Praktyka gospodarcza potwierdza, że w dobie kryzysu gospodarczego coraz więcej przedsiębiorstw w Polsce boryka się z problemem utrzymania płynności finansowej. Pojawiające się zatory płatnicze można określić już jako epidemię polskiej przedsiębiorczości, której skutki niejednokrotnie są bardzo dotkliwe.
Ważne jest aktywne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, ponieważ ma to wpływ na utrzymanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych oraz linii kredytowych, co z kolei wpływa na skuteczne realizowanie celu funkcjonowania podmiotu gospodarczego.
Przybywa zatorów: Spowolnienie gospodarcze i związane z nim przesunięcie w czasie procesów inwestycyjnych ma bezpośredni wpływ na sytuację polskich przedsiębiorstw. Brak pewnych perspektyw, a wręcz sprzeczne sygnały (istotnie różne opinie ekonomistów, naukowców, polityków w zakresie wzrostu PKB) powodują, że przedsiębiorstwa ograniczają koszty i realizowane inwestycje. Liczy się w zasadzie przetrwanie na rynku. Brakuje impulsu popytowego, a spadająca produkcja i inwestycje nie zapowiadają szybkiej poprawy całej gospodarki. Duża niepewność, ciągłe zmiany gospodarcze, ekonomiczne, czy polityczne wymuszają na przedsiębiorcach dopasowywanie swojej działalności do nowej rzeczywistości - rzeczywistości, w której z jednej strony trzeba walczyć z obniżeniem poziomu kosztów, a z drugiej utrzymać wysoką jakość sprzedawanych produktów czy oferowanych usług, przy jednoczesnym utrzymaniu płynności finansowej. Niestety, coraz więcej polskich przedsiębiorstw, niezależnie od ich wielkości boryka się z zatorami płatniczymi spowodowanymi nieterminowym regulowaniem zobowiązań przez kontrahentów.
Priorytetowa płynność: Płynność finansowa jest najogólniej definiowana jako zdolność przedsiębiorstwa do regulowania swoich zobowiązań. Dzięki tej zdolności firma może pozyskać nowe aktywa, wykorzystywane w działalności operacyjnej. Ważne jest również uzyskiwanie przez przedsiębiorstwo środków umożliwiających spłatę zaciągniętych już zobowiązań.
W ubiegłym wieku najważniejsza z punktu widzenia działalności gospodarczej była rentowność przedsiębiorstwa. Obecnie rentowność schodzi na drugi plan, a utrzymanie płynności finansowej stało się priorytetem dla każdego przedsiębiorcy. Z resztą przypadki rentownych przedsiębiorstw niemających płynności finansowej to powszechny problem znany doskonale praktykom. Firmy, które uzyskują ponadprzeciętne marże ze sprzedaży dóbr lub usług, stosujące wobec swoich odbiorców kredyt kupiecki, czyli odroczony termin płatności, jeżeli nie otrzymują w terminie środków należnych z tytułu sprzedaży, to nawet w przypadku dodatniego wyniku finansowego nie mając w dyspozycji środków na obsługę zobowiązań będą musiały zakończyć działalność. W taki właśnie sposób wierzyciele mogą doprowadzić do upadku (likwidacji) przedsiębiorstwa. Jeżeli przedsiębiorstwo nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań, wobec dostawców, w sytuacji powtarzających się opóźnień w płatnościach mogą oni nie stosować kredytu kupieckiego i wówczas odbiorca będzie zmuszony dokonywać zakupów za gotówkę, której nie posiada. W takim przypadku najczęściej dochodzi do wstrzymania dostaw i jedynym rozwiązaniem może okazać się zgłoszenie wniosku o upadłość, co pozwoli wierzycielom na odzyskanie chociaż części należnych środków. Sytuacja może być jednak bardziej dramatyczna, jeżeli przedsiębiorca miał inne przeterminowane zobowiązania publicznoprawne np. wobec fiskusa czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i jednocześnie ustanowił zabezpieczenie należności na swoim majątku. W takim przypadku może go całkowicie utracić, a dostawca z kolei nie odzyska należnych kwot. Dochodzi wówczas do prawdziwych dramatów przedsiębiorców i ich rodzin.
