Z historii kradzieży literackich. niedostrzeżony plagiat Patrycego Mnińskiego z przekładu księgi Ecclesiastes dokonanego przez Stanisława Herakliusza Lubomirskiego.
S.H Lubomirski autor wielu pism polskich prozą i wierszem, marszałek koronny żył w latach 1642-1702 nazywany „Salomonem polskim” i „ mądrym marszałkiem” W jego niezmiernie interesującej, bogatej i zróżnicowanej twórczości zwracają uwagę- jako osobne i specjalne zjawisko- dzieła które wchodzą w kategorię przekładów, przeróbek czy parafraz.
Literacki warsztat Lubomirskiego można ocenić przez pryzmat jego fascynacji i poetyckich wzorów ( Ariosto, Tasso, Mairet) Spora część jego dzieł to rękopisy dla pewnej liczby utworów kwestionuje się autorstwo Lubomirskiego. Co ciekawe nawet w pierwszych edycjach tekstów poety zamiast nazwiska twórcy pojawiają się nazwiska tych którzy sobie dzieło przywłaszczyli. Pomimo podejrzeń kradzież jest w tym wypadku terminem ryzykownym z uwagi na czasy typ i chareakter pracy twórczej w staropolskim przed oświeceniowym okresie. Na porządku dziennym powielano, kopiowano bez wiedzy i zgody autora ponieważ uważano że jest niepotrzebna, autor nie był szanowany jako twórca. Można odnieść wrażenie że plagiat często popełniany był w dobrej wierze (jak się wtedy wydawało) wychodzono z założenia że wysiłek translatorski czy adaptacyjny uprawnia do uznania tekstu za własny. Można zauważyć że plagiat przed XVIII wiekiem należałoby traktować jako osobny problem do badań historyczno-literackich. Jest on wyraźnie zaniedbany.(...itd ale są to mało istotne szczegóły ;)
Grabież wierszowanego przekładu Eklezjasty. Rezultat jaki osiągnął Lubomirski w swoim tłumaczeniu jest nazywany szczytem doskonałości, zdumiewająca dyscyplina „ sobowtóra” starotestamentowego mędrca łączą się w całość z przejmującym pięknem utworu, jak również z porządkiem estetycznym. Przechodząc do rzeczy plagiat został odkryty przypadkowo ( w wyniku zainteresowania polskimi wersjami językowymi Księgi Koheleta) W jaki sposób odbywało się to tłumaczenie? Prawdopodobnie Lubomirski tłumaczył z oryginału hebrajskiego ( pewnie nie znał hebrajskiego ale mógł konsultować się z rabinem) ale również korzystał z późniejszej wersji greckiej. Obeznanie z językiem greckim jest wysoce prawdopodobne. Odpowiedzialność, ciężka praca oraz cenzura i prewencja instytucji kościelnych dostarczały dodatkowych trudności tłumaczom.
Należy również podkreślić że poprzedni wzrost zainteresowania Biblią ( duża ilość jej tłumaczeń po 1632 r czyli po wydaniu Biblii Gdańskiej, załamała się tak bardzo że na następny przekład w całości trzeba było czekać do 1965 roku (Biblia Tysiąclecia) Przekładów pojawiło się w międzyczasie mało ale w trakcie poszukiwań badaczka natrafiła na postać księdza Mnińskiego który to miał zasłynąć i zapisac się w historii jako poeta i tłumacz ale jedynym jego dziełem były „ Korespondencje z J.A Załuskim” i rzekome dokonanie translacji Eklezjasty. Znalazł on nawet miejsce w encyklopedii Gutenberga jako tłumacz nikt jednak nie pokusił się o sprawdzenie autentyczności jego tłumaczenia. Pochlebna recenzja napisana przez Gallego wystarczyła aby uznano go jako „pomnik literatury”. Już po jednej lekturze jego przekładu jasne jest że to plagiat albo jak kto woli doskonała kopia Lubomirskiego. Fakt, że nikt do tej pory nie zauważył tego plagiatu świadczy o braku zainteresowania pisarzem pokroju Mnińskiego jako „autor jednego dzieła” nie zaskarbił sobie tłumu badaczy. Jak to możliwe, że Galle przed wydaniem tej recenzji nie sprawdził/porównał przekładu dokonanego zaledwie 30 lat wcześniej. W toku lektury można zauważyć pominięcie całych części tekstu, zmiany rytmu i kompozycji, na początku 13 zgłoskowiec potem 11. Jest to w 90% plagiat. Przepiękne całe partie tekstu zostają zmienione na rażące błędy szczególnie w skomplikowanych fragmentach książki. Motywy grabieży były jasne natomiast należy pamiętać że: „ Człowiek ubiegający się o sławę często zbacza z drogi cnoty”.