Izabela Martka
(edukacja elementarna i język angielski)
Diagnoza klasy
1. Wstępna charakterystyka klasy
Opis klasy (która klasa, czy ma jakąś specjalność, np. sportowa), do jakiej szkoły należy (wiejskiej, miejskiej, jak dużej). Wiek dzieci, ilość uczniów w klasie, ile chłopców i dziewczynek. Czy są dzieci powtarzające klasę, ze specjalnymi trudnościami w nauce, zachowaniu, czy też wybitnie uzdolnione, niepełnosprawne. Z jakich środowisk dzieci pochodzą (wieś/miasto, wykształcenie rodziców, grupy zawodowe, sytuacja materialna), jakich rodzin (pełnych, niepełnych, zrekonstruowanych, z jaką ilością dzieci).
Diagnozowana przeze mnie klasa jest klasą trzecią szkoły podstawowej. Nie jest klasą o określonej specjalności. Należy do dużej szkoły miejskiej, uważanej za jedną z lepszych w mieście. Dzieci mają po 9 lat. Klasa liczy 25 dzieci, ilość chłopców i dziewczynek jest mniej więcej równa. Klasa jest jedną z lepszych, nie stwarza problemów. Nie ma dzieci powtarzających klasę , ze specjalnymi trudnościami w nauce, zachowaniu, niepełnosprawnych. Są dzieci zdolne, wyróżniające się. Dzieci pochodzą z miasta, posiadają rodziców raczej z wyższym wykształceniem ( zdarzają się lekarze, nauczyciele liceum), większość dzieci posiada również bardzo dobrą sytuację materialną. Zdecydowana większość klasy pochodzi z rodziny pełnej, o raczej niedużej liczbie dzieci.
2. Komunikacja
Czy klasa posiada własny język (werbalny, niewerbalny)? Mogą to być powiedzonka, przezwiska, charakterystyczny sposób witania się, gesty, symbole graficzne (np. zamiast pisać w zeszycie „zadanie domowe” dzieci rysują domek - kwadrat z daszkiem). Chodzi zarówno o elementy ustalone z nauczycielem jak i zjawiska dotyczące tylko komunikowania się dzieci.
Dzieci po trzech latach spędzania razem czasu są już bardzo zżyte. Posiadają własny język ( specyficzne żarty, często związane z wspólną przeszłością, powiedzonka). Część dzieci ma swoje przezwiska, które są powszechnie używane. Podczas przerw powstają na tablicy rysunki i napisy, które są wszystkim znane i często się powtarzają. W powstawaniu własnego języka pomaga też nauczyciel. Proponuje dzieciom np. sposób zaznaczania zadania domowego (rysunek domku).
Czy klasa posiada własne rytuały (powitania, pożegnania, sposoby zagrzewania się do walki w trakcie rozgrywek sportowych, obchodzenie święta kobiet, chłopaka, urodzin, i in.)?
Dzieci obchodzą dzień kobiet i dzień chłopaka, ale zazwyczaj odbywa się to z pomocą nauczyciela czy rodziców. Nauczyciel zachęca dzieci do szczególnego rozpoczęcia i zakończenia zajęć wychowania fizycznego. Powitania i pożegnania są zazwyczaj podobne, lecz różnią się one u chłopców i dziewczynek. U dziewczynek jest to zwykłe „cześć” ( zawsze z uśmiechem), a u chłopców podanie ręki lub przybicie „piątki”.
(M. Argyle, "Psychologia stosunków międzyludzkich" rozdz. 2 "Twarz, spoglądanie i inne niewerbalne komunikaty").
Jakie rodzaje pasywności występują u uczniów? W jakich okolicznościach się pojawiają, przy których nauczycielach jakie? Opisz zaobserwowane zachowania nauczycieli tej klasy, które sprzyjają powstawaniu pasywności uczniowskiej (m.in. bariery komunikacji).
Dziewczynka, która nieco gorzej radzi sobie z zadaniami na lekcjach, często nie ma zrobionego zadania domowego, a na lekcjach zajmuje się czasem własnymi sprawami i ma dość niecodzienne hobby, zazwyczaj, gdy nauczyciel zwraca jej uwagę, zamyka się w sobie i zdarza się, że nadal nie wykonuje polecenia, które otrzymała. Sytuacja pogłębia się, jeśli do uwag nauczyciela dołączają się inni uczniowie. Szczególnie źle znosi krzyk nauczyciela.
