PROJEKT
Związek między rodzajem temperamentu a zachowaniem w czasie konfliktu?
Dzierżoniów, 2007
Najłatwiejszą do zidentyfikowania cechą konfliktu jest jego stopień, intensywność lub „temperatura” zachowań zaangażowanych osób. Czy jest to konflikt gorący, czy zimny?
Gorący konflikt w miarę wzrostu temperatury coraz powszechniejsze stają się zachowania błedne lub agresywne, rośnie też liczba mocniejszych słów. Gorące konflikty często łączą się z intensywnymi konfrontacjami osobowości.
Stopień konfliktu osiągnięty przez ścierające się strony będzie „gorący”, jeśli pojawi się jedna lub wszystkie z podanych niżej cech charakterystycznych:
szczytne ideały i wysoka samoocena
entuzjazm dla osiągania wybranych celów
niedostrzeganie motywów/iluzja jasności widzenia
doałania chaotyczne
wybuchy
wrażliwość
zaangażowanie
nadmiar informacji
nabrzmiała atmosfera
Zimny konflikt wydaje się mniej oczywisty, mniej widoczny. Rzeczywiście, można z kimś pracować przez kilka miesięcy, zanim się dostrzeże wzajemną wrogość. „Zimny „ konflikt posiada jedną z poniższych cech charakterystycznych:
cyniczne podejście do wszystkiego i niska samoocena
nieobecność celów
niedostrzeganie efektu, jaki własne zachowanie wywiera na innych
dystans pomiędzy stronami
implozje
nieczułość
unikanie
głód informacji
zamarzanie.
Osobowość, środowisko zawodowe lub profesja mogą wywierać wpływ na preferowanie konfliktów gorących lub zimnych. Jeśli czyjaś praca wiąże się z koniecznością podejmowania ryzyka, zachowaniem ekstrawerycznym i zmiennycm, co stanowi równocześnie symptomy konfliktów gorących. Zimny konflikt jest dużo bardziej prawdopodobny w pracy, która wymaga podejścia zdecydowanie bardziej wykalkulowanego, odmierzonego i racjonalnego. Sposób zarządania również ma wpływ na temperaturę konfliktu. Może dojść do pośredniego nacisku na tempreraturę „gorącą” - gdy zachęca się do zachowań bardziej ryzykownych, konfrontacyjnych, intuicyjnych i prowokacyjnych - lub „zimną”, gdy na porządku dziennycm są logika, racjonalizm i kalkulacja.
W powszechnie stosowanycm znaczeniu termin „temperament” opisuje zaspół stałych cech psychicznych człowieka, charakteryzujących jego życie emocjonalne, sposób reagowania na bodźce zwenętrzne, stopień pobudliwości, siły i trwałości stanów uczuciowych. Tradycyjnie wyróżnia się cztery rodzaje temperamentu: choleryczny, melancholiczny, flegmatyczny i sangwiniczny. Poniżej opisano cechy charakterystyczne każdego temperamentu oraz związane z nimi sposoby reagowania na konflikt. Indywidualny temperament rzutuje na to, co się myśli, czuje i jak się zachowuje. To, jak myślimy, tworzy nasz pogląd na życie, nasze pomysły i opinie, ideały, sposoby przekazywania przez nas informacji innym ludziom, a jednocześnie mówi, jakie sposoby dostarczania informacji i myśli innych osób preferujemy.
TEMPERAMENT CHOLERYCZNY
Głównymi cechami choleryka są moc, silna wola i inicjatywa. Bawią ich wyzwania losu i we wszystko, co zdecydują się robić, angażują całą energię. Mają niezależnie spojrzenie na świat i przejawiają skłonności przywódcze. Wyróżniają się w tłumie. To, co robią, widać z daleka. Czasem mogą być znani jako wizjonerzy przyszłości, często dostrzegający rzeczy intuicyjnie i instynktownie. Cechują ich śmiałe opinie, silne wewnętrzne przekonania, określone zapatrywania i motywy; częstokroć są w stanie porwać innych swym entuzjazmem i determinacją.
