Pojęcie dywidendy
Jest to płatność w formie gotówkowej lub w akcjach dokonywana z zysków spółki na rzecz akcjonariuszy
Dywidenda może przybierać różne formy a jej podstawowe rodzaje to:
Dywidendy zwykłe - wypłacane z tytułu posiadania akcji, są one wypłacane najczęściej co rok, chociaż na rynkach zachodnich spółki często wypłacają je w odstępach kwartalnych lub nawet miesięcznych
Dywidendy dodatkowe - są wypłacane w okresach wysokich zysków, lecz na tyle niestabilnych, że wyższe wypłaty dywidend najprawdopodobniej nie mogłyby zostać utrzymane w kolejnych okresach
Dzięki dywidendom dodatkowym spółka jest w stanie utrzymać na nie zmienionym poziomie dywidendy zwykłe, a zarazem zasygnalizować dobrą sytuację finansową ( bez doświadczania negatywnych skutków późniejszego obniżania wypłat dywidend ).
Dywidendy specjalne - są wypłacane w nadzwyczajnych okolicznościach, ich natura nie pozwala liczyć akcjonariuszom na ich regularne powtórzenia w przyszłości
Dywidendy likwidacyjne - wypłacane w momencie likwidacji spółki.
Dywidendy od akcji zwykłych i uprzywilejowanych
Poziom dywidend od akcji zwykłych ustalany jest na corocznym Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Dywidendy takie pozostają w określonej relacji do wartości nominalnej akcji.
Spółka może również emitować akcje uprzywilejowane co do podziału zysku, których właściciele mogą mieć pierwszeństwo w określaniu wysokość dywidend przed posiadaczami innych typów akcji. Często akcjonariusze nie mają prawa głosu, otrzymują natomiast gwarancje wypłaty stałej corocznej dywidendy. Oznacza to, że dopiero po odjęciu gwarantowanych dywidend uprzywilejowanych pozostaje zysk netto, który jest podstawą dalszych wypłat dywidend zwykłych,
Dywidendy płacone w formie akcji
Taka forma jest wybierana, w większości przypadków, przez spółki mające problemy z płynnością finansową, gdyż dywidendy w postaci akcji zatrzymują strumień gotówki w firmie i nie dopuszczają do dalszego pogorszenia się płynności finansowej.
Procedura wypłaty dywidend
Decyzja zarówno co do wysokości dywidendy, jak i procedury jej wypłaty należy do Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy. Przy ustalaniu wypłaty dywidendy musi zostać ustalone komu, kiedy i w jakiej wysokości zostanie wypłacona dywidenda. DO zadań WZA należy więc stalenie:
Wysokości dywidendy
Dnia ustalenia praw do dywidendy ( tzw. Dzień D )
Dnia wypłaty dywidendy ( dzień tzw. W )
Spółka zobowiązana jest powiadomić inwestorów o podjęciu uchwały o przeznaczeniu części zysku na wypłatę dywidendy, jej wysokość oraz dniach ustalenia praw do dywidendy i wypłaty dywidendy. Dzień D musi nastąpić przynajmniej dwa tygodnie po WZA
Chcąc dostać dywidendę, należy jednak być właścicielem akcji na 3 dni przed dniem ustalenia prawa do dywidendy.
Ceny akcji po dniu W spadają, ponieważ następuje zmniejszenie wartości netto przedsiębiorstwa o sumę wytransferowanego zysku.
Teorie wypłat dywidend
Osiąganie zysków w dłuższym okresie jest jednym z warunków maksymalizacji korzyści właścicieli przedsiębiorstwa
Zysk ten może być spożytkowany na zwiększenie kapitału własnego ( reinwestycje w majątek przedsiębiorstwa ) lub na wypłatę dywidend.
W obu przypadkach można mówić o zwiększaniu wartości przedsiębiorstwa.
Reinwestycje są jednym z kluczowych czynników dalszego rozwoju
Z kolei wypłata dywidend kreuje bieżące korzyści właścicieli podnosząc wartość rynkową przedsiębiorstwa oraz skłania inwestorów do długoterminowego wiązania kapitałów z daną firmą.
Istota polityki dywidend
Decyzje rozstrzygające o tym, ile wygenerowanego przez firmę zysku wypłacić w postaci dywidend, a ile przeznaczyć na cele rozwojowe składają się na politykę dywidend prowadzoną przez dane przedsiębiorstwo.
Optymalna polityka dywidend powinna pozwalać na zachowanie równowagi pomiędzy bieżącymi wypłatami dywidend, a wzrostem wartości przedsiębiorstwa spowodowanym przez zatrzymanie zysku w firmie.
Optymalna polityka dywidend zakłada więc taki sposób podziału zysku firmy, który zapewnia zaspokojenie bieżących potrzeb konsumpcyjnych właścicieli firmy, a zarazem umożliwia zaspokojenie popytu przedsiębiorstwa na kapitał niezbędny do jego rozwoju i zwiększania przyszłych dochodów
Kontrowersje wokół dywidend
Najogólniej wyróżnia się trzy grupy poglądów na temat wpływu polityki dywidend na wartość spółki
Grupa neutralna - według twierdzeń której polityka dywidend nie ma żadnego wpływu na wartość firmy
Polityka pro dywidendowa - według której wypłaty dywidend wpływają pozytywnie na ceny akcji
Grupa antydywidendowa - która dowodzi negatywnego wpływu dywidend na wartość spółki
Teoria nieistotności dywidend Modliglianiego -Millera
W modelu zakłada się, że w przypadku efektywnie zarządzanej spółki, której wartośc systematycznie rośnie, dla akcjonariuszy nie ma żadnego znaczenia, czy ich dochody pochodzą z dywidendym czy też wzrostu kursu akcji
Oznacza to, że polityka dywidendy nie ma żadnego znaczenia ani dla kosztów kapitałów własnych, ani dla rynkowej ceny akcji.
