Temat: Wydalanie 12.12.08

Wchłonięty do organizmu ksenobiotyku w formie niezmienionej lub jako metabolit zróżną szybkością jest wydalany z organizmu.

Wydalanie ksenobiotyku może odbywać się z:

- moczem przez nerki

- z kałem

- z powietrzem - płuca

- innymi drogami, tj.: pot, ślina, mleko, włosy

a) wydalanie z moczem:

- przesączenie kłębuszkowe

- bierna dyfuzja w kanalikach nerkowych

- aktywne wydalanie w kanalikach nerkowych

Ok. 25%; 1250 ml/min krwi przepływa przez nerki dając 190 ml moczu pierwotnego co daje 1,5 l moczu ostatecznego. Dyfuzji biernej ulegają wszystkie ksenobiotyku x wyjątkiem tych związanych z białkiem. Wchłanianiu zwrotnemu ulegają słabe kwasy i zasady organiczne - w formie niezjonizowanej.

Wchłanianie kanalikowe - przechodzenie z krwi płynu tkankowego i sąsiadujących komórek do światła kanalika nerkowego.

Dyfuzja bierna

Transport aktywny:

- duża szybkość

- hamowanie przez inhibitory

- ograniczona pojemność

- transport aktywny dla anionów i kationów

b) wydalanie z kałem:

- ksenobiotyku niewchłonięte i wydalane są:

+ z żółcią: ksenobiotyku o masie cząsteczkowej> 300-500 x 10³ < z moczem, np. insektycydy polichlorkowe; atropina, morfina

- mechanizmy:

+ dla anionów

+ dla kationów

+ dla związków obojętnych

+ dla metali ciężkich

Krążenie entero-hepatyczne - wchłanianiu zwrotnemu ksenobiotyków wydalanych z żółcią ulegają związki litofilne. Proces ten przebiega tak długo aż cały związek ulegniemetabolizmowi do polarnego metabolitu.

c) z powietrzem wydechowym:

- związki lotne

- o współczynniku podziału woda - powietrze > 10³

- eter, olejki eteryczne, rozpuszczalniki

- bierna dyfuzja

- czynniki:

+ wentylacja płuc

+ przepływ krwi przez płuca

+ lotność ksenobiotyku

+ rozpuszczalność ksenobiotyku w wodzie

d) inne:

- mleko:

+ związki o pH zasadowym ok. 6,5

+ związki litofilne o zawartości tłuszczu 4%

- pot

+ stany zapalne skóry

- ślina

---