WYKŁAD 5

15.XI.05

PLATYHELMINTHES

Gromada: Xenoturbellida

Gromada:Turbellaria- wirki

Gromada:Temnocephala

Gromada:Monogenea

Gromada:Trematoda- przywry

Gromada:Cestadoria

Gromada:Cestoda- tasiemce

Xenoturbellida

• Prymitywny wirek pokryty urzęsionym nabłonkiem

• Otwór gębowy po stronie brzusznej

• Proste workowate jelito

• Np. Xenoturbella bocki

Turbellaria

• Drapieżniki lub padlinożercy

• Gatunki pasożytnicze

• Orzęsiona ektoderma

• Wysuwająca się gardziel

• W przypadku metamorfozy występuje larwa Müllera

• Wirki wielogałęziste- Policlada

• Wirki prostojelitowe- Eulecithophora

• Wypławki- Triclada

Temnocephala

• Występują na powierzchni ciała lub zewnętrznych narządach wodnych skorupiaków

• Wykazuje powinowactwo z wirkami prostojelitowymi

Monogenea:

• Pasożyty zewnętrzne głównie na skrzelach i skórze ryb morskich i słodkowodnych- pasożyty pęcherza żab, skrzel skorupiaków, powłok ciała głowonogów

• Silny rozwój narządów czepnych: 2 przyssawki i tarczka czepna uzbrojona w haki

• Workowate jelito

• Hermafrodyty, zapłodnienie krzyżowe

Trematoda:

• Pasożyty wewnętrzne

• 1 lub 2 przyssawki

• narządy czepne nieuzbrojone (bez haków)

• pokarm pobierany przez gardziel po przyssawką gębową lub przez mikrokosmki ektodermy

• jelito dwugałęziste

• złożony cykl rozwojowy ze zmianą żywiciela

• larwy mogą rozmnażać się partenogenetycznie

• żywicielem ostatecznym jest kręgowiec

• żywicielem pośrednim jest bezkręgowiec (ślimak) lub kręgowiec (ryba)

• miracidium→ sporocysta→ redia→ cerkaria→ metacerkaria

• np.:

• Fasciola hepatica- motylica wątrobowa

• Schizostoma munsoni

• Eurytrema panoeraticum (Diginea) -> trzustka świni i bydła, eurytrematoza trzustkowa (zatkanie przewodów)

• Alaria americana (Diginea)- mezocercaria, żywiciel ostateczny- człowiek, wilk, lis, pies i kot

Cestoda:

• Postacie dojrzałe występują w jelicie kręgowców

• Skoleks z przyssawkami lub bruzdami przyssawkowymi który może być zaopatrzony w haki czepne

• Ciało zbudowane z członów (proglotydów) tworzą strobilę

• Odżywiają się na drodze osmotrofii

• Złożony cykl rozwojowy

• Duża rozrodczość

• Cykl rozwojowy: jajo→ koracidium →onkosfera→ procerkoid →plerocerkoid

• Cykl rozwojowy: jajo→ onkosfera→ cysticerkoid→ wągier

• Np.:

• Diphilodium caninu- tasiemiec psi (Cyclophyllidea)

• Echinococcus granulosus- bąblowiec (Cyclophyllidea)

• Taenia solium- tasiemiec uzbrojony

• Rodentolepsis nana- tasiemiec szczurzy

• Taenia saginata- tasiemiec nieuzbrojony (cysticercus bari)

FILOGENEZA PŁAZIŃCÓW:

Teoria Langa:

• Wirki (robaki o symetrii dwubocznej) pochodzą od żebropławów (Ctenophora- jamochłony o symetrii promienistej)

• Ciało pokryte rzęskami

• Jama gastralna u Ctenophora jest silnie rozgałęziona- jak jelito u wirków Polychoda

Teoria planuli Graffa

• Robaki i jamochłony pochodzą od wspólnego przodka

• Planula- larwa jamochłonów jest bardzo podobna do wirków bezjelitowych- Acoela

• Podobieństwo wirków wielojelitowych i żebropławów jest wynikiem konwergencji

• Dawniej uważano, że tasiemce powstały z przywr Digenea, które pochodzą od Monogenea, a te od Turbellaria

• Podstawą miały być homologie w narządach rozrodczych oraz cykle rozwojowe z dwoma żywicielami

• Obecnie uważa się, że pasożytnicze płazińce wywodzą się od prawirka- był on podobny do współczesnych wirków pasożytniczych Eulichotophora

• Cestoda i Cestodaria należą do starszych filogenetycznie grup (wskazuje na to ich specyficzność i silnie przystosowanie do żywicieli

• Cestoda jest grupą młodszą filogenetycznie

• Wywodzą się z wirków pasożytniczych na mięczakach

• W trzeciorzędzie, gdy pojawiły się kręgowce przystosowały się one do kręgowców

• Mniej specyficzne są stadia dojrzałe (krótka ewolucja), a bardzo specyficzne są larwy (długa ewolucja)

NEMERTINI- wstężnice

ZOOLOGIA- WYKŁAD

25

---