Jak rozwiązać kazus?
Czym jest tak naprawdę kazus?
Wiele zdarzeń w życiu społecznym rodzi skutki prawne, czyli konsekwencje określone obowiązującym prawem. Jeśli określenie prawnych skutków zdarzenia staje się przedmiotem kontrowersji, mamy do czynienia z kazusem — problemem, który należy rozstrzygnąć według reguł określonych przez prawo.
Krok 1: Ustalenie stanu faktycznego.
Rozwiązywanie każdego kazusu powinno się rozpocząć od ustalenia wszystkich faktów, które są istotne z punktu widzenia prawnej oceny zaistniałej sytuacji. W szczególności należy zwrócić uwagę na sam przebieg zdarzenia, status prawny uczestników (np. czy mają zdolność do dokonywania danej czynności prawnej?), czasem cele i motywy ich działania (np. czy działają podstępnie? a może czynią coś w dobrej wierze?), skutki fizyczne (np. trwałe uszkodzenie lub utrata rzeczy). Warto podkreślić, że w treści zadania przedstawione są wszystkie okoliczności niezbędne do prawidłowego rozwiązania kazusu, toteż nie należy do nich niczego dodawać.
Bardzo ważne jest aby nie tylko zobaczyć, ale także poprawnie zrozumieć stan faktyczny. Najlepiej jest przeczytać każde zadanie dwukrotnie. Zrozumienie treści kazusu może ułatwić szkic przedstawiający osoby uczestniczące i relacje, jakie między nimi zachodzą. Można go sporządzić w czasie ponownej lektury. Jeżeli rozwój wydarzeń w czasie może mieć znaczenie dla rozwiązania, można sporządzić również szkic chronologiczny.
Kiedy zostaną ustalone wszystkie istotne dla podjęcia decyzji okoliczności, można przystąpić do oceny ich prawnych konsekwencji. Dopiero teraz, zwłaszcza, gdy należy w związku z postawionym pytaniem udzielić porady lub ocenić sytuację prawną, można zmierzać do ustalenia kto, czego, od kogo i na jakiej podstawie może żądać.
Krok 2: Ustalenie reguł prawa mających zastosowanie w danej sytuacji faktycznej.
Nie jest najistotniejsze udzielenie odpowiedzi na postawione w kazusie pytanie. Znacznie ważniejsze jest wskazanie sposobu myślenia, które doprowadziło do określonego rozstrzygnięcia.
Rozwiązując przykład należy pamiętać, że naturalnym ograniczeniem Państwa odpowiedzi jest treść pytania postawionego w zadaniu. W odpowiedziach można pisać dowolnie dużo, tak długo, jak są Państwo w stanie wykazać, że wybrany zakres informacji jest rzeczywiście istotny dla rozwiązania postawionego problemu. W kwestiach spornych (jak np. przy przetworzeniu) dobrze jest zaznaczyć istnienie odmiennych stanowisk. Na tym etapie kluczowe jest wskazanie normy i reguł prawnych, które potencjalnie mogą znajdować zastosowanie w analizowanym przypadku.
Po ustaleniu stanu prawnego następuje faza najtrudniejsza i wymagająca twórczego wysiłku. Rozważając wszelkie argumenty, jakie podsuwa stan faktyczny i biorąc pod uwagę wytypowane już normy prawne należy ustalić czy i w jakim zakresie stan faktyczny odpowiada zakresowi wybranych norm prawnych. Jeżeli ta operacja została przeprowadzona prawidłowo, to określenie konsekwencji prawnych istotnych dla rozstrzygnięcia danego zadania nie powinno sprawiać problemu. Pełne rozwiązanie kazusu obejmuje nie tylko wskazanie norm prawnych, ale także uzasadnienie wykorzystania danej normy w konkretnym przypadku.
Krok 3: Udzielenie końcowej odpowiedzi na pytanie.
Po przejściu przedstawionych powyżej dwóch kroków analizy postawionego problemu - jak Państwo widzą proces myślenia opisuje się dużo dłużej niż w rzeczywistości on przebiega - należy przystąpić do formułowania wniosków i udzielenia końcowej odpowiedzi na postawione w kazusie pytanie. Odpowiedź taka powinna odzwierciedlać także proces dochodzenia do przedstawianego rozwiązania (stąd zazwyczaj prosimy o uzasadnienie odpowiedzi).