Pulmunologia
1. Przeciwwskazania do rehabilitacji płucnej.
Choroba niedokrwienna serca
Zastoinowa niewydolność krążenia
Ostre serce płucne
Ciężkie nadciśnienie płucne
Rak z przerzutami
Znaczne zaburzenia czynności wątroby
Udar mózgu powikłany zaburzeniami
Nasilone zaburzenia czynności poznawczych
Ciężka choroba psychiczna
Niedawny krwotok płucny
2. Wstępna ocena stanu klinicznego przed rozpoczęciem rehabilitacji.
wywiad z chorym
objawy układu oddechowego
zaburzenia czynności płuc
wyniki badań układu oddechowego
styl życia
pogorszenie jakości życia
ograniczenie zdolności fizycznej
zmniejszenie zdolności do wykonywania zawodu
zależność od innych osób
zwiększone korzystanie z usług medycznych (hospitalizacja, pogotowie ratunkowe)
współistniejące choroby
motywacja do rehabilitacji
3. Zasady prowadzenia nebulizacji.
należy ustalić dokładnie: rodzaj i dawki leku, częstość zabiegów, dobór odpowiedniej aparatury gwarantującej dotarcie leku, w ściśle określony region dróg oddechowych
pozycja wyjściowa: siad z lekko uniesioną głową
jeżeli jest to możliwe, to zawsze powinna być przeprowadzana przez ustnik
Czas: 10-12 minut
Wdech swobodny lekko pogłębiony
1-2 ml leku
4.Przeciwwskazania do wykonywania próby wysiłkowej
P/wsk. bezwzględne:
1. Zapis Ekg sugerujący ostre niedokrwienie mięśnia sercowego
Niestabilna dławica piersiowa
Komorowe zaburzenia rytmu
Przedsionkowe zaburzenia rytmu
Znaczne zwężenie zastawki aorty
Tętniak rozwarstwiający aorty
Zapalenie mięśnia sercowego
Świeży epizod zatorowy
Ostre infekcje
Nasilone zaburzenia psychiczne
P/wsk. względne:
RR > 200 / > 120 mmHg w spoczynku
Umiarkowanie ciężka wada zastawkowa serca
Hipokalemie, hipomagnezemie
Rozrusznik serca o stałej częstotliwości
Przewlekłe choroby infekcyjne
Tętniak
Choroba nerwowo-mięśniowa
Choroba reumatoidalna
Schorzenia układu krążenia
Niestabilna cukrzyca
5.Próba wysiłkowa w chorobach płuc
Próba wysiłkowa:
na ruchomej bieżni
normalizacja pulsu (test Kascha)
Przed i 5, 10, 15 minut po próbie marszowej - spirometria
Minimalne wymagania
miejsce do próby marszowej po płaskim terenie do 30m
aparat do pomiaru ciśnienia
pulsoksymetr
źródło tlenu
wózek inwalidzki
stoper,
instruktaż w zakresie reanimacji; przeszkolenie w zakresie reanimacji
Próba maksymalnej tolerancji narastającego wysiłku:
zwiększenie obciążenie na bieżni
EKG, RR
gazometria, pulsoksymetria
ocena duszności
6. Toaleta drzewa oskrzelowego.
Toaleta drzewa oskrzelowego przyczynia się do zapewnienia optymalnego przepływu powietrza u chorego z chorobą płuc. Jest ona wskazana u tych chorych, u których występują ciągłe lub nawracające trudności w odksztuszaniu nadmiaru wydzieliny.
toaleta drzewa oskrzelowego może polegać na stosowaniu:
efektywny kaszel !
oklepywanie !
wibracja !
drenaż ułożeniowy !
dodatkowego ciśnienia w drogach oddechowych
dodatkowego ciśnienia wydechowego
ćwiczeń oddechowych
7. Trening ogólnie usprawniający w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc.
marsz lub spacer (na bieżni, po korytarzu, w terenie)
jazda na rowerze zwykłym lub stacjonarnym
ćw. ergometryczne kk.dln.
ćw. izometryczne i unoszenie kk.gg. bez lub z obciążeniem
ćw. na stopniach
ćw. w wodzie
wiosłowanie
zmodyfikowany taneczny aerobik
trening kkg
ćw. kg prowadzą do poprawy sprawności (wzmocnienie m.m.). W czasie wykonywania czynności dnia codziennego (kąpiel, odżywianie.