Ważny wybór finansowania:Biorąc pod uwagę aspekt zarządzania płynnością finansową, niezwykle ważny dla realizacji procesu gospodarczego przy jednoczesnym utrzymaniu płynności jest dobór odpowiednich źródeł finansowania. Wybór wariantu strategii finansowania jest uzależniony od przewidywań co do zmienności zapotrzebowania na środki finansowe oraz relacji między krótko- i długoterminowymi kosztami źródeł finansowania. Przedsiębiorca decyduje o tym, z jakiej formy finansowania zewnętrznego chce skorzystać. Praktyka gospodarcza potwierdza, że często może to być kombinacja różnorodnych form finansowania, przy czym warto podkreślić, iż jedna nie wyklucza drugiej.
W dobie kryzysu gospodarczego coraz więcej przedsiębiorstw niezależnie od ich wielkości i rodzaju prowadzonej działalności ma problem z odzyskiwaniem swoich należności. Instrumentem pomagającym stymulować i utrzymać płynność finansową jest niewątpliwie faktoring, który w uproszczeniu można określić jako sprzedaż należności. Dzięki faktoringowi przedsiębiorcy mogą oferować swoim odbiorcom korzystniejsze warunki finansowe - m.in. odroczenie terminu płatności. Niestety, faktoring nie należy do tanich form finansowania, ponieważ do kosztów faktoringu wchodzi zarówno prowizja pobierana jednorazowo za ustalenie limitu finansowania, jak i oprocentowanie związane z okresem finansowania oraz opłaty w przypadku wykonania przez faktora dodatkowych czynności, co stanowi kilka procent łącznej wartości.
Pomaga dostępność kredytów: W dobie kryzysu gospodarczego przedsiębiorcy coraz częściej korzystają z kredytu handlowego, nazywanego również kredytem kupieckim. Kredyt ten oznacza możliwość zakupu niezbędnych produktów przy odroczeniu płatności na późniejszy termin, ustalony najczęściej w umowie z dostawcą. Niewątpliwą zaletą tego kredytu jest jego dostępność. Kredyt kupiecki zostaje zaciągnięty automatycznie z chwilą wydania towaru z pominięciem wszelkich czasochłonnych i kłopotliwych formalności wymaganych przez banki, a jego wysokość odpowiada wartości zawartej transakcji. Z kredytu handlowego chętnie korzystają przedsiębiorstwa małe o stosunkowo słabej pozycji rynkowej, które z reguły nie dysponują wolnymi środkami na sfinansowanie niezbędnych zakupów i które nie mają jednocześnie szans na uzyskanie kredytu w banku. Z kolei dostawcy traktują kredyt kupiecki jako formę wsparcia sprzedaży - dzięki wydłużonemu terminowi płatności są w stanie sprzedać swoje dobra i usługi większej grupie odbiorców.
Z kredytem handlowym nierozerwalnie jest związane pojęcie ryzyka kredytowego, zwłaszcza w sytuacji, kiedy to przedsiębiorca jest kredytodawcą. Ryzyko kredytowe wpływa bezpośrednio na płynność finansową przedsiębiorstwa, dlatego z punktu widzenia zarządzania płynnością istotne jest aktywne podejście do ryzyka kredytowego. Przedsiębiorcy udzielający kredytu handlowego narażają swoje należności na ryzyko nieterminowej spłaty lub co gorsze całkowitej niewypłacalności dłużników, co w konsekwencji może doprowadzić do utraty płynności finansowej.
Rzetelność procentuje:Aktywne zarządzanie płynnością to w czasach kryzysu istotny element polityki finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ ma ono na celu utrzymanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych i linii kredytowych, gdyż opóźnienia w wywiązywaniu się ze zobowiązań wywołują nieufność kontrahentów i kredytujących instytucji finansowych.
Płynność finansowa warunkuje utrzymanie równowagi finansowej. Nie można mówić o równowadze ani w warunkach braku płynności, ani w przypadku nadpłynności, która może być wynikiem utrzymywania nadmiernych zapasów, zbyt szerokiego kredytowania odbiorców oraz utrzymywania zbyt wysokiego poziomu środków pieniężnych. Jednocześnie prawidłowe ustalenie poziomu płynności finansowej powinno być podstawą do podejmowania decyzji w zakresie sterowania zdolnością przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań.