PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
POCHP JEST POWAŻNYM PROBLEMEM SPOŁECZNYM
kobiety 7.33 / 1000
mężczyźni 9.34 / 1000 80-100 / 1000
Polska 4 miejsce w świecie !
4- ta przyczyna zgonów ( wyniki zaniżone )
duże koszty leczenia (65-87 $ / osobę )
5 - ty wskaźnik utraconych lat życia DALYs - 4.1 ( odsetek całkowitej wartości )
Definicja
Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest chorobą charakteryzującą się niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Ograniczenie to jest zwykle postępujące i wiąże się z nieprawidłową odpowiedzią zapalną płuc na szkodliwe pyły lub gazy
CHOROBA CHARAKTERYZUJE SIĘ
Przewlekłym obturacyjnym zapaleniem oskrzeli z przerostem gruczołów śluzowych i obturacją drobnych oskrzeli
Rozedmą i destrukcją miąższu płucnego, utratą ich elastyczności, niszczeniem struktury drobnych oskrzeli
Uszkodzeniem naczyń krwionośnych i wzrostem oporów dla krążenia płucnego
PODSTAWOWYM ZABURZENIEM JEST
przewlekły proces zapalny oskrzeli
pierwotnym bodźcem prowokującym jest uszkodzenie nabłonka oddechowego przez toksyczne działanie dymu tytoniowego
z uszkodzonego nabłonka uwalniają się mediatory procesu zapalnego, pobudzające napływ komórek: granulocytów obojętnochłonnych i limfocytów CD8
komórki nabłonka nie ulegają złuszczeniu, lecz metaplazji z przerostem komórek kubkowych, produkujących śluz
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) JEST PRZEWLEKŁYM PROCESEM ZAPALNYM
CZYNNIKI RYZYKA WYSTĄPIENIA POCHP
Zależne od gospodarza
wrodzony brak alfa1antytrypsyny
inne genetyczne?
mężczyźni / kobiety
dojrzewanie płuc
Zależne od środowiska
tytoń
pary, substancje drażniące i dymy
pyły organiczne
ISTNIENIE POCHP NALEŻY ROZWAŻYĆ W SYTUACJI:
występowania objawów:
przewlekłego kaszlu
odkrztuszania plwociny
łatwego męczenia się
duszności
narażenie na czynniki ryzyka
istnienia obiektywnego potwierdzenia badaniem spirometrycznym:
FEV1 po 2 mimetyku < 80%, i FEV1/ FVC < 70%
ROZPOZNAWANIE I MONITOROWANIE I.
wywiad: ocena czynników ryzyka
wiek / płeć
narażenie: nikotyna / inne
rodzaj objawów: kaszel odkrztuszanie duszności
spirpmetria jako złoty standard
RTG klatki piersiowej
EKG, ocena niewydolności prawokomorowej, serce płucne
ROZPOZNAWANIE I MONITOROWANIE II.
