Skrzep, skrzeplina (zakrzep)
Skrzep - powstaje przeżyciowo poza ścianą naczynia krwionośnego lub pośmiertnie w świetle naczynia; cechy morfologiczne: gładki, połyskliwy, elastyczny, niezwiązany ze ścianą naczynia.
Skrzeplina (zakrzep) - krucha powierzchnia matowa, może być czasami niezwiązana ze ścianą naczynia (po oderwaniu)
Uszkodzenie śródbłonka → agregacja płytek → skrzeplina biała
Włóknik + skrzeplina płytkowa → skrzeplina koagulacyjna (w oczkach sieci włóknika elementy morfotyczne krwi.
Czasami warstwowe pomieszanie włóknika oraz elementów morfotycznych - skrzeplina mieszana
Tworzenie zakrzepów następuje:
żyłach
tętnicach
sercu
Przyczyny: w powstawaniu zakrzepów istotną rolę odgrywa:
uszkodzenie ściany naczyniowej (śródbłonka)
zaburzenie przepływu krwi
zmiany w składzie krwi
Ad 1. Uszkodzenie ściany naczynia
miażdżyca
niedotlenienie
czynniki zapalne
ubytek śródbłonka → odsłonięcie włókien kolagenowych → przyleganie płytek → aktywacja procesu krzepnięcia
Ad 2. Zaburzenia przepływu krwi
miejscowe zwolnienie przepływu np.. praca w pozycji stojącej, ucisk z zewnątrz zwężenie światła
osłabienie czynności serca
wiry (wady serca)
rozszerzenia (żylaki)
zmiana strumienia krwi w naczyniu → upośledzenie odżywania śródbłonka → uszkodzenie śródbłonka
Ad 3. Zmiana składu krwi
zagęszczenie np. utrata osocza (oparzenia), poliglobulie, nowotworowe i objawowe
krwotok - wyrzecenie masy płytek krwi
uwolnienie tromboplastyn tkankowych: uszkodzenie tkanek, rozpadające się nowotwory (np. rak trzustki, płuca), stany po porodzie, po operacjach
Ad A. Zakrzepy w układzie żylnym