Podstawy prawidłowego koni
dr Agnieszka Kurosad
Woda
Dzienne zapotrzebowanie koni na wodę (L/dz.) jest równe ich dziennemu zapotrzebowaniu na energię (Mcal/dz.) i wynosi
ok. 3,3 L/100kg/dz.
Zapotrzebowanie na wodę zmienią się w zależności od:
ilości, jakości i typy stosowanej diety
temp. i wilgotności środowiska
stanu zdrowia, stanu fizjologicznego, poziomu aktywności konia
Gdy woda jest smakowita (niski poziom jonów Ca, Mg, K, Cl, Na, I, S, Co) koń wypija jej więcej niż wynosi jego dzienne zapotrzebowanie
Wzrost poboru wody przez konia:
3 trymestr ciąży, laktacja: wzrost o 50 - 80%
Okres wzrostu: wzrost o 50 - 80%
Umiarkowana - ciężka praca: wzrost o 60 - 120%
Wysoka temp. otoczenia: wzrost o 15 - 20%
Deficyt wody:
Ograniczenie poboru suchej masy karmy
Spadek aktywności fizycznej
Zwiększone ryzyko wystąpienia kolek
Zagrożenia:
Substancje toksyczne rozpuszczalne w wodzie
Algi
Azotany i azotyny
Metale ciężkie
Toksyny bakteryjne
Energia
DE - energia strawna, stanowi od 60% do 70% energii ogólnej dostarczanej organizmowi konia
Dzienne zapotrzebowanie energetyczne konia niepracującego wyrażane jest w Mcal/kg mc:
DER = 1,4 + 0,03 x mc (kg)
Modyfikacja dawki energii:
warunki środowiskowe
aktywność konia (intensywność, czas pracy, masa ciała jockeya, jakość podłoża, na którym koń pracuje)
kondycja fizyczna konia
stopień zmęczenia
czynniki indywidualne
Energia
Rodzaje wykonywanej pracy:
Lekka (jazda konna rekreacyjna)
Umiarkowana (praca w gospodarstwie rolnym, skoki przez przeszkody)
Intensywna/ciężka ( treningi, wyścigi, WKKW, polo)
DER można obliczać na podstawie szybkości poruszania się konia:
wolny stęp: 0,17 Mcal/h/100kg
szybki stęp: 0,25 Mcal/h/100kg
wolny kłus: 0,6 Mcal/h/100kg
szybki kłus: 1,3 Mcal/h/100kg
krótki galop: 2 Mcal/h/100kg
szybki galop: 3,9 Mcal/h/100kg
Dawka pokarmowa
Max ilość karmy, którą koń może zjeść jest równa 3,5% masy jego ciała
% zawartość składników odżywczych diety konia
Skład procentowy karmy:
80-90% - substancje energetyczne (węglowodany, włókno, tłuszcz)
8 -14% - białko
2 - 3% - związki mineralne
1% - witaminy
Białko
Koń dorosły: 8 - 14% suchej masy diety
Okres wzrostu: do 25% suchej masy diety
Okres wzrostu: zwiększone zapotrzebowanie na lizynę, metioninę, tryptofan
Źrebaki odsadzone, roczniaki: 0,65% lizyny w suchej masy karmy
Dobre źródła lizyny: ziarno soji, mączki mięsne lub z ryb, produkty mleczne
Pozabiałkowe źródła azotu
Produkcja białka endogennego przez mikroorganizmy, bytujące w jelicie ślepym
Najczęściej podaje się mocznik w ilości nie większej niż 10%
Konie - bardzo wrażliwe na przedawkowanie mocznika! przemiana do amoniaku; wchłanianie ; zatrucie
Objawy zatrucia amoniakiem
Brak koordynacji ruchowej
Napieranie głową na pionowe przeszkody
Zaleganie bez ruchu
Śpiączka
Konwulsje
Bez leczenia - zejście śmiertelne
Węglowodany
NFE - węglowodany bezstrukturalne, rozpuszczalne w postaci:
cukrów prostych, dwucukrów, wielocukrów
główne źródło: skrobia
źródło energii
Włókno
celuloza, hemiceluloza, lignina
dostarcza VFA - wolnych kwasów tłuszczowych - energia dla kolonocytów
Tłuszcz
Źródło energii, NNKT - wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, wit. rozpuszczalnych w tłuszczach (A,D,E,K)
Niezbędny u konia kwas linolenowy (brak endogennej syntezy) - dostarczyć z dietą
Źródła kwasu linolenowego: oleje roślinne, np. olej kukurydziany zawiera go w ilości ok. 55%
Niedobór NNKT
Przyczyny:
nadmierna oksydacja tłuszczy w karmie, spowodowana brakiem odpowiedniej ilości antyoksydantów (wit. E i Se)
niewłaściwe przechowywanie karm (wystawienie na działanie promieni słonecznych, wilgoć)
Niedobór NNKT
Objawy:
suchy matowy włos, wypadanie włosów
nawracające infekcje skóry
upośledzenie reprodukcji
zaburzenia rozwojowe płodów, noworodków
zwiększona śmiertelność źrebiąt
Niedobór NNKT
Profilaktyka niedoborów NNKT:
zalecana zawartość tłuszczu w karmie dla koni wynosi od 2 do 6 % suchej masy
zalecana zawartość kwasu linolenowego w karmie dla koni wynosi 0,5 % suchej masy