Cele polityczne:
- ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii
- umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich
- zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego
- kształtowanie wspólnej polityki obronnej
- wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich poprzez wprowadzanie obywatelstwa Unii
- popieranie współpracy międzynarodowej
- rozwijanie i konsolidacja demokracji oraz rządów prawa
- umacnianie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności
Realizacji celów politycznych ma służyć wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa oraz współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Państwa należące
- 1968- Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy
- 1973- Dania, Wielka Brytania, Irlandia
- 1981- Grecja
- 1986- Hiszpania, Portugalia
- 1995- Austria, Finlandia, Szwecja
- 2004- Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry
- 2007- Rumunia, Bułgaria
Przy swojej walucie pozostały: Czechy, Dania, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Rumunia i Bułgaria
Struktura filarowa UE:
I filar:
- Wspólnota Europejska
- Euroatom
II filar:
- Polityka zagraniczna
- Polityka bezpieczeństwa
III filar
- współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych
Instytucje Unii Europejskiej:
UE nie posiada osobowości prawnej i nie wypracowała własnych instytucji, dlatego korzysta z instytucji Wspólnoty Europejskiej. Ich struktura i wzajemne relacje nie odpowiadają zasadzie trójpodziału władzy.
Rada Europejska:
- liczy 28 osób (1+27), składa się z przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz z głów państwa (Francja, Finlandia) lub szefów rządów
- posiedzenia odbywają się nie rzadziej niż 4 razy w roku (tzw. Szczyty państw UE), w Brukseli
- decyzje są podejmowane na zasadzie konsensu
- inicjuje dalszy rozwój integracji
- określa ogólne wytyczne polityki UE
Rada Unii Europejskiej:
- główny organ prawodawczy i decydujący wspólnoty
- liczy 27 osób, składa się z przedstawicieli 27 państw członkowskich delegowanych przez ich rządy
- skład nie jest stały zależy od przedmiotu obrad
- decyzje są podejmowane przez tzw. Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych (ministrowie spraw zagranicznych) lub przez jedną z rad sektorowych (szefowie poszczególnych resortów np. finansów)
- przewodnictwo w Radzie UE, tzw. Prezydencja, trwa 6 miesięcy i przypada kolejnym państwom członkowskim
- tryby podejmowania decyzji: zwykła większość, większość kwalifikowana (zasada potrójnego ważenia głosów) i jednomyślność
- sprawuje ogólne kierownictwo polityczne
- wypracowuje kompromisy między państwami członkowskimi
- zawiera umowy między państwami i organizacjami międzynarodowymi
Komisja Europejska:
- liczy 27 osób, składa się z komisarzy, po 1 z każdego państwa członkowskiego, którzy odpowiadają za poszczególne sektory działalności
- kandydaci na komisarzy muszą uzyskać akceptację Parlamentu Europejskiego
- działa stale
- kadencja trwa 5 lat, ale może zostać skrócona decyzją Parlamentu (2/3 głosów)
- pełni funkcje zarządzająco-wykonawczą
- może inicjować proces ustawodawczy
- jest inicjatorem polityki i rzecznikiem Wspólnoty
- negocjuje zawarcie porozumień międzynarodowych
- dba o wykonywanie postanowień traktatów przez wszystkie organy Wspólnoty Europejskej, państwa członkowie i poszczególne osoby
- administruje finansami
- zarządza funduszami europejskimi
Parlament Europejski:
- skład pochodzi z powszechnych i bezpośrednich wyborów
- skład: prezydium (przewodniczący i 14 wiceprzewodniczących) oraz 785 deputowanych (po wejściu w życie traktatu lizbońskiego zmaleje do 751), podzielonych wg frakcji o różnych założeniach ideowych i o różnym programie
- przewodniczącego zmienia się co 2,5 roku (na początku i końcu 5-letniej kadencji parlamentu)
- siedziba- Strasburg, siedziby komisji i klubów parlamentarnych- Bruksela
- bierze udział w procesie legislacyjnym, ale ostatnie słowo należy do rady Unii Europejskiej
