje zależność między pobudzeniem emocjonalnym (np. stresem, frustracją, motywacją) a poziomem wykonywania zadań (liczbą błędów)

• Pierwsze prawo Yerkesa-Dodsona mówi, że istnieje krzywoliniowy związek między pobudzeniem emocjonalnym a wykonaniem zadania. Inaczej: dla wykonania każdego zadania istnieje optymalny poziom pobudzenia, przy którym zadanie to jest wykonywane najlepiej

• Drugie prawo Yerkesa-Dodsona mówi o tym, że im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym niższy jest poziom optymalnego pobudzenia.

• „ułamek” W. Schramma:

• motywy: nawyk- relaks- poczucie wewnętrznego bezpieczeństwa- poszukiwanie wartości dla wewnętrznego zabezpieczenia-doświadczenie zastępcze- substytut kontaktów społecznych- przeżycia estetyczne - prestiż - ułatwienie życia codziennego - poradnictwo w postępowaniu- wzbogacenie światopoglądu - pomoc w objaśnianiu informacji

• motywacje czytelnicze są wprost proporcjonalne do oczekiwanej satysfakcji z procesu lekturowego, a odwrotnie proporcjonalne do wysiłku towarzyszącego lekturze




• motywacja- ogół procesów w centralnym układzie nerwowym, który wyznacza kierunki oraz energie ludzkiej aktywności

• motyw- wewnętrzne pobudki do działania celowego

• motywy wg Gray i Rogersa: potrzeby intelektualne i duchowe, własny rozwój kulturalny, powody „obywatelskie”, poznanie aktualnych wydarzeń, potrzeby bieżące, umiejętności zawodowe, prestiż, obowiązek, nawyk, rozrywka, „zabicie” czasu


autonakazy postawy





potrzeby motywacje zachowania

nakazy wartości

5. Środowiska i instytucje kształtujące opinię i wybory czytelnicze:

1. rodzina:

• rodzina to podstawowa grupa społeczna, gdzie dziecko od najmłodszych lat spotyka się z podziałem ról społecznych

• rodzina najwcześniej oddziałuje na dziecko, kształtuje nie tylko zainteresowania książką, ale również przekonuje, że warto ją czytać. W wyniku tego przekonania rodzi się potrzeba czytania w dzieciństwie, a później w wieku dojrzałym.

• w kręgu rodzinnym kształtuje się pozytywna lub negatywna postawa dziecka wobec książki

• rodziny oczytane, obcujące na co dzień z książką- kształtuje się postawa pozytywna wobec książki

• początkowo kontakt z książką jest elementem zabawy

• większość społeczeństwa dorosłego twierdzi, że nawyk czytania wyniosła z domu rodzinnego: rodzice czytali, kupowali książki do czytania dzieciom, urządzali wieczory głośnego czytania, podejmowali dyskusje nad treścią przeczytanych książek

• często praca zawodowa lub dokształcanie się rodziców eliminują w dużej mierze możliwość wpajania dziecku zamiłowania do książki

• ważna jest umiejętność rodziców wykorzystania lektury jako elementu wychowawczego i wychodzenia naprzeciw potrzebom psychicznym dzieci w okresie ich psychicznego dojrzewania

• człowiek nie rodzi się czytelnikiem. Staje się nim w trakcie wrastania w konkretną kulturę. Aby w owej kulturze rodzinnej dziecko mogło kształtować pozytywne nawyki czytania, obcowania z książka, musi widzieć czytających domowników, musi mieć w domu książki i czasopisma.

