etnocentryzm - poczatek
czy kultury można odmowic
rodowod slowa kultura
problemy z definicją
antropologia
przeglad przez kierunki
etnocentryzm, europocentryzm
relatywizm kulturowy i uniwersalizm
problemy z relatywizmem - kolakowski
lęk czy ignorancja
Kapuściński - antropolog?
Refleksja nad kulturą
Spotkanie
Zderzenie czy spotkanie
Tłumacz kultur
Inny w twórczości Kapuścińskiego
Filozofia Levinasa
Przekonanie, że społeczeństwo, z którego wywodzi się obserwator, zajmuje centralne, „środkowe”, a więc zawsze uprzywilejowane miejsce w świecie, a inne kultury i społeczeństwa leżą na rubieżach „naszego świata” towarzyszy ludzkiej świadomości od zarania dziejów.
Przekonanie to, naznaczone ignorancją i niezwykłą pychą przez wiele wieków z ogromną skutecznością stawało na drodze obiektywizmowi prowadzonych badań. Niektórzy twierdzą ( w czym trudno nie przyznać im słuszności), iż więcej - uniemożliwiało istnienie antropologii jako takiej.
Dzicy, barbarzyńcy, inni. Określeń jest wieel. Wyznacznik, jeden, prosty - wszyscy poza nami. Burszta ukazuje szeroką tendencją niezależną od czasów i szerokości geograficznej. Tendencję do nazywania siebie środkiem, odgradzania, podboju, aneksji. Chiny, nazywane państwem środka, Egipt, Rzym.
To dziwne przekonanie - jak pisze …, towarzyszące ludzkości od zarania - kontrastuje z pokorą, którą należy wykazać badaniu i poznawaniu innych. Pokorą, która powinna być bliska wszystkim tym, dla których podstawą zawodu czy powołania jest spotkanie z drugim człowiekiem.
Czy kultury można odmówić? Można. Odczytując ją w najprostszym, powszechnym rozumieniu. Rozumieniu, w którym oznacza ona po prostu obycie, towarzyską kompetencję, znajomość zasad obowiązujących na przyjęciu czy biznesowym spotkaniu.
Pozostałości takiego rozumienia widoczne są doskonale w języku, w którym słowo kulturalny, będący odbiciem wyżej przytoczonej definicji ma znaczenie wyraźnie wartościujące, określające ogładę i dobre - zgodne ze zwyczajem - wychowanie.
Kultury, będącej rdzeniem zainteresowania antropologii, dziś zdecydowanie odmówić nie można. Nie ma ludu bez kultury. Nie ma i nigdy nie było. Nie było również i wtedy, gdy nikt jeszcze nie używał łacińskiego słowa colere.
Hasło z początku oznaczające poprsotu uprawę ziemi - colere - nowe znaczenie nadał Cyceron, traktując o nim w swym rozprawach. Cultura animi to uprawianie umyslu, doskonalenie i droga do doskonalenia. Dziwić może fakt, iż pojęcie, którego historii możemy doszukiwać się już w przemowach rzymskiego … do dziś budzi wiele kontrowersji.
W ciągu wieków systematycznie zwiększa się zakres użycia terminu kultura. Wchodzi on do arsenału intelektualnego początkowo filozofii, następnie nauk społecznych i życia społeczno-politycznego. Rezultatem stała się notoryczna wieloznaczność tego słowa. Jest to zresztą nieunikniony los takich wyrażeń językowych, które wchodząc w skład leksykonu róznych grup społecznych i zawodowych, nie dadzą się ująć w karby ścisłości, nawet w obszarze języka nauk humanistycznych.
Słowo kultura, z licznymi dookreśleniami dzisiaj spotyka się w niezliczonej ilośći kontekstów. Jego - wspomniany wyżej - niezwykle szeroki zasięg sprawia, że pojęcie to mętnieje, nie dając się zamknąć w wyraźne granice.
Ilość powstałych definicji sprawy nie ułatwia. Już Kroeber i Klukhohn w swej rozprawie … zebrali ponad 120 ukutych wytłumaczeń, szeregując je i dzieląć na podgrupy. W swej pracy wyróżnili oni sześć typów definicji - …
Czy jest to zbiór pełny, zamknięty? Na jednych z zajęć Teorii Kultury prowadzący polecił studentom, aby łącząc rózne typy stworzyli własne definicje. W ciągu bodaj 10 minut powstało więc sześć nowych, świeżych wytłumaczeń. Pomijając ich merytoryczną wartość warto zwrócić uwagę na fakt, iż mimo wielowiekowych trudów sprawa definicji nigdy nie zostanie zamknięta, tak długo jak długo zmieniać się będą okoliczności. Typy wyróznione przez niemieckiech naukowców to typy idealne, mające na celu raczej wskazanie pewnych tendecji definicyjnych niżli ukazanie pełnego, ostatecznego podziału. Taki podział, jest bowiem niemożliwy
Nie ma bowiem nic bardziej niedooreślonego niż kultura - pisze Herder. Herder, któremu dzisiejsza nauka - prawdopodobnie także i dzisiejsze społeczeństwa zawdzięczają konsekwnentną walkę z europejskim etnocentryzmem
Jak pisze Kłoskowska zgodnie z tym (Herdera - DW) rozumieniem kultury nie mogło być bowiem ludów niekulturalnych; były społeczeństwa mniej lub bardziej kulturalnej (…) kultura została jednak uznana za powszechny atrybut społecznego życia.
Definicje uniwersalistyczne to początek drogi do silnego stwierdzenia, że kultura jest nie tylko cechą każdego ludu. Co więcej, że wszystkie kultury są sobie równe.
Kultura jest główną osią zainteresowań antropologii. Jak powiedział - jeśli socjologia zajmuje się człowiekiem jako istotą społeczną to antropologia człowiekiem jako istotą kulturową.
Burzliwe losy nauki, której początków doszukiwać się można już w okresie w niczym nie przypominają współczesnej dziedziny. Ilość skrajnie różnych orientacji: p