J. Jagieła „Komunikacja interpersonalna w szkole”,
J. Stewart „Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej”, art. R. Boltona „Bariery na drodze komunikacji”.
Jak wygląda komunikacja nauczyciela z uczniami? Czy wychowawca jest serdeczny, wspierający, bezpośredni, otwarty?
Dzieci zawsze mogą liczyć na pomoc nauczyciela. Dba o nie i pilnuje, by w szkole niczego im nie brakowało i by nie działa im się krzywda. Jednak łatwo wyprowadzić go z równowagi i na lekcji panuje raczej nerwowa atmosfera.
W relacjach nauczyciela z uczniami przeważa komunikacja jedno- czy dwukierunkowa (komunikacja jednokierunkowa oznacza przekazywanie przez osobę kierującą poleceń lub własnych interpretacji sytuacji; w modelu dwukierunkowej komunikacji kierujący jest psychologicznie bliżej grupy lub nawet w jej centrum; nie tylko przekazuje informacje i opinie, ale zachęca do zadawania pytań oraz wyrażania własnych opinii przez uczestników)?
Raczej przeważa komunikacja jednokierunkowa.
Jakie style kierowania grupą (autokratyczny, demokratyczny, liberalny) stosuje nauczyciel (Mika, str. 135 - różnica między stylami autokr. i demokrat., str. 183 - opis stylów)?
Nauczyciel przejawia głównie autokratyczny styl kierowania grupą. Przekazuje im swoją wiedzę w sposób nieco „narzucający”. Dzieci raczej nie pracują w parach czy w grupach, na lekcji nie prowadzą dyskusji.
Czy trzyma się zawsze tylko jednego stylu, czy go zmienia? Jeśli zmienia, to w jakich okolicznościach stosuje styl autokratyczny, w jakich - demokratyczny, kiedy - liberalny?
Raczej trzyma się zawsze tego samego stylu.
3. Cele
Jakie jasno określone (wyrażone słownie i realizowane) cele posiada klasa? (Mika, str. 129)
Uczyć się prawidłowych relacji w grupie, sprostać wymaganiom nauczyciela, zdobywać wiedzę przekazywaną na lekcjach, przygotować się do nauki w klasach 4-6, nauczyć się samodzielności i odpowiedzialności.
Jakie cele klasa realizuje, choć formalnie nie były one wyznaczone?
Dzieci uczą się empatii, stają się pewniejsze siebie, bardziej czułe na potrzeby innych, pomagają sobie, gdy zajdzie taka potrzeba.
Jak wyznaczane są cele realizowane przez klasę? Czy podawane są w całości przez nauczyciela łącznie ze szczegółowym sposobem ich realizacji? Czy uczniowie mają (jaki?) udział w tworzeniu celów, podcelów klasy?
Myślę, że cele są narzucane przez nauczyciela, tak samo jak sposób ich realizacji.
Czy wyznaczane są cele długofalowe, oraz cele do zrealizowania w krótszych odcinkach czasu - w danym dniu lekcyjnym, tygodniu?
Tak. Nauczyciel przedstawia swoje wymagania odnośnie danego dnia, dłuższych okresów a nawet całego roku szkolnego.
Czy cele nieoperacyjne-niejasne(1) przekładane są na cele operacyjne(2), a te z kolei na podcele/zadania(3)? Np. poprawa znajomości ortgrafii(1) na utrwalenie znajomości zasad poszczególnych trudności ortograficznych(2) np. „rz”, a ten cel z kolei na zadania: poprawne wypełnienie krzyżówki, nauczenie się na pamięć listy wyrazów ilustrujących poznane zasady pisowni „rz”, napisanie dyktanda ortograficznego z maksymalną liczbą błędów 3.
Opisane zjawisko jest w pełni realizowane.
Uwaga! Podobieństwo celów indywidualnych nie świadczy o istnieniu celu grupowego (Mika, str. 133 - eksp. Z korkiem i butelką).
