PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Wykład 1

8.10.2006

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ - Chroni dobra nie materialne, duchowe, intelektualne(umysłowe). Dobra te muszą być wyrażone poprzez jakiś nośnik materialny inaczej można powiedzieć byłyby niedostępne dla osób innych jak tylko autor, twórca, wynalazca.

Mówi się o wyrażeniu takim jak umieszczeniu w nośniku materialnym.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ - obejmuje dziedziny

• Prawo autorskie

• Prawo prasowe

• Prawo wł. przemysłowej (chroni dobra takie jak wynalazki, patenty, wzory użytkowe, topografie układu scalonego, oznaczenia geograficzne, działalność urzędu patentowego, działalność rzeczników patentowych).

• Prawo o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Początek prawa autorskiego to 1709r. z Anglii.

W 1709r. Sąd wprowadził zasadę, że prawo własności utworu (dobra materialnego) musi być ograniczone w czasie ze względu na bezpieczeństwo jego bytu a także na konieczność powszechnego dostępu do tego dobra dla lepszego rozwoju społecznego (cywilistycznego).

70 lat -> po śmierci twórcy gasną prawa autorskie w Polsce (utwory)

20 lat -> dla wynalazcy na całym świecie ( od daty zgłoszenia)

I polska ustawa o prawie autorskim został uchwalona w 1926r. jej autorem był Fryderyk Zoll był to tzw.: „pomnik polskiego prawa”

Ustawa z 1926r wzorowana w pewnej mierze na prawie francuskim wprowadziła do polskiego prawa autorskiego a także całej własności intelektualnej SYSTEM DUALISTYCZNY tzn.: podział na prawa autorskie osobiste i majątkowe.

W systemie niemieckim występuje monizm czyli zintegrowanie dla tych sfer w jednym prawie autorskim. Ustawa obowiązywała do 1952r tzn. do wejścia kolejnej polskiej ustawy o prawie autorskim (22 lipca 1952r).

Obecnie obowiązuje ustawa z 4 lutego 1994r o prawie autorskim i prawach pokrewnych. (Nowelizowana była 13 razy, ostania nowela z 6 czerwca 2007r).

PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO:

Art. 1 (definicja) - stanowi , że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej (1) o indywidualnym charakterze (2), ustalony jakiejkolwiek postaci (3), niezależnie od wartości (4), przeznaczenia (5) i sposobu wyrażenia (6). (to jest utwór)

Utwór (dobro) aby mogło być przedmiotem prawa autorskiego musi się przejawiać w jakiejkolwiek sposób tzn.: musi zostać przekazane ze świadomością twórcy do świadomości choćby jednej osoby poza nim.

Charakter twórczości

Prawo działalności twórczej chroni tylko te rzeczy intelektualne, które zawierają niewielką daleką nowości, które nie powielają tego co jest, które choćby minimalnie kreują rzeczywistość

Indywidualny charakter

Piętno osobowości autora, oryginalność, Twórca może być tylko człowiek. Prawa autorskie chronią takie wytwory umysłów w których zaznacza się indywidualna, niepowtarzalna osobowość autora.

Im większy twórca tym bardziej indywidualny, charakterystyczny, łatwo rozpoznawalny jego utwór. Ta rozpoznawalność ma fundamentalne znaczenia w prawie autorskim. Dla ustalenia istnienia prawa autorskiego i dla celów dowodowych.

Ustalenie w jakiejkolwiek postaci

Ustalenie utworu jest konieczne aby prawo autorskie mogło zacząć działać. Ustalenie ma formę ulotną.: improwizacja muzyczna czy poetycka, ale też wykład mówiony.

Ustalenie jest to taki rodzaj (ustalenia), który umożliwia zapoznanie się z utworem komukolwiek, kiedykolwiek w przyszłości. Np..: nagranie, zapisanie itp.

Niezależnie od wartości

Prawo Autorskie nie ocenia wartości utworu ani wartości estetycznej ani wartości artystycznej. Chroni wszystkie utwory niezależnie od gustów i upodobań.

Niezależnie od przeznaczenia

Utwór nie musi spełniać żadnych celów, nie musi nikomu służyć, „sztuka dla sztuki” - ustawa respektuje takie hasło.

Chroni się niezależnie od wyrażenia

Każdy utwór może być wyrażony w rozmaity sposób np. utwór architektoniczny to zarówno bryła budowy jak i rysunek techniczny jaki i architektoniczny.

Każdy z tych form wyrażenia utworu architektonicznego jest jednakowo chroniona przez prawa autorskie

Utwór muzyczny - nuty i słowa

Powieść radio, książka

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami geograficznymi, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe.

Przedmiotem prawa autorskiego są też utwory plastyczne, fotograficzne. Chronione są utwory lutnicze, utwory wzornictwa przemysłowego ( np.: długopis)

• Utwory architektoniczne

• Utwory architektoniczno - urbanistyczne

• Utwory urbanistyczne

• Utwory muzyczne (koncert)

• Utwory sceniczno - muzyczne (opery)

• Utwory chorograficzne (balety)

• Utwory pantomimiczne

• Utwory audiowizualne (filmowe)

Ustęp 2 prim Ustawy stanowi, ze prawo autorskie nie chroni odkryć, idei, koncepcji, pomysłów, metod i zasad działania. Dobra te muszą być wspólną własnością dostępną dla wszystkich.

Ustęp 3 - prawo autorskie nie wymaga by utwór miał formę nie ukończoną, chroni szkice, zarysy, fragmenty.

Ustęp 4 - stanowi, że ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Sam akt stworzenia utworu rodzi ochronę prawną. Nie trzeba utworu rejestrować i zgłaszać itp.

COPYRAID - prawo produktu.

W polskim prawie nie ma copyraidowej noty [C w kółku] ale w prawie obu ameryk utwory bez tej noty traktowane są jako publiczna własność ze względu na to w Polsce wydawcy stosują te notę na egzemplarzach utworów.

Żeby nota była skuteczna prawnie musi zawierać co najmnie 2 elementy:

• C w kółku wskazuje na prawa autorskie

• Zwięzłe określenie podmiotu autorskich praw majatkowych

• Data nabycia / powstania praw autorskich lub powstanie tych praw (rok).

1. P (w kółku) - dane dobro chronione jest patentem

2. TM (w kółku) - znak towarowy (handlowy); TREID MARK

3. R (w kółku) lub R. - REGISTREID - zarejestrowany znak towarowy

4. G (w kółku) - Geograficzny - oznaczenie geograficzne; rodzaj znaku towarowego, Nazwa geograficzna musi być w nzawie towaru np. Serek TUREK

Art. 2

1. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego.
2. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.
3. Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy wynagrodzenie nie podlega zwrotowi.
4. Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
5. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELWKTUALNEJ Wykład 2

Art. 4 Wyłączenia z zakresu ochrony praw autorskich - art. 4 wprowadza 4 rodzaje utworów, które nie są chronione przez prawa co oznacza, że każdy może z nich z korzystać, tak jak z publicznej własności.

