III ćwiczenia konstytucyjne

(patrz wykłady III)

Wolność - wszystko to, co nie jest zabronione prawem jest dozwolone.

1.może wynikać z przepisów prawa, ale nie musi,

2.po stronie państwa funkcjonuje zakaz ingerowania w wolności po stronie obywatela,

3.państwo powinno wykazać podstawę prawną tej ingerencji,

4.organ państwowy powinien umożliwić jednostce koszystanie z tych wolności,

5.jednostka może z tej wolności skorzystać, ale nie musi.

Prawo.

1.wynika z przepisów prawa,

2.jeżeli obywatel chce realizować swoje prawo, to musi wykazać podstawę prawną,

3.państwo powinno stworzyć szereg środków, które będą pomagały obywatelowi w realizowaniu tego prawa.

W konstytucji jest podział na:

I - wolności i prawa osobiste,

II - wolności i prawa polityczne,

III - wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne.

Ad.I. Wolności i prawa osobista.

Art.38K - jest wynikiem pewnego kompromisu.

W RP zapewnia się każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.

• Czy ten przepis obowiazuje nasciturusa?

Ten art. Wyraźnie nie wskazuje na to, ale zaprzeczyć też nie można.

Posiada warunkową zdolność do czynności prawnych. Jeśli przyjdzie na świat żywe nabywa wszystkie prawa.

Obowiązuje teoria oddechu w RP.

• Co z karą śmierci na gruncie tego artykułu?

W RP wykluczona jest kara śmierci.

• Klonowanie?

Bariera to art.30K.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art.41 - zasada nietykalności osobistej

Dozwolone zatrzymanie na 72h, ale po 48h należy tę osobę przekazać do dyspozycji sądu.

Art.45 - prawo do rzetelnej procedury sądowej i prawo do sądu.

Na tej podstawie możemy po wyczerpaniu drogi sądowej krajowej powołując się na ten art. I na art.6 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka możemy kierować skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu.

Przede wszystkim skarży się przewlekłość postępowania.

Każdy ma prawo do jawnego i sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Art.42 ust.2 - prawo do obrony (dot. postepowania karnego).

1.aspekt materialny - oskarżony jest stroną w procesie, ma prawo i możliwość składania wniosków procesowych, pism, podejmowania czynności procesowych.

2.aspekt formalny - oskarżony ma prawo do posiadania obrońcy z wyboru lub z urzędu.

• Czy oskarżony ma prawo kłamać? TAK.

Nikogo nie można zmuszać by działał na swoją niekorzyść (z tym, że jeżeli w ramach tych informacji -kłamstw, organa ścigania poniosą konsekwencje finansowe, wówczas, jeżeli mu udowodnią to będzie musiał je ponieść).

• Czy w ramach prawa do obrony, osoba może odmówić podania swoich personaliów?

TAK- na organach ścigania spoczywa ciężar udowodnienia faktu, że ta osoba jest tą osobą.

Art.52 ust.4 - zakaz banicji.

Obywatel polskiego nie można wydalić z kraju ani zakazać mu powrotu do kraju.

Art.55 - ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana.

W Unii Europejskiej został wydany nakaz karny. Polega to na tym, że w ramach państwa U.E. obywatele państw członkowskich mogą być przekazywani danemu państwu - czyli może się odbywać ekstradycja do innego państwa U.E.

I co się stanie z tym art., gdy wejdziemy do Unii?

Budzi to watpliwości! Prawdopodobnie będzie trzeba go zmienić.

Ad.II. Wolności polityczne.

W ramach tych praw mamy czynne i bierne prawo wyborcze.

Inicjatywa obywatelska (ludowa) - grupa co najmniej 100.000 obywateli posiadajacych czynne prawo wybierania do Sejmu, może złożyć projekt ustawy do Sejmu, który ma obowiązek go rozpatrzyć.

Art.118 ust.2 (przejaw demokracji bezpośredniej)

W ramach tych praw jest również dostęp do służby wojskowej, prawo kandydowania, wolność zgromadzeń, zwolność zrzeszania się (partie polityczne i stowarzyszenia).

Ustawa o partiach politycznych z 1997r.

Art.1.jest to dobrowolna organizacja zmierzajaca metodami demokratycznymi do zdobycia i utrzymania władzy w państwie. Nikogo nie można zmuszać do przynalezności w partii.

Partie polityczne ewidencjonujemy w S.O W-wa - art.11.

Art.14 - uprawnienie sądu ewidencjonujacego do wystapienia do TK o stwierdzenie zgodności celów lub zasad działania partii politycznych z Konstytucją.

Art.2 - Członkami partii politycznych mogą być obywatele RP, którzy ukończyli 18 lat.

Musi być 1000 podpisów popierajacych zgłoszenie partii, ale nie muszą te osoby być członkami. Zgłoszenia dokonują 3 osoby.

Ad.III Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne.

Tutaj pojawaiją się zasady polityki państwa, aby obywatel (jednostka) mogły je wykorzystać.

