Dydaktyka wykłady, semestr 3, Dydaktyka


Wykład nr 1- 1.10.2009:

Temat: Cele studiowania dydaktyki. Zarys programu wykładów. Wymagania egzaminacyjne.

  1. Miejsce dydaktyki ogólnej wśród dziedzin nauki o wychowaniu:

Wiedza niepedagogiczna to filozofia, psychologia, socjologia.

Wiedza pedagogiczna - wiedza ogólna ( historia wychowania) - wiedza szczegółowa ( teoria wychowania, dydaktyka).

  1. Cele studiowania dydaktyki ogólnej:

Cele interpretacyjne:

Cele realizacyjne:

  1. Tematyka wykładów:

  1. Studiowanie= łac. studeo ( przykładać się, rozkładać i składać ).

  2. Egzamin: pisemny na przygotowanym wcześniej kwestionariuszu, 2-3 s., pytania szczegółowe, wymagające myślenia.

Wykład nr 2 i 3- 15.10.2009 i 29.10.2009:

Temat: Nauczanie wśród podst. mechanizmów i wyznaczników rozwoju człowieka.

  1. Zróżnicowanie rezultatów wpływów kształtujących człowieka:

„Trud rozwoju” Maria Grzywak- Kaczyńska ???

  1. Podst. dziedziny (sfery) rozwoju i wychowania człowieka oraz ich hierarchia i znaczenie.

Dydaktyka zajmuje się rozwojem umysłowości:

    1. aspekt psychiczny: moralność, uczuciowość, umysłowość, duchowość ( =dziedziny rozwoju)

    2. aspekt fizyczny

Rozwojem psychiczny i fizyczny: w ostatecznym rozrachunku ważniejszy jest rozwój psychiczny.

Dydaktyka ceni sobie głównie wiedzę i wszystko, co ją wypełnia. Wiedza jest nadrzędna.

Główne sfery, na których ma się skupiać wychowanie, czyli ich hierarchia:

  1. moralność

  2. umysłowość ( ale nie można w aspekcie pedagog. ograniczać się tylko do informowania)

  3. uczuciowość: jest efektem oddziaływania na siebie czynników poznawczych; uczucia powstają na drodze stykania się elementów wiedzy; kształtuje się na gruncie poznania; łączy się z dwoma wcześniejszymi sferami, tzn. moralnością i umysłowością

Te 3 sfery powinny być względnie równomiernie rozwijane= harmonijny, wielostronny rozwój człowieka= wzorzec, ideał --- por. starożytność: calokagathia, arete.

Szkole zarzuca się, że zaniedbuje sferę moralną i emocjonalną.

  1. Dojrzewanie i uczenie się jako podst. mechanizmy rozwoju człowieka i ich współzależności.

Dojrzewanie- podst. proces organiczny; względnie autonomiczny, dokonujący się na bazie genetyki. Polega na progresywnych zmianach struktury i funkcji różnych elementów organizmu, a zwłaszcza układu nerwowego i ruchowego. Przejawia się w gatunkowych formach zachowania, czyli wspólnych wszystkim ludziom żyjących w danym środowisku.

Przyczyny zmian w dojrzewaniu:

Uczenie się- proces psychiczny zachodzący pod wpływem aktywności jednostki. Mniej lub bardziej intencjonalny. Polega na specyficznych doświadczeniach praktycznych, głownie na naśladownictwie i ćwiczeniu różnych czynności. Jest to naturalny mechanizm i naturalna potrzeba.

Proces uczenia się rozpoczyna się przy urodzeniu lub wcześniej.. Wszystkie dzieci mają pasje uczenia się- np. wolą uczyć się niż jeść ( też bym tak chciała)

Dziecko do 6 r. ż. uczy się więcej niż później przez całe życie i wiedza ta jest trwała i funkcjonalna!

Pomiędzy uczeniem się, a dojrzewaniem istnieje współzależność, która przejawia się w:

Jakie są wskaźniki dojrzałości:

  1. Wyposażenie anatomiczno- fizjologiczne, a rozwój:

Wyznaczniki rozwoju w wyposażeniu anatomiczno- fizycznym:

Wymienione czynniki mogą być materialnym podłożem takich struktur, jak: temperament, zdolności, inteligencja. Głównym czynnikiem uznawanym za czynnik powodzenia w nauce i w życiu jest INTELIGENCJA - wydajność wykonywania zadań złożonych i nowych. Wydajność nauki kształtowana przez czynniki biologiczne warunkowana jest w 77% przez czynniki wrodzone, dziedziczne. Reszta to wpływy społeczno- kulturowe.

Wysoka inteligencja jednak nie zawsze oznacza wysokie wyniki w nauce- rola inteligencji emocjonalnej i charakteru.

Czy cech mowy, sprawności werbalne są uwarunkowane genetycznie?

???

Kobiety szybciej i sprawniej mówią niż mężczyźni.