• Akty normatywne lub ich urzędowe projekty: Akty normatywne nie SA objęte ochroną ze względu na konieczność dostępu wszystkich zainteresowanych obywateli do prawa. W państwie istnieje domniemanie powszechnej znajomości prawa, na której opiera się ład państwa prawnego. Wyłączone są też urzędowe projekty aktów normatywnych. Do póki tekst aktu normatywnego pozostaje w stadium tworzenia i prywatności osoby, której powierzono stworzenie tego aktu jest przedmiotem prawa autorskiego, przestaje nim być z chwilą udostępnienia do publicznego wglądu, dyskusji itp.

• Wyłączone są tez dokumenty urzędowe, materiały, znaki i symbole - Materiały to zestawienia, tabele, wzory pism urzędowych.

Znaki to znaki sił zbrojnych, bandery, olimpijskie, oznaczenia jak ordery, oznaczenia.

Symbole to symbole państwa, hymn, godło, orzeł, symbole miast i województw.

• Opublikowane opisy patentowe lub ochronne - Opisy wynalazków na podstawie, których udziela się patentów są szeroko publikowane przez urząd patentowy po to by zweryfikować absolutną nowość wynalazku. Prawa autorskie sporządzającego opis czyli rzecznika patentowego utrudniały by to działania. Opisy ochronne to samo dotyczy sporządzanych dla wzorów użytkowych, przemysłowych i znaków towarowych.

• Proste informacje prasowe - to informacje bez komentarza, tylko opis faktu.

PODMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

Art. 8 stanowi, że prawo autorskie przysługuje twórcy. Twórcą może być tylko człowiek, osoba fizyczna, nie może to być osoba prawna, maszyna. Prawo autorskie nie wprowadza żadnych ograniczeń co do osoby twórcy. Dla prawa autorskiego nie maja najmniejszego znaczenia stopień zdolności do czynności prawnych, świadomości tworzenia czy inne kwestie.

Wyjątek to producent - wydawca

I Producent

Jest to podmiot prawa autorskiego do utworów zbiorowych, a więc takich, które powstały w wyniku połączenia dwóch lub więcej twórców. Producent jest organizatorem nowego utworu zwanego producenckim i ze względu na jego wkład organizacyjno - finansowy ustawa przyznaje mu prawo do tytułu dzieła oraz autorskie prawa majątkowe (art. 11). Ten sam status prawnych maja Wydawcy.

II Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskim - zastępują autorów i artystów wykonawców w wykonywaniu ich praw tzn.: ściągają należną z tytułu wykorzystania utworów i artystycznych wykonań wynagrodzenia z terenu całej Polski i przekazują je uprawnionym czyli twórcą i artystą wykonawcą, zatrzymując sobie prowizję do 40%. W Polsce dział 14 organizacji wyspecjalizowanych w różnych dziedzinach twórczości. Najstarszą jest Związek Artystów i Kompozytorów Scen, czyli ZIKS powstały w 1918r i działa do dzisiaj. ZIKS jest stowarzyszeniem nie organizacją zarobkową. Siedzibę główną w Warszawie i 49 fili. ZIKS ściągają zryczałtowane opłaty za tytuły wykorzystanych utworów. W zależności od statusu i rodzaju wykorzystania muzyki np.: lokale gastronomiczne odprowadzają opłaty od standardu i obrotów.

Do 199r istniał tylko ZIKS, Związek Filmowców Polskich, Związek Polskich Twórców Audiowideo. KOPIKOL - należności z tytułu kserografii. Organizacje te zastępują twórców w wykonywaniu ich praw w granicach powierzonych im przez te podmioty na podstawie ustaw. Jeżeli twórca jest nieznany organizacje te działają w ich imieniu z mocy ustawy.

Współtwórcy - art. 9 - wiele utworów powstaje wspólnie w wyniku współtwórczego działania kilku osób. Powstaje wówczas kwestia rozliczeń z tytułu praw autorskich. Ze względu na ten problem wyróżniamy dwa rodzaje współtwórczości:

1. to taka w której współtwórcy odrębnie stworzyli swoje utwory i następnie połączyli w jedno dzieło np.: tekst i muzyka w piosence albo poszczególne rozdziały książek. Przy tego rodzaju współtwórczości nie ma problemów z rozliczaniem wynagrodzeń.

2. to taki w którym nie da się wyodrębnić wkładu pracy twórcy np.: improwizacja jazzowa. Co do tego rodzaju twórczości prawo autorskie stanowi, że wielkości są równe tzn.: że wpływy należy dzielić przez liczbę twórców. Mogą rządzić jednak ustalenia przez sąd innej wielkości udziałów. Natomiast co do autorskich praw osobistych do dzieci współautorskich przysługują wszystkim współtwórcom jednakowo tzn.: każdy z nich może dochodzić roszczeń do całości dzieła przypadku jego naruszenia ale zdobyte świadczenie przypada współtwórcą stosownie do wielkości ich udziałów.

Utwory pracownicze - jeżeli pracownik stworzył utwór w wyniku obowiązków ze stosunku pracy (wygłosił wykład) utwór jest własnością pracodawcy tzn, że pracodawca ma do niego prawa majątkowe natomiast pracownik zachowuje autorskie prawa osobiste.

Prawo własności intelektualnej

dr Ewa Ferenc Szydełko

15 godzin egzamin

Prawo własności intelektualnej zajmuje się ochroną prawną dóbr niematerialnych. Dobra muszą być wyrażone w jakiś sposób.

Najważniejsza jest ich strona niematerialna. Dobra niematerialne stają się źródłem obrotu, handlu (reklama, muzyka, informatyka). Uzasadnienie decyzji administracyjnej dobrem niematerialnym, napisanie statutu, regulaminu, logo, znaki towarowe, znaki firmowe są to dobra niematerialne.

Geneza prawa własności intelektualnej

Dobra niematerialne istniały zawsze, ale nie zawsze występowały stosunki społeczne, które uzasadniałyby istnienie ochrony tych dóbr.

Starożytność - istniały skrypteria, które można porównać do drukarni, przepisywano w nich dzieła na tej zasadzie, że jedna osoba czytała, a tysiąc w tym czasie pisało i w ten sposób od razu powstawało tysiąc egzemplarzy. W tym przypadku zyski czerpał właściciel strypterii. Autor dzieła nie czerpał żadnych zysków. Dzieło miało wartość nośnika na jakim było utrwalone dlatego wykonywano dzieła plastyczne na płytach ze złota, a rzeźbiono w marmurze.

Średniowiecze -też nie było prawnej ochrony dóbr chociaż z innych powodów. Nie było możliwości technicznych rozpowszechniania. Księgi przepisywane były w klasztorach, przepisywali je mnisi. Anonimowość twórców była tym powodem. Mnisi nie podpisywali swoich prac, dzieł plastycznych czy ksiąg. Poza tym po wstąpieniu do klasztoru przybierane było inne imię. Z rachunków kościelnych jedynie można było się dowiedzieć kto był wykonawcą, ponieważ w nich były zawarte te dane.

Odrodzenie - (prawo nie pisane) sytuacja zmieniła się w odrodzeniu, człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce. Złożyło się na to:

• wynalezienie druku

• reformacja - wyzwoliła polemiki polityczno-religijne, drukowano broszury

• zmiana poglądu z teocentrycznego na autocentryczny, stwórca - bóg, twórca - autor (kontynuacja dzieła bożego poprzez swoje dzieło) ten, który ma dar ma obowiązek dzielić się nim z innymi, poprzez swoje prace twórca kontynuuje dzieło stwórcy

Oświecenie - Powstały pierwsze prawa pisane (Anglia 1711 r.) w sentencji wyroku zapisano, że prawo autora do utworu jest ograniczone do 14 lat, a gdyby chciał mieć to prawo dłużej to może ubiegać się i zostanie ono przedłużone o kolejne 14 lat. Potem pojawiły się podobne zapisy na kontynencie. W związku z ustrojem absolutystycznym zaczęto wprowadzać cenzurę, wykształciło się prawo prasowe.

XVIII w - przemiany społeczno gospodarcze i koncentracja ludności sprzyjały sprzedaży dzieł na większą skalę. Problem ochrony praw autorskich stał są szerszym. Daje się tutaj zauważyć związek między rozwojem prawa własności intelektualnej, a techniką.

XIX w - wykształciły się prawa własności literackiej i artystycznej, było też prawo prasowe i patentowe. Wynalazki z XIX wieku sprawiły powstanie aktów, a także konwencji (1886 r. pierwsza Konwencja Berneńska, Polski na mapie nie było jednak Polacy brali w niej udział, w 1920 r. Polska przystąpiła do konwencji, konwencja od tego czasu była wielokrotnie nowelizowana

1. nowela w związku z wynalazkiem fotografii

2. nowela w związku z wynalazkiem utrwaleń dźwiękowych (fonogramów)

3. nowela w związku z wynalazkiem filmu (kinematografii)

Fotografia (malowanie światłem) - wynaleziona w 1839 r. przed konwencją, miała wielu przeciwników dlatego długo nie wprowadzono jej do konwencji, przeciwne było lobby malarskie. W 1949 r. wynaleziono papier światłoczuły, fotografia zrodziła problem ochrony wizerunku. 1876 r. ustawa Niemcy - zasady ochrony wizerunku obowiązujące później we wszystkich ustawodawstwach w Europie. Fotografia stała się częścią życia społecznego. Jeżeli twórca fotografii uważa ją za dzieło powinien zastrzec prawa autorskie na fotografii (obowiązywało to w Polsce od 1876 do 1994 r.) Ustawy podawały formę zastrzeżenia (np. umieszczenie nazwiska, nazwy zakładu, daty)

Dźwięk - Edison uważa się go za ojca, udało mu się opatentować utrwalenie ludzkiego dźwięku ludzkiego, uważał on, że utrwalenie dźwięku ludzkiego będzie służyć do utrwalania testamentów, przemówień, będzie służyć jak sekretarka. Był on przeciwnikiem utrwalania muzyki, ponieważ jej nie lubił. Na muzykę postawił Emil Berliner wynalazca płyty (1789 r.) Płyty były anonimowe, owijane w szary papier, najczęściej były nagrywane za kulisami opery. Żaden artysta nie chciał splamić się umieszczeniem swojego nazwiska na płycie jednak bardzo chętnie anonimowo nagrywali płyty. Przedsiębiorca organizujący przedsięwzięcie fonograficzne miał prawo i czerpał zyski.

Film - w tej dziedzinie było już łatwiej (1886 r. pierwszy pokaz) w latach 1905-1906 ustawodawstwa miały już regulacje dotyczące ochrony tego dobra. Powstał jednak problem kto w przypadku filmu jest właścicielem praw autorskich bowiem film ma wielu ojców, tworzy go szereg artystów. Ustalono, że producent jest osobą, która ma prawa autorskie, rozlicza się on ze wszystkimi, którzy go tworzyli.

Geneza prawa własności intelektualnej w Polsce

Obowiązywały ustawy państw zaborczych. Po 1918 r. wydano przepisy przejściowe. Prym wiodło ustawodawstwo niemieckie. Rozwiązania niemieckie były przejmowane przez inne państwa. Równorzędnie kształtowało się prawo francuskie, pierwsza polska ustawa była wzorowana na prawie francuskim. Na drugim miejscu było ustawodawstwo austriackie, a na trzecim spóźnione o około 50 lat ustawodawstwo rosyjskie. Pierwsza polska ustawa z 1926 r. znacząca do dzisiaj (jest cytowana, powołuje się na nią). Jej autorem był Fryderyk Zoll (był również autorem ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Był on rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, miał on pewien uraz do języka niemieckiego chociaż perfekcyjnie go znał i dlatego pisząc ustawę sięgnął do ustawodawstwa francuskiego. Zawarte w niej były następujące zasady:

• dualizm praw autorskich polegający na podziale praw autorskich na prawa majątkowe i osobiste

• podobna definicja przedmiotu ochrony

• instytucja użytków publicznych i prywatnego

• prawo droit de suite i inne

Mówi się o niej, że jest to pomnik polskiego prawa. Ustawa ta obowiązywała do 1952 r.

Ustawa z 1952 r. to druga polska ustawa, która powstała w apogeum stalinizmu, które jest w niej widoczne:

• autor i jego spadkobiercy mieli prawo do dzieła przez 15 lat

• Rada Państwa mogła wywłaszczyć autora i wejść w jego prawo

• Zupełny brak swobody kontraktowej (autorzy i producenci byli zobowiązani korzystać z wzorów umów i wyznaczonych przez prawo stawek wynagrodzeń

• była krótką ustawą (lakoniczną , półtora strony)

Obecnie obowiązuje ustawa z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Prawa pokrewne to prawa artystów, wykonawców, odtwórców. Prawa pokrewne to ochrona tych praw, które powstały na podstawie praw autorskich. Prawo autorskie i prawa pokrewne nazywa się czasami prawami sąsiednimi.

Dyscypliny prawa własności intelektualnej

• prawo autorskie

• prawo prasowe

• 
  prawo wynalazcze

• prawo patentowe prawo własności przemysłowej

• prawo ochrony znaków towarowych

• prawo oznaczeń geograficznych

• prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji (prawo o ochronie uczciwej konkurencji)

• ochrona danych osobowych

• dostęp do informacji publicznej

• ustawa o ochronie informacji niejawnych

• ustawa o ochronie baz danych

• przepisy chroniące dobra osobiste(art. 23,24 KC, przepisy KK)

• ustawa o kinematografii

• ustawa o radiofonii i telewizji

• ustawa o jednostkach badawczo rozwojowych

• ustawa o ochronie dziedzictwa Chopina

• ustawa o nasiennictwie i wiele innych

Prawo autorskie

Prawo własności intelektualnej chroni dobra niematerialne, duchowe. Prawo autorskie chroni tez utwory zwane dziełami (książka kucharska, receptura, bilet, rozkład jazdy, to tez chroni prawo autorskie) Dobra niematerialne są niewidoczne. Utwory żeby mogły zaistnieć jako przedmiot ochrony muszą być wyrażone w jakiejkolwiek postaci. Utwory składają się z dwóch sfer: utwory i ich nośnik materialny. Autor musi użyć dobra materialnego aby stworzyć utwór. Prawo autorskie zajmuje się tylko dobrami niematerialnymi dlatego w przypadku zniszczenia nośnika materialnego jeśli dojdzie do procesu sąd będzie rozstrzygał w dwóch reżimach z zakresu prawa autorskiego i z zakresu prawa rzeczowego. Corpus spiritualis

Definicja przedmiotu prawa autorskiego art. 1 ustawy

Spośród wszystkich wytworów ludzkiej aktywności intelektualnej prawo autorskie chroni tylko te, które spełniają przesłanki czyli kryteria wyrażone w art. 1 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Przedmiotem prawa autorskiego jest:

• każdy przejaw - przejawienie może dokonać się w jakiejkolwiek formie (animacja komputerowa, ulepienie) dopóki utwór się nie przejawi w jakimś nośniku nie ma utworu. Utwór żyje tak długo jak żyje w pamięci choćby jednej osoby

• działalności twórczej - jest to inna działalność niż rzemieślnicza czy odtwórcza. Twórczość polega na tym, że jest działalnością otwartą na nieskończoność

• o indywidualnym charakterze - utwór musi mieć piętno osobowości autora, co jest chociaż w minimalnym stopniu oryginalne

• ustalony w jakiejkolwiek postaci - ustalenie to jest przekazanie do świadomości chociażby jednej osoby poza autorem treści dzieła chociażby nie miało ono jeszcze ostatecznej formy, utrwalenie to jest umieszczenie na nośniku materialnym, utrwalenie to takie ustalenie, które pozwala komukolwiek, kiedykolwiek w przyszłości zapoznania się z utworem

• niezależnie od wartości - prawo autorskie chroni wszystkie utwory bez względu na ich wartość artystyczną, estetyczną, etyczną czyli moralną.

• przeznaczenia - dzieło nie musi być użyteczne (hasło sztuka dla sztuki tutaj w pełni obowiązuje) autor nie musi wskazywać żadnego przeznaczenia utworu

• i sposobu wyrażenia - ciągle powstają nowe techniki wyrażania utworów(spektakle światło i dźwięk)

Przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi jak literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe, utwory plastyczne, fotograficzne, wzornictwo przemysłowe, utwory architektoniczne, architektoniczno urbanistyczne, urbanistyczne, utwory muzyczne i słowno muzyczne, sceniczne, sceniczno muzyczne, choreograficzne, pantomimiczne, audiowizualne i inne chociażby utwór nie był ukończony wystarczy szkic, zarys. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Sam fakt stworzenia nawet nie ukończonego utworu jest podstawą ochrony prawem autorskim.

Opracowanie cudzego utworu art. 2

Jest takim utworem, który powstał z wykorzystaniem cudzej twórczości, w oparciu o cudzy utwór. Jest to w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja. Przy przeróbkach łatwo o plagiat. Opracowanie cudzego utworu nie jest plagiatem jeżeli:

• korzystanie z cudzego utworu we własnym utworze będącym opracowaniem zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego już wygasły (obecnie 70 lat po śmierci twórcy wygasają prawa)

• na egzemplarzach będących opracowaniem cudzego utworu należy umieścić twórcę i tytuł utworu pierwotnego. Ten wymóg jest niezależny od upływu czasu. Wynika on z praw autorskich osobistych

Teoria trójwarstwowej budowy utworu

Twórcą jej jest Andrzej Kopff, stworzył ją w oparciu o doktrynę Romana Ingardena i Józefa Kohlera. Według niej każdy utwór jest zbudowany z trzech warstw:

• warstwy najgłębszej, zawierającej ideę, koncepcję, zamiar autora

• warstwy środkowej zawierającej symbole odniesienia przy pomocy, których autor wyraża warstwę najgłębszą

• warstwy zewnętrznej, to co dotykamy zmysłami (forma)

Kopff twierdził, że opracowanie to taki utwór, w którym wykorzystano dwie lub jedną z tych warstw. Teoria okazała się w praktyce mało użyteczna z wyjątkiem utworów naukowych, ponieważ utwory naukowe nie mają warstwy najgłębszej.

Koncepcje, idee, pomysłu dopóki nie nabiorą formy nie są chronione przez prawo, są wspólną własnością Chroniona jest forma przy pomocy której wyraża się te wartości.

Inspiracja

Utwór inspirowany to taki utwór, który powstał w wyniku natchnienia cudzym utworem. Do inspiracji zalicza się karykatury, wariacje muzyczne.

Wyłączenia ustawowe z zakresu przedmiotów ochrony prawa autorskiego art. 4

• akty normatywne i ich urzędowe projekty

• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole

• opublikowane opisy patentowe lub ochronne

• proste informacje prasowe (proste to znaczy bez komentarza)

Podmiot praw autorskich

Art. 8-15 ustawy Autorem może być człowiek (osoba fizyczna). W prawie autorskim każdy kto stworzył ma jednakowe prawa bez względu na jego stan osobowy taki jak:

• wiek

• świadomość

• stopień zdolności do czynności prawnych

Ustawa przewiduje jeden wyjątek, wprowadza sztuczny podmiot producenta wydawcy. Jest to z reguły osoba prawna, zdarza się, ze jest to osoba fizyczna ale działa jako jednoosobowy przedsiębiorca. Jest tak po to aby umożliwić obrót niektórymi rodzajami dzieł o skomplikowanej strukturze autorskiej np. film, encyklopedie, atlasy, gazety. Chodzi o takie utwory do powstania których potrzebny jest twórczy wkład wielu osób. Aby obrót mógł być sprawny wprowadza się właśnie ten sztuczny podmiot. Z nim zawiera się umowę, natomiast on rozlicza się z autorami utworu. Te sztuczne podmioty mają prawa własności majątkowe nie mają natomiast osobistych.

Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi

ZAIKS (Związek Autorów i Kompozytorów Sceny powstał w 1918 r.)

Obecnie mamy w Polsce 14 takich organizacji. Rzeczą twórcy jest tworzyć, w miarę wzrostu popularności nie jest w stanie upilnować i ściągnąć opłat z wykorzystywania jego utworów (dyskoteki, poczekalnie, restauracje). Autorzy zawiera umowę z taką organizacją o wykonywanie ich praw. Na zachodzie Europy pierwsza taka organizacja powstała w 1859 r. Nasz ZAIKS ma powiązania umowami z innymi tego typu organizacjami na całym świecie. ZAIKS powstał jako stowarzyszenie i takim jest do dzisiaj, utrzymuje się on z prowizji, ma na terenie kraju 49 filii. Minister kultury i sztuki powołał kolejne 13 organizacji np. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Stowarzyszenie Wykonawców Muzyki Ludowej, Stowarzyszenie Wykonawców Muzyki Poważnej i inne. ZAIKS w dalszym ciągu ma pozycje dominującą.

Współtwórczość

Sytuacja, w której mamy dwóch lub więcej autorów jednego dzieła art. 9. Wyróżniamy w tym zakresie dwie sytuacje

1. twórcy tworzą wspólnie i nie da się wydzielić odrębnych wkładów twórczych (np. wspólnie układają tekst: improwizacja jazzowa, Panorama Racławicka). Ten rodzaj twórczości kiedy przynosi duże zyski jest konfliktogenny. Współtwórcom prawo przysługuje proporcjonalnie do ich liczby. Udział autorów jest równy w zyskach. Stosuje się przepisy prawa rzeczowego (Kodeks cywilny) o współwłasności łącznej. EGOTYKA

2. Dzieło powstaje w wyniku połączenia odrębnych cząstek (np. tekst i muzyka w piosence, poszczególne rozdziały w książce). Prawo autorskie odsyła do przepisów prawa rzeczowego (Kodeks cywilny) o współwłasności ułamkowej

Aby mówić o współtwórczości musi być wspólny zamiar stworzenia dzieła (nie ma współtwórczości jeśli ktoś pisze XIV księgę Pana Tadeusza, musi być porozumienie pomiędzy twórcami). W art. 9 mamy zapis, że współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Ta wspólność wyraża się w odpowiedzialności każdego z twórców za całość dzieła nie tylko za swoją cząstkę, a także w obowiązku wobec pozostałych współtwórców dochowania lojalności.

Autorskie prawa osobiste

W polskim prawie mamy podział na autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.

Prawa majątkowe są:

1. ograniczone w czasie i gasną po 70 latach od śmierci twórcy,

2. a także to, że są zbywalne.

Autorskie prawa osobiste są:

1. wieczyste (nigdy nie gasną)

2. są niezbywalne (autor nie może się ich zrzec)

Autorskie prawa osobiste często porównuje się do praw ojcowskich, analogia jest głęboka. Prawo autorskie chroni związek autora z jego dziełem. ?Prawo autorskie napełnia treścią ten związek (art. 16)

Autorskie prawa osobiste obejmują w szczególności:

1. prawa do autorstwa utworu

2. uprawnienie do oznaczania utworu swoim imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo (kryptonim to forma pseudonimu np. J 23, agent 007) (kryptograf występuje w plastyce, architekturze jest to znak graficzny, który autor przybrał) jeśli autor nie umieścił swojego nazwiska to w jego przypadku występuje producent wydawca

3. uprawnienie nienaruszalności treści i formy utworu (prawo do integralności utworu). Nie wolno nikomu bez zezwolenia autora naruszać treści i formy dzieła. Nie wolno ingerować z wyjątkiem takich ingerencji, które są technicznym przygotowaniem do publikacji (np. korekta - poprawianie błędów ortograficznych, interpunkcyjnych i językowych). Odnośnie dzieł architektonicznych jego autor ma obowiązek sprawdzania dzieła na budowie w czasie jego realizacji, należy mu się za to odrębne wynagrodzenie określone w umowie.

4. uprawnienie do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

5. uprawnienie do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu (czasami autor może zakazać korzystania ze swojego utworu (np. autor podręcznika z kryminalistyki, który miał służyć służbom był rozpowszechniany w zakładach poprawczych)

Autorskie prawa majątkowe

Pierwotnie powstają zawsze na rzecz twórcy ale później kiedy są wprowadzone do obrotu zmieniają właściciela. Są to prawa monopolistyczne pierwotnie ponieważ mają jeden podmiot. Kiedy autor chce korzystać zarobkowo ze swojego utworu wprowadza go do obrotu. Są dwie drogi:

1. Testament bądź dziedziczenie ustawowe. Autor w testamencie może ustalić spadkobiercę, jeżeli nie zrobi tego to zgodnie z Kc wchodzą przepisy o dziedziczeniu ustawowym

2. Umowa. W zakresie umów mamy ich dwa rodzaje:

• umowy przenoszące prawo - czyli takie, w których autor przekazuje swoje dzieło do obrotu, a jakiś procent zysku będzie wpływał do autora (2,5% muzyka, 8-12% literatura % ceny brutto) może też być wynagrodzenie ustalone ryczałtowo (należy tu być ostrożnym, do dzieł które szybko się starzeją: utwory reklamowe, prasowe, poradnikowe z dziedziny medycyny, prawa) umowy te nie są typem umów dominujących ą nimi

• umowy licencyjne - czyli upoważniające do korzystania z utworu czy innego przedmiotu własności intelektualnej. Licencja to upoważnienie do korzystania w określonym zakresie. Zakres ten powinien być określony w trzech aspektach:

• w jakim czasie

• na jakim terytorium

• na jakich polach eksploatacji (w jaki sposób)

Te trzy warunki można dowolnie kształtować w umowie np. właściciel praw autorskich może upoważnić w umowie licencyjnej do sprzedaży utworu np. do 2004 r. na terytorium RP albo Wielkopolski i Białorusi, tylko na tradycyjnych taśmach. Z tych trzech warunków musi być wskazany trzeci czyli pola eksploatacji. Jeśli w umowie jest napisane, że autor udziela licencji na wszystkich polach eksploatacji to taka umowa z mocy prawa jest nieważna. Ta pewna restrykcyjność ma na celu chronienie dobra twórcy bowiem jego wynagrodzenie jest uzależnione od liczby pól eksploatacji. Art. 50 w prawie autorskim mówi o polach eksploatacji. Jeśli w umowie nie ma określonego czasu upoważnienia to trwa on z mocy prawa lat 5. Jeśli nie jest określone terytorium to z mocy prawa jest to terytorium RP.

Licencja może być wyłączna lub nie wyłączna:

Wyłączna jest wtedy jeśli na danych polach eksploatacji, w danym czasie i na danym terenie działa wyłącznie jeden licencjonobiorca

Nie wyłączna jeśli licencjonodawca udzielił upoważnienia na tym samym polu, terytorium i czasie więcej niż jednemu licencjoinobiorcy

Sublicencja czyli licencja dalsza to jest ustąpienie prawa przez licencjobiorcę kolejnemu licencjobiorcy. Sublicencje mogą być wielostopniowe przy czym każda sublicencja wymaga zezwolenia pierwotnego właściciela praw.

W związku z umowami licencyjnymi wynagrodzenie konstruuje się procentowo od ceny brutto każdego sprzedanego egzemplarza utworu rozliczane i płatne w określonych w umowie odstępach czasu np. co dwa miesiące co pół roku ale nie rzadziej niż raz na rok. Autorowi przysługuje prawo wglądu do dokumentacji handlowej mającej znaczenie dla ustalenia liczby sprzedanych egzemplarzy. Odmowa udostępnienia takiej dokumentacji jest występkiem przeciwko prawu autorskiemu zagrożonym karą grzywny.

Obliczanie terminu autorskich praw majątkowych

Art. 36 i następne. Autorskie prawa majątkowe trwają do śmierci autora i 70 lat po, poczym wygasają. W przypadku praw współautorskich wygasają po śmierci ostatniego współautora. Oblicza się ten termin zawsze w pełnych latach licząc od dnia 1 stycznia roku następnego po śmierci autora np. jeśli autor umarł 19 stycznia 1999 roku to prawa autorskie wygasają z dniem 31 grudnia 2000 r.

Prawo majątkowe zwane droit de suite

Powstało we Francji w drugiej połowie XIX wieku. Art. 19, twórcom i jego spadkobiercom przysługuje prawo wynagrodzenia w wysokości 5% ceny dokonanych zawodowo (aukcje, giełdy, antykwariaty) sprzedaży oryginalnych egzemplarzy utworu plastycznego oraz rękopisów literackich i muzycznych . Do zapłaty wynagrodzenia zobowiązany jest sprzedawca.

Dozwolony użytek utworów chronionych

Prawo autorskie jest prawem monopolistycznym ale ustawodawca przewiduje wyjątki. Wszystkie użytki dzielimy ma kategorie:

1. dozwolone użytki prywatne art. 20 i 23 (w domu, w kręgu rodzinnym, towarzyskim nie czerpiąc zysków) wszelkie kopiowanie na prywatny użytek jest dozwolone pod warunkiem, że się na tym nie zarabia. Producenci i dystrybutorzy urządzeń, a także czystych nośników do reprografii mają obowiązek odprowadzić do 32% ze sprzedaży do instytucji Copipol, która działa przy Uniwersytecie Świętokrzyskim. Copipol przekazuje środki do Funduszu Promocji i Twórczości którym zawiaduje minister właściwy do spraw kultury i sztuki, a następnie fundusz przekazuje środki formie stypendiów twórcom. Podania są rozpatrywane dwa razy do roku albo otrzymuje się stypendium na rok albo w formie pomocy społecznej. Przyjmuje się, że książkę można kopiować w całości jeśli nie jest dostępna w handlu jednak jest to pojecie względne.

2. dozwolony użytek publiczny (jest ich wiele) użytek na cele informacyjne przeznaczony dla prasy (prawo przedruku) bowiem zezwala on na przedruk aktualnych artykułów chyba, że wyraźnie zaznaczono iż ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione (aktualne artykuły i fotografie reporterskie). Aktualność przyjmuje się w zależności od medium:

• dla dziennika doba do dwóch

• tygodnik tydzień

• miesięcznik miesiąc

Interes społeczny wymaga by szybko informacja dotarła do społeczeństwa. Wolno przytaczać fragmenty utworów w sprawozdaniach z aktualnych wydarzeń (premiera filmowa, teatralna). Fragment, który zobaczymy nie może spowodować, że nie będziemy potem oglądać całości.

Użytek biblioteczny (dostępność do dóbr kultury, wyższy użytek społeczny)

Art. 31 wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie opublikowane utwory literackie, muzyczne i słowno muzyczne jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych np. podczas uroczystości religijnych, państwowych, szkolnych z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych i wyborczych.

Prawo cytatu art. 29 w związku z art. 34 wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość fragmenty cudzej twórczości jeśli jest to uzasadnione wyjaśnianiem, analizą krytyczną, wyjaśnianiem lub prawami gatunku twórczości pod warunkiem wymienienia twórcy i dzieła. Nie ma określonych granic długości cytatu

Ochrona wizerunku korespondencji

Ochrona wizerunku jest uregulowana w art. 23 Kc. W zakresie ochrony wizerunku zasłużyli się Niemcy (1876r.). Art. 81 podstawowa zasad, właścicielem wizerunku jest osoba na nim wyrażona dlatego korzystanie z wizerunku wymaga zgody tej osoby. Wyjątki od tej zasady:

1. nie wymaga się zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem funkcji politycznych, społecznych i zawodowych.

2. nie wymaga się zezwolenia osoby jeśli ta osoba stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Prawo do wizerunku trwa do końca życia i 20 lat po śmierci.

Ochrona korespondencji

Art. 82 właścicielem korespondencji jest adresat. Wrzucając list do skrzynki tracimy do niego prawo. Odbiorca listu może go opublikować, pokazać innym. Jeśli w korespondencji są zawarte informacje dotyczące osób trzecich trzeba wziąć to pod uwagę. Prawo trwa przez całe życie, gaśnie z upływem 20 lat po śmierci, przez 20 lat wymaga jest zgoda spadkobierców małżonka, zstępnych, rodziców, rodzeństwa.

Prawa pokrewne

Pełna nazwa prawa pokrewne do praw autorskich bądź prawa sąsiednie do praw autorskich. Chronią one dobra powstające w związku z wykonywaniem utworu. Podmioty i zakres dóbr chronionych przez prawa autorskie pokrewne cały czas się poszerza. Działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy, mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania. Nie ma definicji praw pokrewnych.

1. W dziełach są miejsca niedookreślone, które są dookreślane przez wykonawców.

2. Druga kategoria to producenci programów i wideogramów, są to osoby prawne, nie maja praw osobistych tylko majątkowe

3. organizacje radiowe lub telewizyjne i ich własne programy np. wywiady, słuchowiska, reportaże

4. wydawcy pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych (rękopisy ze strychu, z kufra) to prawo trwa 25 lat, naukowe i krytyczne 30 lat temu kto obudował jakiś tekst

Prawo prasowe

Podstawą prawa prasowego jest ustawa z dnia 26.01.1984 r. Była wielokrotnie nowelizowana, ostatnia istotna nowela z 2002 r. Prawo prasowe to ustawa, którą można by zaliczyć do ustaw kształtujących ustrój. Prasę czasem nazywa się czwartą władzą, obecnie mówi się, że jest najsilniejszą władzą. W ostatnich latach narodził się nowy rodzaj dziennikarstwa - dziennikarstwo śledcze. Dziennikarze mogą dotrzeć do wielu rzeczy. W art. 1 mamy zapis, że prasa korzysta z wolności wypowiedzi, urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, do jawności życia publicznego oraz do kontroli i krytyki społecznej. Historia prasy jest tak stara jak historia władzy. Prasa rozpowszechnia informacje, ponieważ władza zawsze określa co ma dotrzeć do społeczeństwa.

Cenzura

Historia prasy łączy się z historią cenzury. Cenzura istniała we wszystkich krajach Europy do wielkiego przewrotu oświeceniowego (wprowadzenie ustrojów demokratycznych). W Polsce wolność prasy od cenzury od 1989 r. Przed 1989 r. cenzura dokonywana była przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Było to swoiste ministerstwo ds. cenzury. W ciągu wieków wypracowano dwa rodzaje podstawowe cenzury:

1. cenzura prewencyjna - polegała na tym, że oceniało się materiały przed ich wprowadzeniem do obiegu publicznego. Istniały dwie metody działania

• oceniało się treść przed oddaniem do drukarni

• oceniało się po wydruku ale przed wprowadzeniem do obrotu

2. cenzura represyjna - czyli taka, która nie ingeruje w treść dopóki nie zostaną wprowadzone do obrotu

Dostęp do informacji

Prasa może funkcjonować tylko wtedy dobrze kiedy dziennikarze mogą dotrzeć do informacji. Prawo prasowe i ustawa o dostępie do informacji publicznej (6.09.2001, 1.01.2002) zapewniają im możliwość dotarcia do informacji. Ustawa prawo o dostępie do informacji publicznej daje prawo do żądania informacji każdemu zainteresowanemu. Informacji można żądać od każdego kto działa z pieniędzy publicznych (państwowych czy samorządowych) Pytać można w każdej formie komunikacji (ustnie, telefonicznie itp.) odpowiedź powinna być udzielona w sposób, który żąda pytający. Nie wolno żądać za to zapłaty z wyjątkiem kosztów materialnych. Terminy udzielania odpowiedzi:

1. niezwłocznie

2. do 2 tygodni

3. do 2 miesięcy w wyjątkowych sprawach

Ustawodawca przewidział publikator Biuletyn Informacji Publicznej - jego forma jest elektroniczna, jego budowę przewidziano na 36 miesięcy od momentu wejścia ustawy w życie (31.12.2004 r.) Kiedy będzie gotowy urzędnicy będą zwolnieni od udzielania odpowiedzi. Publikacja będzie uaktualniana na bieżąco. Jeżeli dziennikarzowi odmówi się odpowiedzi, redaktor pisma może wnieść skargę do NSA. W art. 4 pkt 3 prawa prasowego znajduje się tryb wnoszenia sprawy do NSA.

Prasa

W art. 7 definiowana jest dwojako w znaczeniu wąskim prasa to publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem, numerem bieżącym i datą (są to także audycje radiowe, telewizyjne) Nie spełniają kryterium prasy seriale telewizyjne ponieważ prasa nie może stanowić zamkniętej, jednorodnej całości. Nie są prasą kalendarze. Ta definicja ma głębokie znaczenie praktyczne. Druga definicja w szerszym znaczeniu prasa to publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem, numerem bieżącym i data, a także nieruchomości, ruchomości oraz ludzie służący publikacji.

Dziennikarz

Jest to osoba zajmująca się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych.

Redaktor

Jest to dziennikarz decydujący lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych

Redaktor naczelny

Decyduje o całokształcie działalności redakcji. Jest odpowiedzialny za wszystko, w związku z tym ma możliwość regulowania świadomością społeczną. Ze względu na to stawia się mu specjalne wymogi:

1. musi być obywatelem RP art. 25 z tego wymogu może go zwolnić minister spraw zagranicznych

2. pełna zdolność do czynności prawnych

3. nie może być pozbawiony praw publicznych

4. nie może być to osoba skazana za zbrodnie przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym, jeżeli nie upłynęło 10 lat od zakończeni odbywania kary

5. nie może to być osoba, która była skazana za występki tego samego rodzaju jeżeli nie minęły 3 lata od czasu zakończenia odbywania kary

6. nie może to być osoba, która była skazana za jakiekolwiek przestępstwo z niskich pobudek

7. nie może to być osoba, która była trzykrotnie karana za przestępstwa przeciwko prawu prasowemu chyba, że jedno z tych przestępstw uległo zatarciu

8. nie może to być osoba, która nie zna prawa prasowego (jest niesprawna zawodowo)

Redaktor odpowiedzialny

Jest to instytucja stara (II połowa XIX w) krytykowana jako niemoralna.

Polega ona na tym, że jeżeli redaktor naczelny uzyskuje immunitet procesowy np. Został posłem, senatorem, dyplomatą ma obowiązek wskazać osobę w redakcji, która zamiast niego będzie ponosić odpowiedzialność za rozpowszechniane treści przy czym redaktor naczelny w dalszym ciągu decyduje co będzie publikowane czy rozpowszechniane.

Wydawca

To osoba fizyczna albo prawna (wydawcą może być każdy bez względu na stan osobowy) ponosi odpowiedzialność czy współodpowiedzialność za publikowane treści razem z redaktorem naczelnym czy dziennikarzem.

Impressum (stopka redakcyjna)

Jest ustawowy obowiązek jej umieszczania na każdym egzemplarzu druków będących prasą art. 27 Musi zawierać

1. nazwę i adres wydawcy

2. adres redakcji

3. imię i nazwisko redaktora naczelnego

4. miejsce i datę wydania

5. nazwę drukarni

6. międzynarodowy znak informacyjny (ISSN, ISPN)

7. bieżący numer

Rejestracja dzienników i czasopism (art. 20 i następne)

W Polsce tak jak i innych krajach istnieje obowiązek rejestracji przez sąd okręgowy na danym terytorium oprócz tego w Warszawie w sądzie cywilnym istnieje Centralny rejestr Tytułów Czasopism (VII wydział cywilny dla miasta Warszawy). Sąd nie może odmówić zarejestrowania jeśli spełnione są warunki określone w ustawie:

1. tytuł czasopisma (sprawdzanie przez sąd czy nie ma na rynku konkurencyjnego)

2. siedziba i adres redakcji

3. dane osobowe redaktora naczelnego

4. częstotliwość ukazywania się czasopisma

Wydawanie czasopisma bez rejestracji jest zabronione. Sąd okręgowy zakłada teczkę dla takiego tytułu, a redaktor naczelny ma obowiązek uzupełniać zmiany danych objętych rejestracja.

Sprostowania i odpowiedzi (art. 31 i następne)

Ujęte są w rozdziale V - różnią się tym, że sprostowania dotyczą faktów natomiast odpowiedzi odnoszą się do ocen, komentarzy, krytyki. Tryb prostowania jest taki sam i polega na

1. każdy obywatel ma prawo aby umieszczono jego pismo w tym samym medium i w tym samym miejscu (np. 1 str. To na 1 stronie)

2. tekst ten powinien być umieszczony:

• dzienniki w ciągu 7 dni

• pozostałe periodyki w najbliższym numerze

3. musi być opublikowany bezpłatnie

4. redaktorowi naczelnemu nie wolno ingerować w tekst

Nadsyłający:

1. tekst rzeczowy i musi odnosić się do tekstu w którym doszło do naruszenia prawa

2. nie może być obszerniejszy niż dwukrotna objętość prostowanego fragmentu. Redaktor naczelny jednakże nie może wymagać aby był krótszy niż pół strony znormalizowanego maszynopisu

Ze sprostowań i odpowiedzi korzysta się bardzo często.

Reklama prasowa art. 36

?Jest zasadą, że jeśli w danym medium przewidziano miejsce na reklamy to redaktor naczelny nie może odmówić umieszczenia reklamy. Od tej zasady są wyjątki:

1. może odmówić jeśli ma poważnie uzasadnione przypuszczenie, że reklama narusza prawo lub dobre obyczaje

2. redaktor naczelny ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy jeżeli reklama jest sprzeczna z linią programową medium

Odpowiedzialność prasowa

Przestępstwa prasowe nie jest to termin ustawowy

Prawo własności przemysłowej

Na tę ustawę w Polsce bardzo długo czekano. Zastąpiła szereg ustaw. Ustawa z 30.06.2000 r. prawo własności przemysłowej wielokrotnie nowelizowana. Chroni dobra niematerialne służące przedsiębiorcom:

1. projekty racjonalizatorskie

2. wynalazki i patenty

3. wzory użytkowe

4. wzory przemysłowe

5. topografia układów scalonych

6. znaki towarowe

7. oznaczenia geograficzne

8. częściowo zadania Urzędu Patentowego

9. działalność Rzeczników Patentowych

Projekty racjonalizatorskie

Art. 7 ustawy jest to rozwiązanie o charakterze organizacyjnym bądź techniczno organizacyjnym mające na celu zracjonalizowanie procesu produkcyjnego. Projekty racjonalizatorskie są chronione tylko w zakresie jednego przedsiębiorstwa (nie ma wyłączności) Uznanie czy dany projekt jest projektem racjonalizatorskim ustawodawca pozostawił przedsiębiorcy.

Wynalazek

Jest to rozwiązanie techniczne. Techniczne tzn. w materii nieożywionej. Art. 24 mówi na jakie wynalazki udziela się patentów:

1. nowe

2. posiadające poziom wynalazczy - musi to być rozwiązanie niebanalne, nieoczywiste, musi wnosić coś istotnie nowego

3. nadają się do przemysłowego stosowania - mówi się też tutaj o użyteczności społecznej

Art. 28 mówi na co nie udziela się patentu:

1. odkrycia i teorie naukowe

2. na idee na pomysły

W art. 29 wymienione są wynalazki, na które z wyższych powodów nie udziela się patentów:

1. na te, które są sprzeczne z prawem

2. na wynalazki w zakresie nowych odmian roślin lub ras zwierząt

3. na sposoby leczenia ludzi i zwierząt

Uzyskanie patentu

Aby uzyskać patent wynalazek trzeba zgłosić do Urzędu Patentowego. Zgłosić tzn. wnieść opis wynalazku sporządzony przez rzecznika patentowego. Wniosek może być nadesłany pocztą czy faksem, nadaje się mu datę pierwszeństwa, od tej daty bowiem biegnie termin ochrony jeżeli patent zostanie nadany. Jest to tzw. pierwszeństwo uprzednie. Urząd Patentowy przyjmuje wniosek, bada jego stronę formalną poczym ogłasza w Wiadomościach Urzędu Patentowego. Po tej publikacji biegnie kolejny okres, w którym ktokolwiek wiedziałby o przeszkodach w zarejestrowaniu patentu i powinien to zgłosić, a jednocześnie sam urząd bada czy podobnego wynalazku gdzieś już nie było i dopiero potem nadaje świadectwo wyłączności patentu (od daty pierwszeństwa około 2 lata)

Patent

Jest decyzją administracyjną przyznającą prawo podmiotowe monopolistyczne uprawnionemu z patentu. Termin ochrony biegnie od daty pierwszeństwa. Patent daje prawo zarobkowania poprzez sprzedaż praw do patentu - umowy licencyjne. Prawo z patentu trwa 20 lat od daty zgłoszenia poczym wygasa.

Wzór użytkowy art. 94

Jest to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Nowość należy rozumieć uniwersalnie. Zgłoszenie, data pierwszeństwa, sprawdzanie przesłanek, decyzja Urzędu Patentowego przyznająca prawo ochronne, które trwa 10 lat od daty zgłoszenia. Urząd Patentowy wydaje świadectwo ochronne, które jest potwierdzeniem prawa ochrony.

Wzory przemysłowe art. 102

To nowa i oryginalna nadająca się do wielokrotnego odtwarzania postać wytworu przejawiająca się w szczególności w szczególności w jego kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie (tkaniny, naczynia, karoseria, obudowy, meble, szkło, porcelana, długopisy, etui) Badanie jest tutaj najbardziej liberalne, nie ma czasu na dogłębne sprawdzanie. Zgłoszony wzór wprowadza się do rejestru, bada się tylko czy nie ma naruszenia prawa, nie jest obsceniczny, który zawiera symbole kraju, miasta. Prawo ochronne trwa 25 lat od daty zgłoszenia. Zgłosić może każdy nie ma tu rzecznika patentowego.

Znak towarowy

Jest to każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Może to być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. Procedura - zgłoszenie dokonane przez producenta, sprawdzenie przez Urząd Patentowy nowości tego znaku, która nazywa się dostateczna zdolność odróżniająca znaku towarowego, opłaty, udzielenie ochrony na lat 10 od daty zgłoszenia, istnieje możliwość przedłużenia o kolejne 10 lat itd. Urząd Patentowy odmówi rejestracji jeżeli naruszone jest prawo lub dobre obyczaje albo zawiera symbole, godła państw, miast.

Oznaczenia geograficzne art.. 174

Są to specjalne znaki towarowe wyłącznie słowne wskazujące na region geograficzny pochodzenia towaru (ser Pasłęcki) na tego typu oznaczenia nie ma wyłącznych praw mają je wszyscy z danego terenu.

---