BADANIE ODWRACALNOŚCI
po 2 mimetyku
po leczeniu glikokortykosteroidem wziewnie 6tyg - 3mies poprawa o 200 ml lub FEV minimum15%
GAZOMETRIA
wykonywać zawsze, gdy FEV1 <40% normy
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA
astma
zastoinowa niewydolność serca
rozstrzenie oskrzeli
gruźlica
zarostowe zapalenie oskrzeli
rozsiane zapalenie oskrzelików
zwłóknienie płuc
nowotwory
inne
RÓŻNICOWANIE POCHP I ASTMY
POCHP dotyczy
a. dróg oddechowych
b. miąższu płucnego
c. naczyń
Główne czynniki zapalne
a. komórki: makrofagi, limfocyty T CD8, neutrofile
b. mediatory: IL8, LTB4, TNF
c. zaburzenie równowagi pomiędzy proteazami i anty -proteazami
d. stres oksydacyjny
ASTMA dotyczy
dróg oddechowych
Główne czynniki zapalne
a. komórki: eozynofile, bazofile, mastocyty, limfocyty T CD4, limfocyty B
b. mediatory: IL4,13 LT C4, D4, E4,
c. przebudowa remodeling
POSTĘPOWANIE W POCHP
1. rozpoznanie i monitorowanie
2. ograniczenie czynników ryzyka
3. leczenie postaci stabilnej
4. leczenie zaostrzeń
KLINICZNE POSTACI I STOPIEŃ CIĘŻKOŚCI POCHP
0 - ryzyko zachorowania POCHP
I - łagodna postać POCHP
II - umiarkowana postać POCHP
III - ciężka postać POCHP
0 - RYZYKO ZACHOROWANIA NA POCHP
objawy przewlekłe: kaszel i odkrztuszanie plwociny
prawidłowa spirometria
I - ŁAGODNA POSTAĆ POCHP
objawy przewlekłe: kaszel, odkrztuszanie plwociny
FEV1 ≥ 80%
FEV1/FVC < 70%
II - UMIARKOWANA POSTAĆ POCHP
objawy: przewlekły kaszel, odkrztuszanie plwociny
30 % FEV1 < 80%
* IIA 50% FEV1 < 80%
* IIB 30% FEV1 < 50%
FEV1/FVC < 70%
III - CIĘŻKA POSTAĆ POCHP
FEV1/FVC < 70%
FEV1 < 30% wartości należnej lub
FEV1< 50% wartości należnej plus niewydolność oddechowa lub objawy kliniczne prawokomorowej niewydolności serca
NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA
Jest to zaburzenie czynności oddychania uniemożliwiające utrzymanie prawidłowej prężności tlenu i dwutlenku węgla we krwi
Typ I. niewydolność częściowa; zaburzenie prowadzące do hipoksemii, PaO2 poniżej 60 mmHg (7.98 kPa)
Typ II. niewydolność całkowita; zaburzenie w którym prócz hipoksemii stwierdza się hiperkapnię, PaCO2 powyżej 50 mmHg ( 6.65 kPa)
Wyrazem niewydolności oddechowej jest sinica (w wyniku zmniejszonego wysycenia tlenem hemoglobiny) i niedotlenienie tkanek (hipoksja)
OGRANICZENIE CZYNNIKÓW RYZYKA
rzucenie palenia tytoniu czynne lub bierne, zwłaszcza przez kobiety w ciąży
analiza i zmiana środowiska domowego
analiza i zmiana środowiska pozadomowego
KIERUNKI MONITOROWANIA
ocena postępu choroby i rozwoju powikłań
ocena leczenia farmakologicznego
ocena występowania zaostrzeń
analiza schorzeń współistniejących
ZASADA 5 x A: ask, advise, assess, assist, arrange
pytaj o palenie
poradź palącemu
planuj z pacjentem
pomóż
przygotuj wizytę kontrolną
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU ZAOSTRZEŃ
intensyfikacja leczenia
PO PIERWSZEJ NIESKUTECZNEJ PRÓBIE LECZENIA SKIEROWANIE DO SZPITALA
LECZENIE POCHP
leczenie farmakologiczne: stosowanie leków rozszerzających oskrzela, leków przeciw-
