WĄTROBA

Wątroba jest narządem miąższowym i największym gruczołem trawiennym, leżącym w nadbrzuszu, głównie po stronie prawej (w prawym podżebrzu), o masie od 1500 do 2000 g - co zależy od płci i stanu wypełnienia krwią.

Kształt wątroby jest zmienny i zależy od stanu innych sąsiadujących z nią narządów. Wyróżnia się na niej powierzchnię przeponową, wypukłą i trzewną, nieco wklęsłą. Wątroba prawie w całości pokryta jest błoną surowiczą otrzewną, wyjątek stanowi małe pole - nagie na tylnej części powierzchni przeponowej.

Na utrwalonej wątrobie na powierzchni przeponowej widoczny jest wycisk sercowy. Na powierzchni trzewnej (oddzielonej od przodu ostrym brzegiem od powierzchni przeponowej) widoczne są trzy bruzdy w kształcie litery "H", które dzielą tę powierzchnię na kilka pól. W bruździe poprzecznej znajdują się wrota wątroby, a w nich: przewód wątrobowy wspólny, żyławrotna i tętnica wątrobowa oraz naczynia i węzły chłonne wraz ze splotem nerwowym. W prawej bruździe strzałkowej leży pęcherzyk żółciowy i żyła główna dolna. W lewej bruździe strzałkowej znajdzie się więzadło obłe wątroby i więzadło żylne, będące pozostałością przewodu żylnego, który w życiu płodowym łączy żyłę pępkową z żyłą główną dolną. Bruzda strzałkowa prawa oddziela płat prawy wątroby od płata czworobocznego i ogoniastego. Lewa bruzda strzałkowa oddziela płat lewy od płata czworobocznego i ogoniastego. Między bruzdą lewą a prawą od przodu jest płat czworoboczny, a od tyłu płat ogoniasty; rozdzielone są wrotami wątroby. Wątroba z zewnątrz pokryta jest otrzewną, pod którą jest torebka włóknista - łącznotkankowa. Od niej pasma tkanki łącznej wnikają w głąb miąższu i dzielą go na zraziki w kształcie pryzmatów , pośrodku których znajduje się żyła środkowa. Zrazik wątroby jest jej jednostką architektoniczną, zbudowaną z blaszek - komórek wątrobowych ułożonych promieniście w stosunku do żyły środkowej.

Krew do zrazika doprowadzają żyły międzyzrazikowe, będące gałązkami żyły wrotnej. Żyły te biegną wzdłuż krawędzi zrazików, wytwarzając na jego obwodzie sieć naczyń włosowatych wnikających do środka zrazika. Żyłom między-zrazikowym towarzyszą rozgałęzienia tętnicy wątrobowej i przewodziki żółciowe, które zbierają żółć wytwarzaną przez komórki wątrobowe i odprowadzają je systemem przewodów żółciowych do dwunastnicy. Ponieważ komórki wątrobowe stale wytwarzają żółć, to nadmiar jej jest magazynowany w pęcherzyku żółciowym, który ma też zdolność jej zagęszczania. Wątroba ludzka wytwarza około 1 litra żółci na dobę. Poza wytwarzaniem żółci rola wątroby w organizmie człowieka polega na usuwaniu - oczyszczaniu - z krwi szkodliwych dla organizmu substancji wchłanianych z przewodu pokarmowego i przetworzeniu składników pokarmowych na substancje łatwo przyswajalne przez komórki i tkanki organizmu. Ponadto ma ona też możliwości magazynowania składników odżywczych. Opisane tu procesy odbywają się w komórkach wątrobowych, mających stały kontakt z siecią naczyń włosowatych żyły wrotnej i tętnic wątrobowych oraz kanalikami żółciowymi. Warto podkreślić, że wątroba jest narządem niezbędnym dla życia organizmu, w którym zachodzą bardzo złożone i istotne czynności.

---