Agnieszka Łakomy, Anna Marcol
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
Jesienne forum Towarzystwa Porozumienia Polsko-Niemieckiego w Kleve
W dniach 23-26 października 2008 r. odbyło się jesienne forum Towarzystwa Porozumienia Polsko-Niemieckiego (Gemeinschaft für deutsch-polnische Verständigung) z Münster, które zrzesza młodych chrześcijan z Polski i Niemiec, działających na rzecz polsko-niemieckiego dialogu.
Uczestnicy kongresu spotkali się w schronisku młodzieżowym w Kleve, gdzie dyskutowali na temat obecności Ślązaków i Polaków w Nadrenii Północnej - Westfalii. Pierwszego dnia wzięli udział w całodniowej konferencji, podczas której wysłuchali siedmiu referatów, podejmujących tę problematykę w aspekcie historycznym, wyznaniowym i kulturalnym. Wszystkie wystąpienia były prezentowane w języku polskim i niemieckim.
Część historyczną otworzył referat dr. Witolda Matwiejczyka z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, poświęcony dziejom polskiej emigracji zarobkowej w Zagłębiu Ruhry do roku 1939. Temat historyczny podjął również dr Gregor Ploch - dyrektor Oberschlesisches Landesmuseum (Muzeum Ziemi Górnośląskiej) w Ratingen, organizator kongresu, który mówił o śladach Górnoślązaków w NRW od zakończenia II wojny światowej po dzień dzisiejszy. Z kolei mgr Beata Olszewska z Wodzisławia Śląskiego przedstawiła sylwetki wybranych Westfalczyków związanych z Górnym Śląskiem, które zostaną opisane w jej pracy doktorskiej.
Istotny był także wątek wyznaniowy, podjęty przez dr Dorotę Kurpiers-Schreiber z Politechniki Opolskiej („Wpływ religijności Ślązaków na społeczeństwo Niemiec”) oraz blok kulturalny, podczas którego głos zabrała dr hab. Maria Kalczyńska z PIN-Instytutu Śląskiego w Opolu, przedstawiając referat na temat multiplikatorów kultury polskiej w Niemczech oraz działalności grup polonijnych. W konferencji uczestniczyły również jej doktorantki. Mgr Anna Marcol omówiła działalność Gabinetu Książki i Prasy Polskiej w Niemczech przy PIN - Instytucie Śląskim, który gromadzi książki, czasopisma i multimedia wydawane przez Polaków mieszkających poza granicami kraju. Natomiast mgr Agnieszka Łakomy przedstawiła dzieje prasy polskiej w NRW.
Kolejny dzień forum poświęcony był odkrywaniu miejsc związanych z historią polskich emigrantów w Niemczech. W programie organizatorzy przewidzieli krótkie zwiedzanie okolicy pod hasłem: „Ślady Ślązaków i Polaków w Północnej Nadrenii-Westfalii”. Ich poszukiwanie rozpoczęto od jednego z najstarszych w Niemczech miejsc pielgrzymkowych - położonego 6 kilometrów od granicy holenderskiej miasta Kevelaer. Historia powstania tego sanktuarium sięga XVII wieku, kiedy to krótko przed Wigilią 1641 roku prosty kupiec, Hendrick Busman, trzykrotnie usłyszał głos. Głos ten nakazał mu zbudowanie kapliczki na miejscu przydrożnego krzyża, przy którym Busman właśnie się modlił. Kupiec posłuchał wezwania i wybudował kaplicę, w której 1 czerwca 1642 roku umieścił mały, papierowy obrazek przedstawiający Matkę Najświętszą jako Pocieszycielkę Strapionych na tle miasta Luksemburg. Jest to jedno z miejsc, do których pielgrzymowali polscy emigranci zarobkowi zamieszkujący Nadrenię Północną-Westfalię. Po krótkim pobycie w Kevelaer uczestnicy konferencji udali się do Oberschlesisches Landesmuseum. Muzeum powstało w 1983 roku i jest największą placówką tego typu w zachodnich Niemczech. Jak można przeczytać na stronie domowej tej instytucji „kolekcjonuje eksponaty z polskiej oraz czeskiej części Górnego Śląska i działa jako ambasador kultury śląskiej, przedstawiając sztukę, kulturę oraz historię regionu”. Uczestnicy wyjazdu zwiedzili aktualną ekspozycję dotyczącą historii Śląska. Organizatorzy zaplanowali także zwiedzanie Xanten, w którym to mieście w 15 w. p.n.e. Rzymianie założyli swój obóz. Rozwinął się on później w miasto rzymskie Colonia Ulpia Traiana. W mieście godna obejrzenia jest także katedra św. Wiktora, w której znajduje się grób męczenników chrześcijańskich, zabitych na jednej z rzymskich aren. Po jej zwiedzeniu uczestnicy zostali odwiezieni do miejsca obrad, gdzie po kolacji odbył się panel dyskusyjny na temat „Powiązań między NRW a Górnym Śląskiem”. Do udziału w nim zaproszono Andreasa Gudruma, przewodniczącego organizacji Landsmannschaft der Oberschlesier (LdO) oraz polityka z Ratingen, Sebastiana Wladarza. Spotkanie miało na celu zwalczenie uprzedzeń w stosunku do LdO poprzez przedstawienie uczestnikom konferencji historii i działalności tej instytucji. Ważnym problemem poruszonym w trakcie panelu dyskusyjnego była także współpraca województwa śląskiego oraz landu Nadrenia Północna-Westfalia.
Tegoroczna konferencja zorganizowana przez Gemeinschaft für deutsch-polnische Verständigung była bardzo owocna i przyniosła wiele pozytywnych efektów. Przede wszystkim pozwoliła młodzieży w niej uczestniczącej zapoznać się z trudną historią Śląska, łączącą losy Polaków i Niemców, a wszystkim uczestnikom dała możliwość zapoznania się z opiniami i poglądami reprezentowanymi przez Polaków i Niemców i dotyczącymi poruszanej problematyki. Konferencja umożliwiła także nawiązanie kontaktów, przyjaźni niezależnie od kraju pochodzenia, zbliżyła oba narody i to był największy sukces organizatorów.
Strona domowa Oberschlesisches Landesmuseum [on-line] <http://www.oberschlesisches-landesmuseum.de/index.php?option=com_content&view=article&id=141&Itemid=97> [dostęp 10.11.2008]