- udziela Komisji Europejskiej absolutorium po zamknięciu roku budżetowego
- ratyfikuje umowy międzynarodowe
- wyraża zgodę na powołanie i odwołanie składu Komisji oraz unijnego Rzecznika praw Obywatelskich (Mediatora)
Europejski Trybunał Sprawiedliwości:
- skład- sędziowie z każdego kraju członkowskiego
- kadencja- 6 lat
- siedziba- Luksemburg
- wygłasza jednolite interpretacje prawa wspólnotowego
- kontroluje legalność aktów prawnych
- pełni funkcję sądu międzynarodowego (spory między państwami wynikłe przy realizacji traktatów), konstytucyjnego (spory kompetencyjne między organami wspólnoty) i administracyjnego (spory miedzy wspólnotami a ich funkcjonariuszami)
Trybunał Obrachunkowy (Europejski Trybunał Rewidentów):
- skład- 27 przedstawicieli państw członkowskich, zaakceptowanie przez Rade UE
- kontroluje prawidłowość gospodarowania finansami z punktu widzenia zgodności z prawem wspólnotowym
- siedziba- Luksemburg
Przedstawiciele najważniejszych instytucji:
Przewodniczący Komisji: José Manuel Durão Barroso (Portugalia)
Wiceprzewodnicząca Komisji, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa: Catherine Ashton (Wielka Brytania)
Wiceprzewodnicząca Komisji, komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa: Viviane Reding (Luksemburg)
Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. konkurencji: Joaquín Almunia (Hiszpania)
Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. transportu: Siim Kallas (Estonia)
Wiceprzewodnicząca Komisji, komisarz ds. agendy cyfrowej: Neelie Kroes (Holandia)
Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości: Antonio Tajani (Włochy)
Wiceprzewodniczący Komisji, komisarz ds. stosunków międzyinstytucjonalnych i administracji: Maroš Šefčovič (Słowacja)
Komisarz ds. środowiska: Janez Potočnik (Słowienia)
Komisarz do spraw gospodarczych i walutowych: Olli Rehn (Finlandia)
Komisarz ds. rozwoju: Andris Piebalgs (Łotwa)
Komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług: Michel Barnier (Francja)
Komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży: Androulla Vassiliou (Cypr)
Komisarz ds. podatków i unii celnej, audytu i zwalczania nadużyć finansowych: Algirdas Šemeta (Litwa)
Komisarz ds. Handlu: Karel De Gucht (Belgia)
Komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej: John Dalli (Malta)
Komisarz ds. badań, innowacji i nauki: Máire Geoghegan-Quinn (Irlandia)
Komisarz ds. programowania finansowego i budżetu: Janusz Lewandowski (Polska)
Komisarz ds. gospodarki morskiej i rybołówstwa: Maria Damanaki (Grecja)
Komisarz ds. współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego: Kristalina Georgieva (Bułgaria)
Komisarz ds. energii: Günther Oettinger (Niemcy)
Komisarz ds. polityki regionalnej: Johannes Hahn (Austria)
Komisarz ds. działań w sprawie klimatu: Connie Hedegaard (Holandia)
Komisarz ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa: Štefan Füle (Czechy)
Komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego: László Andor (Węgry)
Komisarz do spraw wewnętrznych: Cecilia Malmström (Szwecja)
Komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich: Dacian Cioloş (Rumunia)
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego: Jerzy Buzek (Polska)
Przewodniczący Rady Europejskiej, Prezydent Unii Europejskiej na mocy Traktatu Lizbońskiego: Herman Van Rompuy (Belgia)
Przewodniczący Trybunału Sprawiedliwości: Vassilios Skouris (Grecja)
Przewodniczący Europejskiego Banku Centralnego: Jean-Claude Trichet (Francja)
Przewodniczący Trybunału Obrachunkowego: Vitor Manuel Da Silva Caldeira (Portugalia)
Przewodniczący Sądu: Marc Jaeger (Luksemburg)
Przewodniczący Sądu ds. Służby Publicznej: Paul J. Mahoney (Wielka Brytania)
Przewodniczący Europejskiego Banku Inwestycyjnego: Philippe Maystadt (Belgia)
Symbole unijne:
- flaga- 12 złotych gwiazdek ułożonym w koło na niebieskim tle
- hymn- „Oda do radości”, fragment IX symfonii Ludwika von Beethovena
Dzień- 9 maja