zapalnych, mukolitycznych, preparatów teofiliny, antybiotyków
stosowanie tlenoterapii
prowadzenie rehabilitacji oddechowej
leczenia chirurgiczne
postępowanie psychoterapeutyczne
WNIOSKI
POCHP STANOWI POWAŻNY PROBLEM SPOŁECZNY XXI WIEKU
W POCHP WYSTEPUJE DUŻA ŚMIERTELNOŚĆ I ZWIĄZANE Z NIĄ LICZNE PROBLEMY
PROWADZENIE POCHP WYMAGA WSPÓŁPRACY ZE SPECJALISTĄ
W PRZEBIEGU POCHP CZĘSTO WYSTĘPUJE KONIECZNOŚĆ HOSPITALIZACJI
REHABILITACJA ODDECHOWA
prowadzenie ćwiczeń mięśni oddechowych
treningu wytrzymałościowy, zwiększającego siłę i wytrzymałość
REHABILITACJA
może zmniejszyć zaburzenia pracy mięśni
poprawić tolerancję wysiłku
zmniejszyć objawy kliniczne
poprawić jakość życia
zmniejszyć częstość występowania zaostrzeń
Postępowanie :
1/ rozpoznanie i monitorowanie
2/ ograniczenie czynników ryzyka
3/ leczenie postaci stabilnej
4/ leczenie zaostrzeń
Leczenie postaci stabilnej :
A/ EDUKACJA / PRZYLEGANIE
B/ FARMAKOTERAPIA
C/ LECZENIE NIE FARMAKOLOGICZNE
D/ WENTYLACJA WSPOMAGANA
E/ LECZENIE CHIRURGICZNE
Leczenie postaci stabilnej :
A/ EDUKACJA / PRZYLEGANIE
B/ FARMAKOTERAPIA
C/ LECZENIE NIE FARMAKOLOGICZNE
D/ WENTYLACJA WSPOMAGANA
E/ LECZENIE CHIRURGICZNE
Leczenie farmakologiczne wg stopnia ciężkości :
wszystkie stopnie ciężkości
- unikanie czynników ryzyka
- edukacja
- szczepienia - grypa, inne (H.i., M.c.,D.p)
Postać O - j.w.
I Postać lekka - krótko działający bronchodilatator w razie potrzeby
IIA Postać umiarkowana - regularne leczenie bronchodilatacyjne + bronchodilatator krótko działający w razie potrzeby
IIB Postać umiarkowana - jak II A + glikokortykosteroidy wziewne jeżeli jest obserwowany efekt bronchodilatacji + rehabilitacja
III Postać ciężka - jak II B + tlenoterapia + rozważenie leczenia chirurgicznego
Leki stosowane w farmakoterapii :
A/ Leki bronchodilatacyjna
B/ Glikokortykosteroidy
c/ szczepionki
d/ leczenie zwiększające 1 antytrypsynę
e/ antybiotyki
f/ leki mukolityczne
g/ leki antyoksydacyjne
h/ leki immunoregulacyjne
i/ wazodilatatory
j/ leki przeciwkaszlowe
k/ pobudzające oddychanie
l/ narkotyki
Leczenie postaci stabilnej :
A/ EDUKACJA / PRZYLEGANIE
B/ FARMAKOTERAPIA
C/ LECZENIE NIE FARMAKOLOGICZNE
D/ WENTYLACJA WSPOMAGANA
E/ LECZENIE CHIRURGICZNE
Leczenie nie farmakologiczne :
1/ rehabilitacja
2/ psychoterapia
3/ TLENOTERAPIA
PaO2 < 55 mmHg / Sat < 88%
lub wartości wyższe ale z powikłaniami sercowymi
Leczenie postaci stabilnej :
A/ EDUKACJA / PRZYLEGANIE
B/ FARMAKOTERAPIA
C/ LECZENIE NIE FARMAKOLOGICZNE
D/ WENTYLACJA WSPOMAGANA ? ( w zaostrzeniach tak )
E/ LECZENIE CHIRURGICZNE
Leczenie postaci stabilnej :
A/ EDUKACJA / PRZYLEGANIE
B/ FARMAKOTERAPIA
C/ LECZENIE NIE FARMAKOLOGICZNE
D/ WENTYLACJA WSPOMAGANA
E/ LECZENIE CHIRURGICZNE
Leczenie chirurgiczne
1/ Bullektomia - usunięcie pęcherzy rozedmowych
2/ Operacyjne zmniejszenie objętości płuc - eksperyment
3/ Przeszczep płuca / płuco-serca
Postępowanie :
1/ rozpoznanie i monitorowanie
2/ ograniczenie czynników ryzyka
3/ leczenie postaci stabilnej
4/ leczenie zaostrzeń
Leczenie zaostrzeń