• telewizja, komputer zajmuje miejsce książki zarówno wśród dzieci, młodzieży jak i dorosłych, we wszystkich środowiskach, dlatego ważne jest, aby rodzice, znaleźli wolny czas i wraz z dzieckiem uczestniczyli w kulturze

• czytanie książek przez rodzinę małym dzieciom ma duży wpływ na wychowanie moralne dziecka, uczy radości, smutku, współczucia, oglądanie ilustracji pobudza wyobraźnię oraz dostarcza wielu doznań estetycznych

• szkoła:

• praktyka szkolna wykazuje, że dziecko które zetknęło się z książką w środowisku rodzinnym jest lepiej przygotowane do pełnienia nowej roli ucznia

• dzieci, które dopiero co zaczynają obcować z książką mają problemy z nauką, gdyż muszą przełamać techniczną barierę obcowania z książką

• kanon lektur szkolnych- traktowanie czytanych lektur jest jako przykry obowiązek

• czynnik zniechęcający do czytania: obowiązek przyjmowania z góry ustalonej konkretyzacji dzieła i konieczność wyrażania głośno i publicznie własnych przeżyć

• lektury wyrabiają smak artystyczny, stają się punktem odniesienia przy dokonywaniu samodzielnego wyboru książek do czytania

• dla dzieci wywodzących się z rodzin, w których nie ma zwyczaju czytania książek i w których książka jest nieobecna, instytucją kompensującą jest szkoła

• stwarza każdemu dziecku możliwość kontaktu ze słowem drukowanym poprzez stosunkowo długi czas, co jest ważne przede wszystkim w środowisku wiejskim, gdzie dostęp do książki jest utrudniony, a książka nie jest wartością cenioną

• Według Danuty Świerczyńskiej-Jelonek wyróżnia się dwa modele czytelnictwa dzieci i młodzieży-literaturoznawczy i funkcjonalny. Pierwszy polega na tym, że czytelnik poznaje dzieła wybitne i ważne dla literatury polskiej i światowej. Model ten posiada dobre i złe strony, ponieważ idea obowiązkowego kanonu lektur szkolnych umożliwia orientację młodych ludzi w literackiej klasyce zarówno polskiej jak i obcej. Z drugiej strony zrodzi silną niechęć młodych do książki i czytania. Funkcjonalny model obejmuje przede wszystkim czytanie spontaniczne, dobrowolne, przez nikogo nie narzucone

• dłuższy okres edukacji zapewnia dłuższe obowiązkowe obcowanie ze światem książek, większe oswojenie z publikacjami różnego typu

• biblioteka:

• służą rozwijaniu i zaspokajaniu potrzeb czytelniczych oraz współdziałają w upowszechnianiu wiedzy i kultury. Biblioteki publiczne sprawują funkcję lokalną, która ma na celu rozwijanie potrzeb czytelniczych społeczności gminnych

• biblioteka szkolna jest miejscem, gdzie użytkownicy od najmłodszych lat wdrażają się do pracy umysłowej

• biblioteka prowadzi różnorodne formy działalności, przede wszystkim wystawy książek, lekcje biblioteczne, wycieczki uczniów do biblioteki, konkursy czytelnicze. Są to najczęściej stosowane formy popularyzacji książki i czytelnictwa.

• od bibliotekarza, jego wiedzy, umiejętności zawodowych zależy poziom działalności biblioteki, jej ranga i przydatność w środowisku

• podkultura dziecięca i młodzieżowa:

• już dla przedszkolaka bowiem grupa rówieśnicza staje się podstawowym środowiskiem, w którym spędza większość czasu. Grupy rówieśnicze działają również poza instytucjami wychowawczymi. Takie zbiorowości, zwłaszcza podwórkowe czy „blokowe” często pełnią rolę jednej wielkiej rodziny, propagującej obowiązujące normy zachowania czy postępowania

• jednym z przejawów jej autonomicznego życia społecznego jest tworzenie własnego obiegu kultury, zwanego podkulturą dziecięcą ub młodzieżową. Podkultura młodzieżowa czerpie z otaczających układów kultury to, co jej potrzebne i przejawia dużą selektywność w doborze treści z zewnątrz, modyfikuje je i uzupełnia wytworami własnymi, aby ten, kto je respektuje był „na topie”

• problemy przeżywane wespół z rówieśnikami lub za ich przyczyną stają się podstawowym nurtem doznań psychicznych

---