Istota procesu komunikowania się
Komunikacja- termin ten pojawił się w XIV w.- „ wejście we wspólnotę, utrzymywanie z kimś stosunków”. Do XVIw. Pojęcie to funkcjonowało w znaczeniu „komunia, uczestnictwo, dzielenie się”. Dopiero w XVIw. Nadano mu drugie znaczenie „transmisja, przekaz”, co wiązało się z rozwojem dróg.komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą informacjami i ideami. Proces ten odbywa się na różnych poziomach przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki.
Interdyscyplinarność w definiowaniu komunikacji:
Rozumienie biologiczne: komunikowanie w szerokim rozumieniu, odnosi się
je do całej przyrody ożywionej-do świata roślin, zwierząt i ludzi. Jest procesem transmisji wszelkich informacji bilogicznych.
Rozumienie humanistyczne lub społeczne: komunikowanie to porozumienie się ludzi ponieważ to jedyne istoty żyjące zdolne do myślenia, świadomego tworzenia i używania znaków i symboli. Akty komunikowania zachodzą zawsze w społeczeństwie, w różnych jego strukturach i na różnych poziomach. Mają one zatem charakter społeczny.
Socjopsychologiczne: komunikacja jako wpływ interpersonalny. dokładna i systematyczna obserwacja pozwala odkryć prawdę o zjawiskach komunikacyjnych. Wykryć należy związki przyczynowo-skutkowe pozwalające przewidzieć które zachowania komunikacyjne kończą się powodzeniem, a które są skazane na porażkę. Odkrycie takich relacji przyczynowych umożliwia przypuszczenie, że zbliżamy się do odpowiedzi na nieustannie powracające pytanie praktyków perswazji : „co można jeszcze zrobić,żeby ludzie zmienili swoje poglądy”. Socjopsychologiczne podejście: należy prowadzić badania i eksperymenty.głównym efektem podlegającym pomiarowi jest zmiana opinii objawiająca się w skalach postaw przed i po otrzymaniu komunikatu.
Cybernetyczne: komunikacja jest więzią łączącą ze sobą odrębne części dowolnego systemu jak np. system komputerowy, rodzinny, system zinstytucjonalizowany czy system medialny. W ujęciu Shannona sami jesteśmy źródłem informacji. Wypowiadamy komunikat do mikrofonu transmitującego sygnał dalej przez sieć przewodów telefonicznych. Przekazywany zostaje po drodze nieco zniekształcony, a potem ponownie przetworzony dźwięk w głośniczku słuchawki telefonicznej w miejscu przeznaczenia. Straty informacyjne pojawiają się na każdym etapie tego procesu. Toteż komunikat docelowy różni się od komunikatu wyjściowego. Ostatecznym celem teorii informacji jest maksymalizacja ilości informacji, którą system jest w stanie przenieść.
Retoryczna: komunikowanie się jako kunsztowne przemawianie publiczne. W IV w. p.n.e. Demostenes wygłaszał przemowy na brzegu morza z ustami wypełnionymi kamykami aby poprawić wymowę w czasie przemówień na Zgromadzaniu Ateńskim. Kilkaset lat poźniej rzymski mąż stanu Cyceron udoskonalił i zastosował system wykrywania kluczowych idei w sferach prawnych. W roku 1963 Marcin Luter King wygłosił sławne przemówienie zaczynające się od słów : „I have a dream”, wykorzystując takie figury stylistyczne jak wizualizacja, repetycja( powtarzanie pewnych ważnych elementów przemówienia) i metafora. Tradycja retoryczna zakłada, że dzięki temu w jaki sposób i co mówimy, mozemy o wiele łatwiej załatwić nasze sprawy niż siłą. Nacisk na potęgę i piękno języka zdolnego do poruszania ludzkich emocji i popychania ludzi do podjęcia działań .retoryka jest raczej sztuka niż nauką.
Semiotyczna: semiotyka jest dyscypliną badającą znaki. Znak jest dowolnym elementem zdolnych do reprezentowania czegoś. Słowa to też znaki, ale szczególnego rodzaju. Wg Richardsa słowa są ambiwalentnymi symbolami, które same w sobie nic nie znaczą. Podobnie jak kameleony, które przybierają barwy otoczenia, słowa przyjmują znaczenie kontekstu, w którym występują. Pułapka semantyczna- czyli błędne przekonanie, że słowa posiadają precyzyjną definicję.
Komunikacja międzykulturowa to wszelkie oddziaływania między różnymi kulturami mające na celu nawiązanie kontaktów pomiędzy nimi i wzajemne poznanie. Brak tych kontaktów może prowadzić do nieznajomości innych kultur (szok kulturowy) i nieporozumień pomiędzy nimi (konflikt kultur). Komunikacja międzykulturowa to także badanie sytuacji, gdy pomiędzy ludźmi z różnych kręgów kulturowych zachodzi interakcja. Komunikacja międzykulturowa odgrywa istotną rolę w takich dziedzinach jak: antropologia, kulturoznawstwo, językoznawstwo, psychologia oraz badania komunikacji. Komunikowanie się kultur można podzielić ze względu na kontekst kulturowy który to dzieli się na: kultura niskokontekstowa i kultura wysokokonktekstowa
Fenomenologiczne podejścia do badań nad komunikacją
Charles Cooley: komunikowanie to mechanizm, dzięki któremu stosunki międzyludzkie istnieją i rozwijają się, a wytworzone przez umysł ludzki symbole są przekazywane w przestrzeni i zachowywane w czasie. Obejmuje ono także wyraz twarzy,postawę, gest, tonację głosu, słowa, pismo, druk.
John Dewey: społeczeństwo istnieje nie tylko dzięki przekazywaniu informacji i komunikowaniu się, ale że jego istota polega na procesach przekazu i komunikowanie.
Melvin Defleur: komunikowanie to akt, który jest środkiem przez który wyrażone są normy grupowe, sprawowana kontrola społeczna, przydzielane role, osiągana koordynacja wysiłków.
Rudolph Verderber: komunikowanie jest transakcyjnym procesem kreowania znaczenia przez jego uczestników, zarówno na poziomie interpersonalnym jak i publicznym.
Gorth Jowett i Victoria O'Donnell: komunikowanie to sytuacja, w której jednostka A mówi do jednostki B o X. Nigdy nie jest tak, że tylko A mówi do B, B też mówi do A.
Inne definicje wskazują, że komunikowanie jest: reakcją organizmu na bodziec.transmisja informacji,idei,emocji. Wywoływaniem odpowiedzi za pomocą symboli werbalnych. Tworzeniem wspólnych pojęć, opinii, wierzeń.