4. Normy
Jaki jest oficjalny zestaw norm obowiązujących w tej klasie? (def. normy grupowej - Mika, str. 138)
Dzieci nie powinny przeszkadzać w prowadzeniu lekcji, musze wypełniać swoje obowiązki, odrabiać zadania domowe, być posłuszne względem nauczyciela, słuchać uważnie i nie przerywać gdy mówi nauczyciel lub kolega/koleżanka z klasy, pomagać sobie nawzajem.
Jakie posiada normy zapisane i gdzie: na gazetce klasowej, w zeszytach uczniowskich, w regulaminie klasy, w in. miejscach?
Normy wypisane są na gazetce klasowej.
Jak doszło do ustalenia tych norm?
Cała klasa wraz z nauczycielem opisała normy, dzieci zgłaszały swoje propozycje, które później zostały uzupełnione przez nauczyciela.
Jak normy są przestrzegane w rzeczywistości, które w jakim stopniu?
Normy są przestrzegane w dużym stopniu. Pilnuje tego zarówno nauczyciel, jak i dzieci. Normy są często przypominane i czytane.
Czy istnieją jeszcze inne normy „nieoficjalne”, których przestrzegają dzieci w klasie? Np. „nie skarżyć nauczycielom na uczniów własnej klasy”, nieporuszanie pewnych tematów w rozmowach z nauczycielami, bądź w kontaktach z dziećmi płci przeciwnej.
Klasa ma swoje „niepisane umowy”( nie skarżą na siebie nauczycielowi, bronią się przed dziećmi z innych klas)
Kto (nauczyciel, prymusi, wszyscy uczniowie, dyżurni) przypomina o przestrzeganiu norm („strażnicy norm”), w jakich okolicznościach (czy tylko odpytywany przez nauczyciela „z zasad”, czy w trakcie zabawy z kolegami)?
Normy są przestrzegane i przypominane przez wszystkich(szczególnie nauczyciela i prymusów). Przypominane one są w większości sytuacji, ale zdarzają się momenty, że dzieci mają umowę,
Jakich obszarów przede wszystkim dotyczą normy występujące w klasie (nauka, grzeczność w kontaktach z nauczycielem, życie w grupie, wygląd zewnętrzny, itp.)?
Głównie normy w klasie dotyczą nauki, grzeczności w kontaktach z nauczycielem oraz życia w grupie.
Które normy klasowe są normami zewnętrznymi (wynikającymi z regulaminu szkoły, przynależności do określonego kręgu kulturowego, in.), a które własnymi wewnętrznymi normami klasy (Mika, str. 139)?
Normami zewnętrznymi są te dotyczące nauki i grzeczności w kontaktach z nauczycielem. Własnymi, wewnętrznymi normami są te dotyczące życia w grupie.
Czy wszyscy uczniowie przestrzegają norm? Do których norm nie wszyscy się stosują, i którzy to uczniowie (dobrzy czy słabi w nauce, lubiani czy niepopularni, itp.)?
Dzieci w większości przestrzegają norm, jednak zdarzają się czasem male wyjątki. Jeden z najlepszych uczniow w klasie mowi na lekcji bez podnoszenia ręki, rozmawia z kolegą w ławce, a dziewczynka, która ma dość kiepskie wyniki w nauce nie odrabia często zadań domowych.
Na ile normy obowiązujące w klasie są zinternalizowane przez dzieci (uwewnętrznione i stosowane bez względu na okoliczności - obecność nauczyciela, osób znaczących) a na ile uczniowie stosują się do nich tylko na terenie szkoły - ze względu na zewnętrzne naciski i konsekwencje w postaci nagród i kar?
Dzieci najczęściej potrafią się pilnować nawzajem nawet jeśli nie ma przy nich nauczyciela. Jednak zdarzają im się „umowy” kiedy to pozwalają sobie na nieco więcej (np. na pisanie na tablicy i zmazanie szybko, kiedy zbliża się do klasy nauczyciel).
Jakie metody stosuje nauczyciel, by zwiększyć skuteczność swych oddziaływań wychowawczych - by zmieniać postawy uczniów w kierunku wyznaczonym przez normy klasowe (metody opisane w Mika, str. 147-148 - eksp. Bavelas)?
Zleca uczniom pilnowanie innych podczas przerw.
5. Struktura (Mika, str. 157)
Jakie pozycje można wyróżnić w klasie (przewodniczący, skarbnik, dyżurny, „gazetkowy”, uczeń w „oślej ławce”, itp., pozycja zwykle nie jest na stałe przypisana do określonej osoby)? Opisz je i zaznacz jaki mają status w klasie.
W klasie wyznaczony jest przewodniczący i jego zastępca. Jednak ich rola raczej nie jest wyraźna. Nauczyciel raczej sam dba o sprawy organizacyjne i techniczne. Dużo bardziej widoczna jest rola „łącznika z biblioteką” ( z dumą przynosi na lekcje książki z biblioteki), skarbnika(jego rola także jest nieco okrojona, część pieniędzy zbiera nauczyciel, ale często zdarza się, że czynnie uczestniczy w życiu klasy), oraz dyżurni (podczas przerw są uprzywilejowani do zostawania w klasie, ścierania tablicy, podlewania kwiatów itp. Na czas dyżuru stają się oni swego rodzaju „szefami”. To oni decydują kto może wejść do klasy podczas przerwy, co może w niej robić, o czyim zachowaniu dowie się nauczyciel.
Jakie role odgrywają uczniowie w klasie: kto jest prymusem, kozłem ofiarnym, przywódcą, „maskotką” klasy, rozrabiaką, „czarną owcą”, błaznem, zdolnym leniuchem, „upośledzonym” (kiepskim uczniem bez szans na lepsze wyniki), „dzieckiem niewidzialnym”, outsiderem, mediatorem, pomysłodawcą, dbającym o atmosferę przyjacielem, itp.
Jest kilka osób wyróżniających się w klasie ze względu na swoje wyniki w nauce, lecz wydaje się, że jeden chłopiec uznawany jest przez nauczyciela i resztę klasy za najlepszego, „prymusa”. Gdy nikt nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, nauczyciel szuka „ratunku” właśnie u niego. Często zdarza się usłyszeć z ust nauczyciela „To, że masz świetne oceny nie oznacza, że…” lub „ A widzicie, czasem nie tylko Gracjan dostaje piątkę z matematyki”. O dziwo ten sam chłopiec okazuje się często klasowym rozrabiaką. Jego zachowanie nie jest bardzo złe, jednak często zwracana jest mu uwaga, odzywa się i odpowiada na pytania nauczyciela nie pytany, rozmawia podczas zajęć. Jest też „dyżurny pomysłodawca”- chłopiec z darem organizatora wszelkich zabaw, chłopiec który przytula się do wszystkich nauczycieli i tym sposobem potrafi udobruchać każdego(oczywiście z korzyścią dla klasy).Jest także grupa dziewczynek, które raczej nie są zauważane, rzadko bawią się z resztą klasy, oraz „czarna owca”- wspomniana wcześniej dziewczynka, która często nie wykonuje poleceń nauczyciela i zadań domowych.
Opisz wpływ nauczyciela/li na wyznaczanie/utrwalanie ról, w jakich występują w tej klasie uczniowie, przez etykietowanie, aprobowanie reakcji uczniów wyznaczających określoną rolę danej osobie; co robi nauczyciel, by nie dochodziło do utrwalania ról negatywnych czy nierozwojowych w klasie?
Myślę, że nauczyciel bardzo przyczynia się do etykietowania dzieci i sprawia, że utrwalają się one jeszcze mocniej. Często słyszy się na lekcji „Bo Ty to zawsze…”, „Wszyscy wiemy jaki jest Adam”, „Zobacz Basiu, nawet Ola to wie…”.
Jakie podgrupy można wyróżnić w klasie? Jacy są liderzy tych podgrup? Jakie są kryteria podziałów na podgrupy (kryterium osiągnięć w nauce, kryterium gotowości do wykonywania prac i posłuszeństwa, kryterium podejmowania różnych ról społecznych, kryterium porozumiewania się, kryterium atrakcyjności poszczególnych osób wobec siebie, kryterium wspólnych zainteresowań, kryterium bliskości miejsca zamieszkania).
Często przyjaźnie nawiązują się między tymi dziećmi, które mieszkają niedaleko siebie, razem docierają do szkoły. Jednak najważniejszym kryterium podziałów na grupy jest to, czy dzieci są „przebojowe” i łatwo nawiązują kontakty, czy może są ciche i zamknięte w sobie. Jest grupa dzieci pewnych siebie, głośnych, z wieloma pomysłami, aktywnie spędzających przerwy, oraz wyłoniła się również grupa dzieci cichych, zamkniętych w sobie, wolących spędzić przerwy siedząc na ławce czy spacerując.
Opisz (Mika, od str. 161):
A strukturę władzy
B strukturę atrakcyjności i lubienia
C strukturę komunikowania się
Ad A
kto zajmuje wysoką a kto niską pozycję w strukturze władzy,
Wysoką pozycję w strukturze władzy zajmują dzieci przebojowe, z dobrymi wynikami w nauce. Są to dzieci pewne siebie, otwarte, odważne. Niską pozycję w strukturze władzy zajmują dzieci ciche, niepozorne.
co decyduje o tej pozycji (wyniki w nauce, popularność wśród nauczycieli, sprawność fizyczna, siła, talent, uroda, atrakcyjny ubiór i posiadanie różnych dóbr materialnych, wzrost, cechy osobowości - jakie)?,
Wyniki w nauce oraz cechy osobowości(przebojowość, pewność siebie, odwaga, otwartość na innych, umiejętność nawiązywania nowych wiadomości.
kto z kim rywalizuje o władzę?
Dzieci o najwyższych wynikach w nauce, najbardziej przebojowe(między sobą)
Ad B
Wykonaj badanie klasy (Mika, str. 166) z wyborem pozytywnym („z kim z klasy chciałbyś siedzieć w ławce?”) i negatywnym („z kim z klasy nie chciałbyś siedzieć w ławce?”), dzieci mogą wskazać dowolną liczbę dzieci; na tej podstawie możesz zrobić socjogram grupy;
Dzieci najczęściej wskazują swoich najbliższy kolegów jako osoby, z którymi chciałyby siedzieć w ławce. Poza tym wydaje mi się, że większą „popularność” mają dzieci otwarte, wesołe, przebojowe, dobre w nauce. Mało jest dzieci, z którymi inne nie chcą siedzieć w ławce. Najczęściej pada przykład dziewczynki, która ma problemy ze skupieniem się na lekcjach, często nie ma odrobionej pracy domowej, ba niecodzienne hobby i przeszkadza nauczycielowi w prowadzeniu zajęć.
na podst. badania wskaż osoby najbardziej lubiane/popularne, średnio lubiane, mało lubiane i odrzucone;
Osoby najbardziej lubiane: Olek(najlepszy uczeń w klasie, bystry, wesoły, otwarty, przebojowy, czasem zakłóca porządek lekcji), Kamil(Bardzo dobry uczeń, organizator prawie wszystkich zabaw na przerwach, otwarty, odważny).
Osoba najmniej lubiana: Ola(opisana w punkcie powyżej).
wyodrębnij pary, łańcuchy, sieci, kliki i gwiazdy w obrębie struktury klasy.
Klasa cała składa się z par. Dzieci, które siedzą ze sobą w ławkach najczęściej spędzają ze sobą również przerwy. Pary te łączą się często w większe grupy, na czele której stoi ktoś w rodzaju przywódcy.
Ad C
propozycja zabawy-badania: poproś dzieci, by każde z nich na dużym arkuszu papieru narysowało 5 wysp: 1-wyspę nowinek (mieszkają tam osoby z klasy, które mają zawsze wiele ciekawych wiadomości o uczniach z klasy np. kto kogo lubi, jakie prezenty dostały dzieci w klasie na Boże Narodzenie), 2-wyspę pocieszycieli (mieszkają na niej osoby, które potrafią wysłuchać, gdy masz jakieś zmartwienie, pocieszyć cię, podnieść cię na duchu), 3-wyspę kawałów (tam przebywają osoby lubiące się wygłupiać, śmiać, opowiadać sobie nawzajem wesołe historie), 4- wyspę zaufania (mieszkańcom tej wyspy powierzasz swe tajemnice, zwierzasz się z najbardziej skrytych pragnień), 4-wyspę podziwu (tam idziesz się pochwalić sukcesami, gdy chcesz usłyszeć komplement czy pochwałę pod swym adresem), 5-wyspę przyjaźni (do jej mieszkańców idziesz, bo chcesz posłuchać o ich zmartwieniach, tajemnicach, sukcesach); na każdej z wysp uczeń może zaznaczyć dowolną liczbę (sylwetki wraz z imionami i nazwiskami na koszulkach) dowolnych uczniów z jego klasy; mieszkańcy danej wyspy mogą również przebywać na wyspach innych, więc ta sama osoba może być narysowana w kilku miejscach;
na podstawie ww prac oraz obserwacji opisz strukturę komunikowania się dzieci w klasie: wyodrębnij grupy, w obrębie których dzieci częściej się komunikują, wyróżnij dzieci pełniące role „węzłów kontaktowych”, które posiadają więcej informacji i są gł. nośnikami informacji między różnymi uczniami i grupami klasowymi; zaznacz dzieci będące „na uboczu” - mało komunikujące się z klasą, bądź komunikujące się z b. niewielką ilością uczniów;
Dzieci częściej się komunikują w grupach bardziej „przebojowych”, tych, którzy aktywnie spędzają przerwy. W każdej z tych grup są dzieci, które dane cechy ujawniają w silniejszy od innych sposób. (np. Olek, Kamil, Gracjan) Są także dzieci, które wolą trzymać się na uboczu(np. Weronika, Kamila, Patrycja) Są to dzieci ciche, nieco gorsze w nauce, mające większe trudności w nawiązywaniu kontaktów niż inni.
można tu (na podstawie prac uczniów z opisanej wyżej zabawy) wyodrębnić uczniów pełniących określone role: plotkarzy, kawalarzy czy pocieszaczy.
Plotkarze: Ola, Milena, Sandra
Kawalarze: Kamil, Olek, Ola, Paweł
Pocieszacze: Patrycja, Weronika, Magda
6. Spoistość i atrakcyjność (Mika, str. 190)
Jaką wartość ma klasa dla uczniów? Czy dzieci lubią przebywać w szkole, swojej klasie, czy czują się tu „u siebie”? Czy wyrażają się z szacunkiem i sympatią o nauczycielu, klasie?
Klasa dla uczniów wydaje się być bardzo ważna. Większość znajomości dzieci zawierają właśnie tutaj. Dzięki temu, że wszystkie zajęcia prowadzone są w jednaj sali, dzieci mają swoje „własne” miejsce w szkole. Myślę, że czują się, jakby były „u siebie”. Nauczyciel jest przez nich szanowany i lubiany, dzieci nawzajem także bardzo się lubią.
Czy uczniowie są dla siebie nawzajem atrakcyjni (spotykają się również poza szkołą, zapraszają do domów)?
Dzieci organizują przyjęcia urodzinowe, na które zapraszane są głównie koledzy i koleżanki z klasy.
Na ile w klasie zaspokajane są potrzeby dzieci?
Potrzeby dzieci zaspokajane są w dużym stopniu. Często dzieci nawzajem zaspokajają swoje potrzeby. Wiele tych potrzeb zaspokajanych jest także przez nauczyciela (np. potrzeby fizjologiczne, samorealizacji, uznania)
Czy nauczyciel stara się stworzyć odpowiednie warunki dla zaspokajania potrzeb uczniów, i jak to robi? Na których potrzebach się koncentruje, które zaniedbuje?
Potrzeby fizjologiczne - dotyczą zarówno komfortu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych właśnie, ale również odpowiedniej temperatury pomieszczeń, natężenia hałasu, oświetlenia, wyglądu ścian w klasach itd. Na stopień zaspokojenia potrzeb tej grupy wpływa również poziom zaspokojenia potrzeby snu czy głodu oraz pragnienia.
Potrzeba bezpieczeństwa - jaki jest poziom poczucia bezpieczeństwa w klasie? Otwartość emocjonalna - ujawnianie myśli, uczuć, potrzeb, trudności; czy dzieci dobrze się ze sobą czują; na ile trudne sprawy, konflikty są publicznie ujawniane i można nad nimi z całą klasą pracować. Czy nauczyciel zachęca do tego dzieci, czy może ignoruje sygnały świadczące o problemach, konfliktach? Czy nauczyciel broni słabszych, zachęca do wzajemnej pomocy i wspierania się, stwarza sprzyjające temu warunki? Czy sam wyraża akceptację dla wszystkich uczniów?