Zdarza się, że ulegają bardzo silnym emocjom - często wykraczając poza granice słusznego oburzenia czy gniewu. Ich osądy są wielce stanowcze i zapalczywe. Pewne rzeczy starają się przeprowadzić na siłę, kosztem uczuć innych i z krzywdą dla przyjaźni czy innych relacji międzylidzkich. Własne życie trzymają mocno w ryzach i nie ma w nim miejsca dla maruderów ani niezdecydowanych. Bywają opryskiliwi i dominujący, a biorąc zbyt wiele na swe barki niechętnie dzielą się obowiązkami. W ich życiu ma miejsce wiele chaotycznych działań, czasami wymyka się to wszystko spod kontroli, przmieniając się w nieporozumienia i kłutnie W najgorszej wersji ludzie tacy stają się zrozpaczeni, destrukcyjni i niepohamowani.
Temperament choleryczny preferuje konflikty gorące. Konlikt zimny, który cechują uniki, skrywanie się i dystans, stanowi dla niech prawdziwe przekleństwo. Ich preferowanym sposobem rozwiązywania konfliktu jest zmuszanie ludzi siłą do przyjęcia ich sposobu myślenia; cholerycy starają się kierować decyzją, co należy zrobić i odmawiają uznania jekiejkolwiek opozycji.
TEMPERAMENT MELANCHOLICZNY
Melancholicy stoją mocno obiema nogami na ziemi, cechuje ich silne poczucie materialne i fizyczne. Są wyjątkowo dobrzy w łączeniu różnych spraw i utrzymywaniu tych związków, gdyż zawsze znajdują się w centrum wszelkiej aktywności. Są ostrożni i analityczniy, pracowici, metodyczni i zdyscyplinowani. Gotowi są poświęcac się tylko po to, by móc osiągnąć zamierzone cele, tego samego zresztą oczekują od innych.
Melancholicy mają ogromny udział w ściśle ograniczonych i określonych dziedzinach. Wykazują talent do tego, czym się zajmują, działają w sposób niezwykle skoncentrowany i niemal ascetyczny. Światła reflektorów kierują najchętniej na samych siebie, własne uczucia i reakcje. Potrzebują czasu, by przyswoić sobie to , co się dzieje, przmyśleć i dojść do konkluzji ważnej dla nich samych i dla innych.
Ludzie o tym temperamencie polegają głównie na wlasnych doświadczeniach i obserwacjach. Zawsze muszą się o wszsytkim przkonać na własne oczy. Testują, próbują, kwestionują i dociekają dopóty, dopóki nie są całkowicie usatysfakcjonowani. Podważają motywy własne i innych, póki nie osiągną całkowitej pewności co do tego, co się dzieje i dlaczego. Czasami postrzegani są jako zbyt pedantyczni i uparci. Bywają humorzaści, zbyt krytyczni i nadwrażliwi. Odbierając świat w czarnych barwach ze sobą w jego centrum. W wyniku tego mogą stac się przewrażliwieni, nietowarzyscy, uprzedzeni do wszystkiego i wszystkich, nastawieni negatywni, pozostawiając na marginesie wydarzeń wgłębinach swojego świata. W najgorszej wersji ludzie tacy mogą się stać paranoikami i histerykami.
Melancholicy mogą pogrążć się w totalnej negacji. Ich wrażliwa, spostrzegawcza natura pozwala im jasno dostrzec wszelkie implikacje i konsekwencje zimnego konfliktu. Gorące konflikty nie wydają się odpowiadać ich głebokiemu, rozważnemu podejściu do życia. Przez przykłady będą poszukiwać uzasadnienia dla ich punktu widzenia i ich sposobu myślenia w ramach konfliktu, równocześnie starając się zyskać uzanie i szacunek innych dla ich sposobu działania.
TEMPERAMENT FLEGMATYCZNY
Flegmatycy czują się najlepiej wtedy, gdy są spokoni i wyciszeni. Znani są z niezawodności, lojalości i zrozumienia dla innych. Z przyzwyczajenia solidni, przywiązują wagę do analizy i szczegółów. Wykazują skłonność raczej do stanięcia o krok z tyłu niż do 'rzucania się w wir', w konsekwencji czego ich podejście od danej sytuacji jest obiektywne i dyplomatyczne.
Flegmatycy lubią, gdy ich życie jest uporządkowane i efektywne. Cechy te starają się przenosić na wszystkie życiowe sytuacje. Sznuje się ich za to, że są dobrze zorganizowani, efektywni i praktyczni. Flegmatycy cenią związki spokoje i dobrze zorganizowane. Potrafią użyć wszystkich sił, by wyeliminowac trudości. W wyniku tego generalnie są łatwi w pożyciu, jednak trudno jest ich dobrze poznać i rozszyfrować. Z wielką ostrożnością używają swej energii i wysiłku. Jeśli już coś dobrze sobie zorganiuzują, starają się trzymać ustalonego planu i sosować do wypracowanych zasad. Aby cokolwiek byli skłonni zmienić, musza mieć naprawdę ważny powód.
Jeśli flegmatykowi nie udaje sę wypracować preferowanych przez niego warunków lub jeśli występują jakieś zakłócenia, może stracić całą motywację - osiągnie stan, z którego ciężko będzie go wydobyć. Zdarza się, że flegmatycy odwlekają wydarzenia, zachowują się egoistycznie, są egocentryczni i nadmiernie zapobiegliwi. Odkładanie spraw na później może przkształcić się w brak zdecydowania, zamrtwianie się i obawę.
Osoby obdarzone tepreamentem flegmatycznym mogą bardzo źle reagowąc na hałas, zdenerwowanie i konfrontację wywołane gorącym konfliktem. Bez wątpienia preferują badziej wyważony, uważny i ostrożny, obłudny i taktyczny, polityczny i zapobiegliwy styl zimnego konfliktu - nawet wtedy, gdy końcowy rezultat jest negatywny. Próbują przekonać innych do zaakceptowanie swojego sposobu myślenia jako jedynego słusznego, wyłącznego punktu widzenia, który powinien być poddany poważnej analizie, a nastpnie przyjęty. Flegmatyk raczej nie dostrzeże nagatywnej strony konfliktu całkowicie koncentrując się na tym, jaki skutek będzie on miał dla jego osoby.
TEMPERAMENT SANGWINICZNY
Ludzie obdarzeni temperamentem sangwinicznym wnoszą elementy lekkości, braku powagi, otwartych przestrzeni i dynamiki. Inni postrzegają ich jako osoby będące zawsze w ruchu; które stale muszą dokądś iść, z kimś się spotkać, coś zrobić. Sangwinicy są wylewni i wrażliwi, ciepli i przyjaźni, rozmowni i serdeczni, cieszą się towarzystwem własnym i innych. Rzadko kiedy bywają nudni, na ogół są interesujący i do wszystkiego nastawieni entuzjastycznie, chętni do zaangażowanie się w problemy innych osób i skorzy do konkretnych działań w ramach rozwiązywania tych problemów. Takiego samego zaangażowania wymagają od innych osób.
Zarazem wykazują silne tendencje do życia własnym, wewnętrznym życiem, pełnym ruchomych obrazów, możliwości, opcji i perspektyw. Są bystrymi obserwatorami, doskonale świadomymi tego, co się dzieje, jak mają się ludzie, kto co powiedział, do kogo i kiedy. Ludzie i sytuacje pociągają sanwiników i kiedy już są „tutaj”, pragną czuć akceptację zarówno dla nich, jak i dla ich udziału w sprawie. Ich reakcje są zróżnicowane, oni sami lubią prznosić się szybko z jednej sytuacji w drugą. Zasadniczo optymistycznie patrzą w przyszłość, lecz zdarza się, że wykazują wielką niecierpliwość związaną z oczekiwaniem na zmianę wydarzeń.
Bywa, że mają opinię osób, na których nie można do końca polegać, osób niezdyscyplinowanych i „wszędobyliskich”, zapominalskich i okazujących lekceważenie innym. Można czasem o nich powiedzieć, że „co z oczu, to z serca”, bowiem zdarza się, że składają obietnice, których następnie nie dotrzymują. Niekiedy posuwają się tak daleko, że „przechodzą samych siebie”, wykazując skłonność do przesady i przejaskrawień. W najgorszym wydaniu mogą stać się histerykami.
Osoby o temperamencie sangwinicznym najprawdopodobniej będą jak najgorzej odbierać zimny konflikt. Brak bezpośrednich dowodów na to, że coś się dzieje, przy jednoczesnej wyczuwalnej atmosferze wrogości i niechęci może doprowadzić ich do reakcji paranoidalnych. Wszystkie utajone obawy, brak poczucia bezpieczeństwa i nadmierna wrażłiwość sangwinika zostają podrażnione w wyniku zimnego konfliktu. W czasie konfliktu preferują taki sposób postępowania, w którym można innych w dowolny sposób nakierować na „właściwy” sposób myślenia, czyli taki sam, jak sangwinika, i tak właśnie się zachowują, wykorzystując każdą stosowną ku temu okazję.