Unia Europejska opiera się na zasadach praworządności. Oznacza to, że podstawą wszystkich jej działań są traktaty, przyjęte dobrowolnie i demokratycznie przez wszystkie państwa członkowskie. Traktaty podpisane w przeszłości są zmieniane i aktualizowane tak, aby odzwierciedlały zmiany zachodzące w społeczeństwie.

Wcześniejsze traktaty:

Traktat lizboński

Traktat z Lizbony podpisano 13 grudnia 2007 roku. Zanim wejdzie w życie, będzie musiał zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich, co powinno nastąpić przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 roku. Główne cele traktatu to: uczynienie UE bardziej demokratyczną, spełnienie oczekiwań mieszkańców Europy w zakresie wysokich standardów dotyczących odpowiedzialności, otwartości, przejrzystości i udziału obywateli oraz uczynienie UE bardziej wydajną i skuteczną w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami takimi jak zmiany klimatu, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój.

Podpisanie Traktatu z Lizbony nastąpiło po dyskusji w sprawie konstytucji


. „Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy” został przyjęty przez głowy państw i rządów podczas brukselskiego szczytu Rady Europejskiej w dniach 17-18 czerwca 2004 roku i podpisany w Rzymie 29 października 2004 roku, lecz nigdy nie został ratyfikowany.

Traktat z Nicei

Traktat z Nicei


, podpisany 26 lutego 2001 r., wszedł w życie 1 lutego 2003 r. Dotyczył głównie reform instytucjonalnych umożliwiających skuteczne funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu do 25 państw członkowskich w 2004 r. oraz do 27 państw członkowskich w 2007 r. Traktat z Nicei, Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską zostały ujęte w wersji skonsolidowanej.

Traktat z Amsterdamu

Traktat z Amsterdamu


, podpisany 2 października 1997 r., wszedł w życie 1 maja 1999 r. Wprowadził zmiany oraz nową numerację artykułów do Traktatów WE i UE. Załączone są do niego skonsolidowane wersje Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Traktat z Amsterdamu zmienił numerację artykułów Traktatu o Unii Europejskiej zastępując litery od A do S liczbami.

Traktat o Unii Europejskiej

Traktat o Unii Europejskiej


, podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht, wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Traktat z Maastricht zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnotę Europejską. Wprowadził również nowe formy współpracy pomiędzy rządami państw członkowskich, np. w zakresie obrony oraz w obszarze „sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”. Poprzez włączenie współpracy międzyrządowej do istniejącego „wspólnotowego” systemu, Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę składającą się z trzech filarów o charakterze politycznym i gospodarczym. Ta właśnie struktura stanowi Unię Europejską (UE).

Jednolity Akt Europejski (JAE)

Jednolity Akt Europejski (JAE), podpisany w Luksemburgu i Hadze, wszedł w życie 1 lipca 1987 r. Ustanowił niezbędne dostosowania w celu realizacji rynku wewnętrznego.

Traktat Fuzyjny

Traktat Fuzyjny, podpisany 8 kwietnia 1965 r. w Brukseli, wszedł w życie 1 lipca 1967 r. Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich.

Traktat Rzymski

Traktat Rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), podpisany 25 marca 1957 r., wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) został podpisany w tym samym czasie. Oba Traktaty znane są pod wspólną nazwą Traktaty Rzymskie.

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu, wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł 23 lipca 2002 r.

Ponadto traktaty stanowiące podstawę Unii Europejskiej zostały wielokrotnie zmienione, w szczególności przy okazji przystąpienia nowych państw członkowskich w 1973 r. (Dania, Irlandia, Wielka Brytania), 1981 r. (Grecja), 1986 r. (Hiszpania, Portugalia), 1995 r. (Austria, Finlandia, Szwecja), 2004 r. (Republika Czeska, Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry) i 2007 r. (Bułgaria i Rumunia). 

W oparciu o Traktaty instytucje UE mogą przyjmować akty prawne, które są następnie wdrażane przez państwa członkowskie. Pełne wersje aktów prawnych UE można znaleźć na portalu prawnym Unii Europejskiej Eur-Lex. Autentyczne są jedynie teksty opublikowane w Dzienniku Urzędowym (EUR-Lex).

---