Twierdzenie takie jest uzasadnione faktem, że jeżeli akcjonariusz preferuje dywidendę gotówkową, i tak może ją uzyskać sprzedając część posiadanych akcji.
Teoria Gordona - Lintnera ( wróbla w garści )
Jest to teoria przeciwstawna do teorii o nie ważności polityki dywidend, która wskazuje iż:
Akcjonariusze, którzy sprzedają część akcji, pozbawiają się jednocześnie prawa do części dywidend wypłaconych przez spółkę w przyszłości, a także 0 w przypadku znaczących akcjonariuszy - zmniejszeniu ulega ich wpływ na spółkę.
Dla wielu akcjonariuszy, zwłaszcza na dojrzałych rynkach kapitałowych, większe znaczenia ma dywidenda otrzymywana dziś, niż niepewne zyski ze wzrostu kursu akcji w przyszłości
Często dochody z dywidend są opodatkowane Iną stopą niż dochody ze sprzedaży akcji
Teoria G-L wskazuje, że spółki wypłacające niższą dywidendę a oferujące wyższe zyski kapitałowe w przyszłości charakteryzują się stosunkowo wysoką wymaganą przez inwestorów stopą zwrotu, wyrażającą jednocześnie koszt kapitału własnego. Tym samym rynkowa cena akcji jest niższa, niż w przypadku spółek wypłacających wyższą dywidendę
Teoria MM a teoria GL
Zdaniem Mm koszt kapitału własnego i cena akcji nie zależą od tego, w jaki sposób dochody akcjonariuszy są rozdzielane między dochody z dywidendy a dochody ze wzrostu kursu akcji
Natomiast GL są zdania, że koszt kapitału własnego rośnie w miarę spadku stopy dywidendy ( iloraz dywidendy na jedną akcję i ceny rynkowej tej akcji ) i wzrostu zysków kapitałowych.
Teoria preferencji podatkowej ( litzenberger, Ramaswamy )
Teoria zakłada, że inwestorzy ze względu na korzyści podatkowe mogą preferować zyski zatrzymane przez przedsiębiorstwo. Wypłata dywidend wiąże się bowiem z koniecznością natychmiastowej zapłaty podatku dochodowego od uzyskanego dochodu.
Natomiast podatek płacony od zysków kapitałowych ( z potencjalnego wzrostu cen akcji spowodowanego zatrzymaniem zysku w spółce ) może być po pierwsze niższy, po drugie płacony jest dopiero w momencie sprzedaży akcji
Dzięki efektom zmiany wartości pieniądza w czasie podatek ten stanowi mniejszy koszt dla inwestora niż podatek płacony w chwili wypłaty dywidendy.
Oznacza to, że inwestorzy gotowi byliby więcej zapłacić za akcje spółek, które płacą relatywnie mniejsze dywidendy w stosunku do zatrzymanych zysków niż za akcje tych spółek, które płacą relatywnie wyższe dywidendy
Efekt klienteli
Efekt klienteli zakłada, że cena akcji jest pochodną decyzji inwestorów na prowadzoną przez przedsiębiorstwo politykę dywidend. Przedsiębiorstwo formułuje politykę dywidend, która pozwoli przyciągnąć tych inwestorów, którym dana polityka odpowiada.
Zmiana polityki może skutkować zmianami cen akcji, wywołanymi chęcią odsprzedaży akcji przez tych inwestorów, którym takowe zmiany nie odpowiadają, tym inwestorom, którzy są zainteresowani zmienioną polityką dywidend.
Efekt sygnalizacji
Efekt te pozwala wyjaśnić zmiany w poziome cen rynkowych po ogłoszeniu wypłat dywidend. Istota tego efektu opiera się na założeniu, że dla inwestorów zmiany poziomu dywidend stanowią kluczowe sygnały o bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa oraz o planowanych przez zarząd zmianach.
Wysokość proponowanej przez zarząd dywidendy odbierana jest jako sygnał do reakcji rynkowych instrumentów
Na podstawie tych sygnałów inwestorzy mogą podejmować decyzje o kupnie bądź sprzedaży akcji lub też wstrzymać się od jakichkolwiek działań
W ten sposób oddziałują na wartość rynkową przedsiębiorstwa.
Cateringowa teoria dywidend ( Baker, Wurgler )
Zgodnie z tą teroią firmy są najbardziej skłonne do płącenia dywidend, jeśli rynek nagradza tę decyzje, lepiej wyceniając płacących dywidendy
Taki proces określany jest jako tzw. premia dywidendowa
Rezydualna polityka dywidend
Polityka ta polega na zatrzymaniu w spółce i reinwestowaniu takiej części zysku, która jest niezbędna do podjęcia wszystkich korzystnych projektów inwestycyjnych
Wypłata dywidend dotyczy w tym przypadku jedynie ewentualnych nadwyżek