Do ćw. kkg można wykorzystać: ergometr do kk.gg, podnoszenie ciężarów, kolumny przyścienne
trening kk.dln:
Cel: wzmocnienie grup m.m.
do ćw. kk dln zaliczamy:
- jazdę na cykloergomerze
- jazdę na zwykłym rowerze
- spacer
- chodzenie po schodach
poza ćw. wzmacniającymi kk gg i kk dln należy prowadzić ćw. rozwijające i pozawalająceutrzymać prawidłową sylwetkę.
Trening siłowy:
Cel: zwiększenie wytrzymałości i wydolności wysiłkowej
Ćw. siłowe obejmują:
- podnoszenie ciężarów
- ćw. oporowe w treningu stacjonarnym
marsz lub spacer (bieżnia, korytarz, w terenie)
trening m.m oddechowych:
cel: zwiększenie siły m.m oraz zmniejszenie uczucia duszności
ćw. oddechowe 2-3 razy dziennie po 15 minut, prowadzone najlepiej w przewietrzonym pomieszczeniu : głębokiwdzech przez nos i wydech przez zasznurowane usta
Najczęściej chorzy wykonują ćwiczenia:
3-5 razy dziennie
przez 30-90 minut
w serii 6-12 tygodni
każda sesja ćw. musi zawierać okresy rozgrzewki
8. Edukacja chorych - nauka właściwego oddychania.
Przed przystąpieniem do ćwiczeń oddechowych konieczna jest nauka prawidłowego ich wykonywania
Należy je wykonywać od wydechu
Wdech wykonywany jest zawsze nosem, a wydech powinien być przez usta.
Wydech powinien być 2-3 razy dłuższy od wydechu i wykonywany przez półotwarte/ zasznurowane usta
Liczba powtórzeń ćw. oddechowych nie powinna przekraczać 3-4 serii. Zbyt intensywne ich przeprowadzanie może doprowadzić do hiperwentylacji
Ćw. oddechowe powinny być przeprowadzane 2-3 razy dziennie po 10 - 15 oddechów
ćwiczenia torem przeponowym
głęboki wdech prze nos
obniżenie przepony poprzez uwypuklenie brzucha
maksymalny długi wydech przez półotwarte usta i uniesienie przepony (zapadanie brzucha).
9. Ćwiczenia oddechowe w mukowiscydozie.
ćw. oddechowe
trening stymulujący mięśnie oddechowe
ćw. skutecznego kaszlu
Cel ćw. oddechowych:
utrzymanie wentylacji płuc !
zewnętrzne uruchomienie klatki piersiowej i przepony!
nauka efektywnego kaszlu !
zwiększenie siły mięśni oddechowych!
poprawa mechaniki oddychania
zapobieganie następstwom chorób układu oddechowego;
zapobieganie obniżeniu ogólnej sprawności i wydolności chorych na przewlekłe choroby układu oddechowego;
zapobieganie powikłaniom i następstwom chorób układu oddechowego
wykorzystanie rezerw oddechowych w razie nieodwracalnych zmian w przebiegu przewlekłych chorób układu oddechowego;
10. Ćwiczenia skutecznego kaszlu w mukowiscydozie.
wdech prze nos
wydłużony szybki wydech z kilkoma głębokimi odruchami kaszlowymi.
kaszel powinien być wykonywany w okresie najszybszego wydechu, jako seria 3 - 4 bezpośrednio następujących kaszlnięć.
ćw. skutecznego kaszlu poprzedza się ćw. oddechowymi stymulującymi warunki kaszlu. Polegają one na wykonywaniu przerywanego wydechu lub wydechu z wymawianiem gardłowej głoski.
Inne metody pobudzenia skutecznego kaszlu to inhalacje oklepywanie kl.th. i pozycje drenażowe.
11. Drenaż ułożeniowy w mukowiscydozie.
ułatwia on odpływ wydzieliny z oskrzeli pod wpływem siły grawitacji
ułożenie chorego tak, aby drenowany odcinek płuca znajdował się powyżej wnęki. W takiej pozycji wydzielina będzie spływała oskrzelem drenującym zajęty segment płuca w kierunku oskrzela głównego, skąd zostanie wydalona w czasie kaszlu.
Skuteczność drenażu jest tym większa im wyżej ponad wnęką znajduje się zmieniony odcinek płuca
stosowanie kilkakrotnie w ciągu dnia przez 15-20 minut zależnie od wskazań i tolerancji pacjenta.
Podczas drenażu stosuje się:
- oklepywanie właściwe
- sprężynowanie (kl.Th.)
- masaż wibracyjny (6-10 pozycji ułożeniowych)
- ćw. skutecznego kaszlu
Wykonywany 2-3 razy dziennie na stole do drenażu lub łóżku pionizacyjnym.