Potrzeba afiliacji (więzi, przynależności, miłości)
Na ile uczniowie akceptują się nawzajem, kogo klasa nie akceptuje, z jakich powodów? Czy są dzieci odrzucone, izolowane, izolujące się? Czy wszystkie dzieci mają przyjaciół? Kolegów, od których mogą np. odpisać lekcje w razie nieobecności w szkole? Wspieranie się wzajemne dzieci. Czy poszczególne dzieci odnajdują się w klasowych grupkach, na forum całej klasy? Jak wyglądają więzi między dziećmi oraz między nauczycielem a uczniami?
Potrzeba szacunku, uznania
Na ile dzieci potrafią traktować się z szacunkiem mimo swych odmienności, czy wyrażają uznanie dla różnych talentów, osiągnięć innych dzieci, czy też rywalizacja uniemożliwia taką postawę? Czy dzieci szanują same siebie, mają poczucie swej wartości, niepowtarzalności i godności, czy też za wszelką cenę usiłują zdobyć akceptację innych wyrzekając się własnego zdania, światopoglądu wyniesionego z domu? Czy nauczyciel stwarza warunki sprzyjające posiadaniu przez dzieci poczucia własnej wartości, kompetencji, czy pomaga im w poznaniu własnych mocnych i słabych stron?
Potrzeba samorealizacji - realizacja potrzeb indywidualnych
Na ile uwzględniane są indywidualne potrzeby dzieci? Czy stwarza się warunki do rozwoju zainteresowań, zdolności zarówno uczniom „lepszym” jak i tym ze słabszymi wynikami w nauce?
Nauczyciel stwarza odpowiednie warunki dla zaspokajania potrzeb w dość dużym stopniu. Rozmawia z dziećmi, z ich rodzicami, poznaje ich potrzeby. Koncentruje się szczególnie na potrzebach wynikających ze stanu zdrowia dzieci, na ich problemach z nauką, na tym, czy czują się one w klasie wyobcowane. Nieco zaniedbywane są potrzeby „bycia ważnym”(potrzeba afiliacji) dla nauczyciela oraz zachowanie dla nauczyciela tajemnic, spraw osobistych i kłopotliwych dzieci. (potrzeba bezpieczeństwa, akceptacji)
7. Podsumowanie
dotyczące charakteru klasy, jego relacji z nauczycielem, mocnych i słabych stron tej grupy;
Klasa jest jedną z lepszych grup w szkole. Nauczyciel potrafi to dostrzec i chwalić dzieci. Relacje dzieci z nauczycielem bywają bardzo różne. Czasem są one wręcz rodzinne, czasem odrobinę brakuje im zrozumienia, akceptacji i czułości. Klasa jest dobrze zgrana, dzieci potrafią organizować sobie czas i wspólnie go spędzać. Dzieci są w większości pogodne, z wielkim entuzjazmem zdobywają nową wiedzę. Podczas lekcji najczęściej w górze znajduje się „las rąk” pragnących odpowiedzieć na pytanie nauczyciela. Jest to klasą, z którą pracuje się przyjemnie. Dzieci są bardzo ciepłe i uwielbiają kontakty z nauczycielami (to co mowią jest dla nich świętością, chcą z nimi spędzać czas na przerwach).
obserwacje dotyczące metod pracy wychowawcy: czy prowadzi dokumentację pracy wychowawczej - czy ma plan z wyszczególnionymi celami wychowawczymi dla całej klasy oraz dla poszczególnych uczniów, środkami, za pomocą których chce cele realizować, czy opisuje etapy procesu wychowawczego, sukcesy i niepowodzenia, i tworzy dalsze plany w oparciu o dotychczasowe doświadczenia? Czy współpracuje z rodzicami swych wychowanków nie tylko w sprawach organizacyjnych, ale również realizując cele edukacyjne i wychowawcze?
Nauczyciel prowadzi dokumentację pracy wychowawczej, ma plan z celami wychowawczymi dla całej klasy, opisuje etapy procesu wychowawczego, sukcesy i niepowodzenia i tworzy dalsze plany w oparciu o dotychczasowe doświadczenia. Współpracuje z rodzicami swych wychowanków także realizując cele edukacyjne i wychowawcze.
proponowane działania korekcyjne w obszarach, które wymagają zmian w funkcjonowaniu klasy.
Myślę, że w klasie przydałoby się odrobinę więcej czułości i zrozumienia ze strony nauczyciela oraz większa cierpliwość.