POChP w pytaniach i odpowiedziach

1. Co to jest POChP?

POChP to skrót nazwy "przewlekła obturacyjna choroba płuc". Choroba ta powoduje zwężenie oskrzeli i w ten sposób utrudnia oddychanie. Ma charakter postępujący, a zmiany w płucach są tylko częściowo odwracalne. Chorzy na POChP, do których należą osoby z przewlekłym zapaleniem oskrzeli i osoby z rozedmą płuc, mają różne objawy - od kaszlu i odkrztuszania plwociny do duszności występującej po przejściu krótkiego dystansu, a nawet w spoczynku.      

2. Jaka jest przyczyna POChP?

Najczęstszą przyczyną zachorowania na POChP jest palenie papierosów, i to zarówno czynne, jak i bierne wdychanie dymu tytoniowego. W innych krajach równie ważne jest narażenie na zanieczyszczenia powietrza w słabo wentylowanych pomieszczeniach, spowodowane spalaniem materiałów biologicznych (np. drewna) w celu sporządzania posiłków i ogrzewania. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego stanowią dodatkowe obciążenie dla płuc, ale ich rola w rozwoju POChP nie została dobrze poznana.

3. Jak rozpoznać POChP?

Rozpoznanie POChP należy rozważyć u każdej osoby palącej papierosy aktualnie lub w przeszłości, która ma następujące objawy: kaszel, odkrztuszanie plwociny i duszność podczas wysiłku fizycznego. Diagnozę trzeba jednak potwierdzić za pomocą badań czynności płuc. Badania te służą także do oceny ciężkości choroby i śledzenia jej przebiegu. Podstawowym badaniem oceniającym czynność płuc jest spirometria, która mierzy takie parametry, jak natężona pojemność życiowa (FVC) i natężona pierwszosekundowa objętość wydechowa (FEV1). Zanim ustali się plan leczenia dla indywidualnego chorego, określa się stopień zaburzeń spirometrycznych, nasilenie objawów oraz ewentualne współistnienie innych chorób, takich jak astma czy gruźlica.

4. Ilu ludzi choruje na POChP?

Według Światowej Organizacji Zdrowia POChP zajmuje czwarte miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów, za chorobami serca, udarem mózgu i zapaleniem płuc. W 2000 roku choroba ta spowodowała na całym świecie śmierć ponad 2,75 miliona ludzi. W Polsce ocenia się liczbę chorych na POChP na ponad 2 miliony, a rocznie umiera na nią blisko 15 tysięcy, co stanowi trzecią co do częstości przyczynę zgonów.

5. Czy POChP występuje zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet?

Tak, POChP występuje u mężczyzn i kobiet. W 2000 roku w USA po raz pierwszy w historii zmarło z powodu POChP więcej kobiet niż mężczyzn, co prawdopodobnie odzwierciedla rozpowszechnianie się nałogu palenia papierosów wśród kobiet.

6. Dlaczego w wielu krajach na świecie coraz więcej ludzi choruje na POChP?

Według danych Banku Światowego i Światowej Organizacji Zdrowia w 1990 roku POChP zajmowała 12 miejsce wśród głównych przyczyn skrócenia życia w pełnym zdrowiu, ale szacuje się, że w roku 2020 zajmie pod tym względem 5 miejsce, na skutek rozpowszechniania się palenia tytoniu zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.

7. Dlaczego POChP często nie jest rozpoznana?

Większość chorych na POChP szuka pomocy lekarskiej dopiero wówczas, gdy choroba już znacznie im dokucza i ogranicza normalne funkcjonowanie. W badaniu przeprowadzonym w USA w 2000 roku okazało się, że u blisko 10 milionów dorosłych POChP była rozpoznana przez lekarza, natomiast aż u 24 milionów stwierdzono za pomocą spirometrii upośledzenie czynności płuc odpowiadające tej chorobie. Dlatego podstawowe znaczenie w aspekcie zdrowia publicznego ma edukacja społeczeństwa i pracowników służby zdrowia w zakresie rozpoznawania objawów POChP oraz wdrażanie właściwego leczenia w jej początkowym okresie.

8. Jakie są różnice między POChP i astmą?

POChP i astma to przewlekłe choroby układu oddechowego powodujące zwężenie oskrzeli, które mają podobne objawy i mogą występować jednocześnie u tej samej osoby. W obu tych chorobach toczy się zapalenie w płucach, ale o innym charakterze, czego wynikiem są bardzo duże różnice w odpowiedzi chorych na leczenie. W astmie zwężenie oskrzeli jest często całkowicie odwracalne, czy to samoistnie, czy pod wpływem leczenia, natomiast w POChP nigdy nie daje się go w pełni odwrócić i zwykle postępuje, jeśli chory nie zaprzestanie palenia tytoniu.

9. Czy astma prowadzi do POChP? Czy istnieje związek między astmą i POChP?

Niewątpliwie astma i POChP częściowo nakładają się wzajemnie. Wieloletnia astma może powodować zmiany w ścianie oskrzeli prowadzące do tego, że ich zwężenie staje się nie w pełni odwracalne. U chorych na astmę narażonych na dym tytoniowy, który wywołuje POChP, może się w płucach rozwinąć zapalenie mieszane, tzn. z cechami zapalenia astmatycznego i zapalenia typowego dla POChP.