Art.8 ust.2 - Czy przysługuje jednostce tzw. prawo do pracy? - powołując się bezpośrednio na Konstytucję. Ale z drugiej strony nie da się wywieść jednoznacznych norm. Musi tu być ustawa, która będzie konkretyzować te prawa i obowiązki.

Art.66 - każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy............ Obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Art.67 ust.2 - obywatel pozostajacy bez pracy nie z własnej woli i nie majacy innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.

Na tle tych art. - jak należy rozumieć to bezpośrednie stosowanie Konstytucji?

Podmioty mogą bezpośrednio, bez potrzeby powoływania się na ustwy powołać się na Konstytucję (art.8 ust.2). Najpełniej odzwierciedla to art.77K i 79K.

Obowiazki jednostki:

• wierność,

• służba wojskowa,

• przestrzeganie prawa,

• ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych,

• dbałość o środowisko.

Obywatelstwo Unii Europejskiej - jest stosowane jedynie posiłkowo w stosunku do obywatelstw własnych państw członków U.E.

Środki ochrony praw i wolności.

!!! P:1. Skarga Konstytucyjna - art.79K.

2.art.77K - prawo do wynagrodzenia za szkodę, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organów władzy publicznej.

3.prawo do sądowego dochodzenia naruszonych wolności i praw.

4.prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji.

5.prawo do wystąpienia do Rzecznika Praw Obywatelskich o pomoc w ochronie wolności i praw.

6.art.63 - możliwość kierowania skarg i wniosków w drodze administracyjnej.

Skarga Konstytucyjna - art.79K

Jak czytamy ustawę?

0 - przepisy końcowe,

1 - do kogo jest adresowana - zakres podmiotowy,

2 - co reguluje - zakres przedmiotowy,

3 - jeżeli dalej nie wiemy o co chodzi ...............

Art.79

Zakres podmiotowy -(kto?) - każdy!

Ze skargi Konstytucyjnej może korzystać każdy, czyje konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone.

• osoba fizyczna - obywatel, cudzoziemiec ( z wyjątkiem azylu i uchodźca), apatryda.

• Osoba prawna .

Skarga konstytucyjna dotyczy konstytucyjnych wolności i praw - ujetych w Konstytucji.

Zakres przedmiotowy.

Przedmiotem skargi jest zarzut niekonstytucyjności aktu normatywnego, na podstawie, którego Sąd lub organ administracyjny, publiczny orzekł ostatecznie o wolnościach i prawach czy obowiązkach podmiotu skarżącego.

Sakrga ma charakter supsydiarny, czyli pomocniczy. Jest wykorzystywana przez daną osobę po wyczerpaniu wszystkich innych środków odwoławczych.

W prawie cywilnym i karnym - po kasacji.

W prawie administracyjnym - po wydaniu orzeczenia NSA w II instancji?

Przy skardze Konstytucyjnej obowiązuje przymus adwokacko-radcowski (za pośrednictwem adwokata czy radnego prawnego).

Skarga ta może być wniesiona po spełnieniu pewnych warunków formalnych:

• w terminie 3 m-cy od monentu doręczenia ostatecznej decyzji , wyroku,

• ten wyrok czy decyzję należy dołączyć do wniosku,

• musi posiadać uzasadnienie,

• wniosek musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego + kwestie wynikajace z ustawy o TK,

• trzeba wykazać realny interes skarżącego

Jeśli T.K. orzeknie, że ta norma jest niezgodna z Konstytucją to powinniśmy doprowadzić smi do ponownego rozpatrzenia sprawy. Koszty w tym zakresie ponosi Skarb Państwa.

KAZUSY:

7.” Jan Kowalski pracował od 15 w kopalni węgla. W skutek restrukturyzacji zakładu został zwolniony. Przez 18 miesięcy otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych................”

Podst.prawna: art.65K - z tego art. Nie wynika obowiązek zapewnienia miejsca pracy.

Z art.65 ust.5 wynika obowiązek organów państwa do zwalczania bezrobocia w ramach, którego mieści się instytucja zasiłku.

W ramach art.65 ust5 nie można się domagać w drodze skargi konstytucyjnej, ponieważ wynika to z art.81K

(praw określonych w art.65 ust4 i 5,66,69,71 można dochodzić w granicach określonych w ustawie).

Skarga nie jest zasadna.

Błędne uzasadnienie.

T.K. jest związany granicami skargi, nie może orzekać nad to, co nie było we wniosku, nie może z urzędu ponosić więcej niż wskazał skarżący.

10. „Jan K. Wraz ze swoją drugą żoną zajmował mieszkanie spółdzielcze. Na mocy wyroku sądu został dokonany podział majątku. W ten sposób, iż sąd przyznał mieszkanie byłej żonie .........................

Jan k. Uznał wyrok za rażąco niesprawiedliwy..................

Po uprawomocnieniu się wyroku Jan K. Złożył skargę do T.K.

Za wcześnie złożył skargę, nie wykorzystał wszystkich środków odwoławczych. To orzeczenie powinno być zwrócone.

5

---