Znaczenie w sprawnościach werbalnych mają: bogate słownictwo i wymawianie na głos swoich myśli.

  1. Własna aktywność jednostki jako wyznacznik rozwoju:

Siła rozwojowa, która w nas tkwi powoduje ruch psychiczny i fizyczny.

Własna aktywność jednostki jest naturalną cechą człowieka, który świadomie i czynnie uczestniczy w rozwoju, zaspokajając potrzeby podstawowe, a potem również wtórne.

Wychowanie ma za zadanie podtrzymywanie życie płciowe na najniższym szczeblu. ???:/

Potrzeby niższe- wegetatywne;

Potrzeby wyższe, wtórne- rozwojowe: potrzeba poznawania, czułości, uznania i szacunku, podziwiania osób, syt. i rzeczy.

Aktywność u niektórych jednostek może się ograniczać tylko do zaspokajania potrzeb podstawowych.

Formy aktywności w życiu płodowym:

Po urodzeniu do tych form dochodzą kolejne:

Te formy mają swoiste cele i funkcje, np. zabawa ma dostarczyć rozrywki, przyjemności.

  1. Środowisko społ.- kulturowe oraz przyrodnicze jako wyznaczniki rozwoju.

Jakie znaczeni ma środowisko lokalne: „Alternatywność szkoły jako sprzeciw wobec edukacji” Aleksander Nalaskowski.

Najlepszym miejscem dla rozwoju twórczego jest wychowanie się w zróżnicowanej rodzinie. Korzystna jest wielokulturowość, wielojęzyczność.

Środowisko rodzinne jest nadmiernie sterowalne.

Natomiast środowisko przyrodnicze jako takie nie ma celu wychowawczego i rozwojowego ale człowiek może nim sterować.

  1. Nauczanie ( szerzej tez wychowanie) jako jeden z wielu wyznaczników rozwoju.

Szczególny rodzaj działalności ludzkiej polegający na względnie intencjonalnym, zamierzonym wywoływaniu zmian w umysłowości człowieka. Koordynacja tych wyznaczników, o których była mowa wcześniej.

Wykład nr 4, 5 i 6- 12.11.2009, 26. 11. 2009 i 10. 12.2009:

Temat: Kształtowanie się praktyki nauczania oraz rozwój myśli dydaktycznej w syntetycznym, historycznym zarysie.

  1. Główne aspekty edukacji nieformalnej - naturalnej.

Inne są relacje między dzieckiem, a rodzicem, a inne w szkole, w obcym środowisku, z obcymi osobami. Te relacje są konieczne.

Metody: pokaz jakichś umiejętności- naśladowanie. Edukacja naturalna z kolei nie opiera się na żadnej teorii.

Zalety edukacji naturalnej:

Wady edukacji naturalnej:

Świadomy udział- samowykształcenie: człowieka chce sam określać cele poznania i je organizować

Formy nauczania:

  1. naturalne ( nieformalne, biegną równolegle do formalnej)

  2. formalne ( instytucjonalne, sztuczne aranżowanie, nie zajmuje się dydaktyką)

Edukację naturalną można rozumieć jako powstawanie u człowieka indywidualnego zasobu doświadczenia ( wiedzy, umiejętności, przekonań) w toku zwykłych sytuacji życiowych, a nie w wyniku specjalnie zorganizowanych sytuacji ( np. w szkole).

Rodzaje form edukacji naturalnej:

  1. udział w formach życia rodzinnego: codzienne prace domowe, rodzinne święta i uroczystości ( praca i wypoczynek)

  2. udział w formach życia społeczności lokalnej: sąsiedztwo

  3. udział w formach życia środowiska zawodowego

Co zawdzięczamy edukacji nieformalnej w rodzinie? Najbardziej przejrzysta odp. Na tle programu nauczania przedmiotów humanistycznych w szkole:

Cechy edukacji naturalnej:

  1. Szkoły i myśl o nauczaniu w Starożytności.

Praktyka nauczania aktualna do dziś.

Grecja:

Rzym:

*Główni twórcy problematyki dydaktycznej w Starożytności:

    1. Sokrates:

    1. Arystoteles:

( Pojęcia i sądy razem kształtują się przez rozumowanie, jako tryby form i rozumowań.)

  1. psychologiczny: od szczegółu do ogółu

  2. logiczny: od ogółu do szczegółu - tok dedukcyjny- w nauczaniu następuje podawanie gotowej wiedzy uczącym się i wtedy powinni oni poznawać ją w tym toku

c) Kwintylian:

  1. św. Augustyn:

  1. Średniowiecze:

Szkoły klasztorne i parafialne,

Szkoły katedralne i kolegiackie.

Benedyktyni: “ora et labora” ( “módl się i pracuj”).

Uniwersytety: trwają do dziś ( UWr od 1707r.).

Instytucje edukacji naturalnej: edukacja, wychowanie w domu obcym:

Św. Tomasz z Akwinu: