Pożywka-sztucznie stworzone podłoże do hodowli drobnoustrojów. Dzielimy je na naturalne, syntetyczne, półsyntetyczne(elektywne,selektywne), proste, złożone.
Konsystencja: płynna, półpłynna,stała.
Metody hodowli drobnoustrojów: posiew na rysę, zygzakiem, metoda płytek twardych, lanych.
Metody sterylizacji : pasteryzacja, tyndalizacja, sterylizacja w autoklawach
Pasteryzacja-zabieg termiczny przeprowadzany w temp. 100+oC. Niszczone są dronnoustr. Wegetatywne, pozostaja przetrwalne.
Tyndalizacja - 3krotna pasteryzacja. Niszczy all.
Metoda sedymentacyjna Kocha: polega na ustawieniu na 15min kilku płytek petriego z pożywką agarową
Określenie liczebności drobnoustrojów w powietrzu.
Metoda sedymentacyjna Kocha- polega na wystawieniu w badanym pomieszczeniu otwartych na kilka minut płytek Petriego z agarową pożywką, na której rosną bakterie oraz płytki z pożywką brzęczkowo-agarową, sprzyjającą rozwojowi grzybów. Drobn. z powietrza osadzają się na powierzchni pożywki.
Metoda prosta (jeden barwnik) pozwala zaobserwować kształty i wielkość bakterii.
-Metoda złożona (Gramma) pozwala określić 2 typy komórek bakteryjnych: gram+ z grubą warstwą mureny zatrzymują kompleks fioletu krystalicznego i jodu- fioletowe. Gram - nie zatrzymują kompleksu barwników podczas wypłukiwania alkoholem. W tej metodzie stosujemy 2 barwniki.
Kształty bakterii.
--kuliste- ziarniaki, gronkowce
- cylindryczne- laseczka, pałeczka
- spiralne- przecinkowce, śrubowce
Barwienie metodą Gramma:
Zastosowanie 2 lub more barwników oraz roztworów związków chemicznych, które działają utrwalająco lub odbarwiająco.
1) utrwalony rozmaz barwi się fioletem krystalicznym 2 min.
2) zlewa się fiolet i zalewa płynem Lugola na 2 min
3) przemywa alkoholem etylowym(aż do odbarwienia) po czym spłukuje się wodą
4) dobarwia rozcieńczonym roztworem fuksyny przez 2 min i ponownie spłukuje wodą.
G+ są fioletowe, G- czerwone.
Barwienie metodą prostą polega na zastosowaniu tylko 1 barwnika, którego nalewaniu na powierzchnie utrwalonego rozmazu. Stosuje się do obserwacji kształtów bakterii.
Formy przetrwalne bakterii:
-przetrwalniki- występują u bakterii właściwych z grupy laseczek tlenowych z rodzaju Bacillus i beztlenowych z rodzaju Clostridium. Zadaniem przetrwalników jest przetrwanie w niekorzystnych warunkach środowiska, mogą przetrwać w wysokiej temperaturze.
-cysty- wytwarzane przez niektóre bakterie właściwe. Są one mniej odporne na wysoka temperaturę niż przetrwalniki, jednak bardziej tolerancyjne niż formy wegetatywne bakterii.
Liczba bakterii w glebie najwieksza jest w temp 20-25oC, a w komposcie najwyzsza jest w temp. 50-55oC. Bakteriom sprzyja pH obojętne, grzybom kwaśne.
Wybiórczość- cecha która polega na działaniu na pewne mikroorg a na pewne nie.
Antybiotyki to substancje wydzielane przez drobnoustroje. Działają hamująco lub niszcząco na pewne mikroorganizmy.
Susza fizjologiczna - nie pobieranie pokarmu
Plazmoptyza - wnikanie wody do komórek, powoduje ich pękanie.
Bardziej wrażliwe na antybiotyki są bakterie G+.
Pr. UV ma silne działanie bakteriobójcze.
Rozmnażanie drożdży: jednokomórkowe, nie tworzące strzępek rozmnażają się na ogół przez pączkowanie i podział komórek (drożdże rozszczepkowe) Generatywnie tworzą w komórce zarodniki workowe
Oddychanie mikroorganizmów.
tlenowe, względnie beztlenowe, bezwzględnie beztlenowe
Względne beztlenowce, np. bakterie denitryfikacyjne mogą zmieniać sposób oddychania w zależności od środowiska, w warunkach tlenowych wykorzystują tlen jako akceptor wodoru, w warunkach beztlenowych zastępują go innym akceptorem.
Bezwzględne beztlenowce: tlen jest dla nich toksyczny.
Tlenowce- wiadomo.
B. tlenowe rosną na powierzchni pożywki, względne beztlenowce w całej objętości pożywki a bezwzględne beztlenowce w głębi słupka pożywki.
Dehydrogenaza jest enzymem który odszczepia wodór i elektrony od substratu, który jest dalej przekazywany do akceptorów. Dehydrogenaze można wykryć w komórkach drobnoustrojów gdy dodamy błękitu metylenowego, który odbarwia się przyjmując wodory od dehydrogenazy, do próbówki z hodowlą bakterii oraz do próbówki jałowej z pożywką.
Rozkład skrobi- skrobia jest hydrolizowana przez liczną grupę mikroorg. Zawierających enzymy typu A i B amylazy. Jest rozkładana przez dekstryny do glukozy. Przy dodaniu pł. Lugola pożywka zabarwia się na granatowo, wokół skrobi jest przejaśnienie- brak reakcji.
Rozkład celulozy- celuloza jest rozkładana przez celulazy do celobiozy a następnie do glukozy.
Rozkład pektyn: W war. tlenowych na pożywce zawierającej pektyny jako jedyne źródło węgla. Rośnie Aspergillus niger. W war. beztlenowych na drodze fermentacji masłowej przy udziale bakterii Clostridum wydziela się kwas masłowy.
Nitryfikacja-proces mikrobiologicznego utleniania amoniaku do azotanów, prowadzony przez bakterie nitryfikacyjne, prowadzony w 2 etapach i przeprowadzany przez 2 grupy bakterii: nitroso i nitro. Nitryfikatory czerpią węgiel z CO2, a energię z utleniania zredukowanych mineralnych związków azotu. Grupa nitroso utlenia N-NH4+ do N-NO2- , natomiast nitro utlenia N-NO2- do N-NO3-. Nitryfikatory są wybitnymi tlenowcami i rozwijają się najlepiej w glebach o pH 6,8-8. Drobnoustroje glebowe przeprowadzają intensywnie proces nitryfikacji. Najlepiej zachodzi w glebie, w poż. kontrolnej nie zachodzi.
Denitryfikacja-proces mikrobiologicznej redukcji azotanów do azotynów, amoniaku, tlenku azotu i azotu wolnego. Proces ten zachodzi w warunkach beztlenowych lub przy ograniczonym dostępie tlenu. N-NO3>N-NO2.>N-N. Zachodzi w wodzie, najintensywniej w pożywce z glebą. W pożywce kontrolnej nie zachodzi.
Amonifikacja - proces przemiany azotu zawartego w związkach organicznych do soli amonowych lub amoniaku. Zachodzi w war. tlenowych i beztlenowych.
Desulfurylacja -proces przeprowadzany przez mikroorg. Posiadające desulfurylazy, które odszczepiają gr SH od aminokw. Siarkowych. Wydzielany jest H2S.