10. Jak się leczy POChP?

Skuteczne leczenie POChP obejmuje cztery elementy: 1) ocenę ciężkości choroby i śledzenie jej przebiegu; 2) zmniejszenie narażenia na dym tytoniowy; 3) leczenie stabilnej POChP za pomocą leków i metod niefarmakologicznych; 4) leczenie zaostrzeń choroby, czyli nagłego i krótkotrwałego nasilenia jej objawów, wymagającego interwencji lekarskiej w domu chorego lub w szpitalu. Zaprzestanie palenia tytoniu jest najskuteczniejszym i najbardziej opłacalnym sposobem zmniejszenia zagrożenia rozwojem POChP i zatrzymania postępu choroby. Leczenie stabilnej POChP polega na stosowaniu leków rozszerzających oskrzela w razie wystąpienia objawów oraz szczepienie przeciwko grypie raz w roku. Do niefarmakologicznych metod leczenia należą: rehabilitacja oddechowa, leczenie tlenem oraz stosowane w bardzo nielicznych przypadkach leczenie operacyjne.

Astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - podobieństwa i różnice

24-08-2006

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest często mylona z astmą. Jednak to dwie różne choroby, a nieprawidłowe rozpoznanie i złe leczenie może mieć negatywne skutki dla pacjenta. Przeprowadzone w Szkocji i USA badania wykazały, że wśród 235 chorych, u których badanie spirometryczne potwierdziło POChP, 51% miało poprzednio rozpoznaną astmę.

Zobacz również:

• Ciężka astma alergiczna - przyczyny, objawy, leczenie

• Astma i Alvesco

• Dieta chorych na Przewlekłą Obturacyjną Chorobę Płuc (POChP)

• Dziecko z astmą w szkole

• Objawy POCHP - kaszel

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest często mylona z astmą. Powodem pomyłek jest wspólny objaw dla obu chorób - uczucie duszności. POChP i astma to jednak dwie bardzo różne choroby. Błędne rozpoznawanie astmy u chorego na POChP może doprowadzić do wielu powikłań. Takie wnioski wyciągnięto w niedawno opublikowanych amerykańsko-brytyjskich badaniach naukowych przeprowadzonych przez National Jewish Medical and Research Center w Denver. Badacze poddali analizie historie chorób 597 chorych w wieku powyżej 39 lat, którzy byli leczeni lekami „na oddychanie”. Badania przeprowadzono w Aberdeen w Szkocji i w Denver, USA. Następnie wszystkim analizowanym chorym wykonano badanie spirometryczne, które służy do potwierdzenia rozpoznania POChP.

Wśród 235 chorych, u których badanie spirometryczne potwierdziło POChP 51%, miało poprzednio rozpoznaną astmę. U 38% chorych dotychczasowe rozpoznanie było prawidłowe. Już wcześniej rozpoznano u nich POChP na podstawie wyniku badania spirometrycznego.

„Wyniki tych badań są bardzo pouczające - mówi prof. Jan Zieliński, koordynator Programu Profilaktyczno-Edukacyjnego „Głęboki Oddech”.

Okazało się, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej zbyt rzadko korzystają z badania spirometrycznego dla rozpoznania przyczyny duszności. Powoduje to rozpoznawanie astmy
u chorego, który cierpi na POChP.”

„Mylne rozpoznanie - dodaje profesor - może mieć poważne konsekwencje. Leczenie obydwu chorych bardzo się różni. Stosowanie leków na astmę przez chorego na POChP jest często nie tylko bezskuteczne, ale może po dłuższym stosowaniu powodować niekorzystne objawy uboczne.”

Badanie spirometryczne to pomiar rezerw oddechowych płuc, dzięki któremu możliwe jest wykrycie POChP już w bardzo wczesnym stadium rozwoju choroby. Badanie trwa około 5 minut, jest całkowicie bezbolesne i polega na wykonywaniu głębokich oddechów do małego aparatu - spirometru. Badania spirometryczne powinni wykonać wszyscy palacze papierosów, osoby narażone na szkodliwe pyły lub dymy oraz osoby cierpiące na przewlekły kaszel, trudności w oddychaniu i duszność podczas wysiłku.

„Głęboki Oddech” - Program Profilaktyczno-Edukacyjny „Głęboki Oddech” na rzecz walki z Przewlekłą Obturacyjną Chorobą Płuc (POChP) ma ogólnopolski charakter i zmierza do zwiększenia w społeczeństwie świadomości istnienia POChP. Program informuje na temat objawów choroby, jej przyczyn oraz skutków. Edukuje w zakresie walki z POChP przez podkreślanie konieczności wykonywania badań profilaktycznych, prowadzących do wczesnego diagnozowania choroby i rozpoczęcia leczenia. Organizatorem Programu jest Polskie Towarzystwo Chorób Płuc, zrzeszające wybitnych pulmonologów, we współpracy z firmą Adamed.

Program objął już kilkaset miejscowości w Polsce. W ramach programu z bezpłatnych badań i konsultacji lekarskiej skorzystało ponad 42 tysiące Polaków. Program dotarł do dużych i do małych miejscowości, tam, gdzie często dostęp do aparatury spirometrycznej
i lekarzy specjalistów jest ograniczony.

---