P/wsk.: urazy głowy, krwawienie mózgowe, niewydolność krążenia, nadciśnienie.
12.Wskazania do przewlekłej domowej tlenoterapii.
Wsk.
POChP
Zespół bezdechu śródsennego
Choroby z restrykcyjnym typem zaburzeń wentylacji (śródmiąższowe)
Wsk. do długotrwałej tlenoterapii:
Pa O2 o współczynniku < 55 mmHg lub Sa O2 < 88%
Pa O2 < 60 mmHg + obrzęki (serce płucne)
Pa- ciśnienie parcyjne Sa- saturacja
13. Sposoby domowej tlenoterapii.
Źródła tlenu w domu:
tlen sprzężony (stalowe butle)
tlen ciekły (zbiorniki: 35kg na 7 dni i 3,5kg na 7godzin)
koncentratory tlenu (> 5 lat)
14. Nieinwazyjna wentylacja dodatnim ciśnieniem - wskazania i przeciwwskazania.
Wskazania:
POChP
Zespół obturacyjnego bezdechu śródsennego
Deformacje klatki piersiowej.
Choroby nerwowo-mięśniowe (uszkodzenia rdzenia nerwowego, dystrofia mięśniowa Duchenne'a
Niewydolność serca
Skoliozy
Stan po torakoplastyce
duszność
zmęczenie, lęki
poranny ból głowy
obrzęki
otyłość
znaczna hipokapnia (>50 mmHg) + epizody
pogorszenie kliniczne mimo prawidłowej terapi rehabilitacyjnej
zła jakość snu
znaczenie nasilone zaburzenia oddechowe
Przeciwwskazania:
brak współpracy
zaburzenia świadomości
obfita wydzielina oskrzelowa
zły stan kliniczny
15. Domowa tlenoterapia - podawanie tlenu.
Litry Przepływ Stężenie
1 l/min. przez wąsy 24%
2 l/min. 28%
3 l/min. 32%
4 l/min. 36%
5 l/min. przez maskę 40%
6 l/min. 50%
7 l/min. 60%
16. Cel tlenoterapii przewlekłej.
poprawa tolerancji wysiłku
zmniejszenie ciśnienia płucnego
zmniejszenie hematokrytu
wspomaganie oddechu (w zespole bezdechu śródsennego)
zmniejszenie śmiertelności
17. Niewydalność oddechowa.
Niewydolność oddechowa - to upośledzenie wymiany gazowej między otaczającym powietrzem a krwią.
Objawy:
duczność: płucopochodna, sercopochodna, psychopochodna
sinica
przyspieszenie oddechu
przyspieszenie tętna
pobudzenie lub senność
ból głowy
Rozpoznanie niewydolności oddechowej:
gazometria:
PaO2 < 70mmHg
PaCO2 > 75mmHg
pH < 7,35
oksymetria: SaO2 < 94%
Zaburzenia oddechowe w czasie snu:
Zespół bezdechu śródsennego
Zespół hiperwentylacji w czasie snu
18. Wady i zalety nieinwazyjnej wentylacji dodatni ciśnieniem.
Zalety:
niepotrzebna intubacja
nienaruszone mechanizmy oskrzeli
Wady:
ryzyko tolerancji (20-50%)
uszkodzenie skóry
podrażnienie oczu
wysuszanie błony śluzowej nosa
połykania powietrza
19. Toksykologia dymu tytoniowego - wpływ na serce oraz działanie rakotwórcze.
Toksykologia dymu:
4000 związków i substancji chemicznych
40 z nich ma działanie rakotwórcze
najważniejsze z toksyn: nikotyna, tlenek węgla, tlenki azotu, cyjanowodór, kancerogeny, węglowodory aromatyczne, N-mitroaminy, metale ciężkie
toksyny dymu tytoniowego oddziaływają z innymi toksynami środowiska
bierne wdychanie dymu tytoniowego zawiera35x>CO2 i 4x >nikotyny, niż aktywne wdychanie przez palaczy
Wpływ na serce:
nikotyna wywiera silny wpływ na naczynia wieńcowe (w małych dawkach działa rozkurczająco, a w większych daje długotrwały skurcz tych naczyń)
nikotyna w małych dawkach podrażnia układ przywspółczulny co powoduje zwolnienie czynności serca, w miarę dalszego wchłaniania nikotyny czynność serca zostaje przyspieszona
nikotyna działa drażniąco na układ autonomiczny co może prowadzić do zaburzeń miarowości
przerost i rozszerzenie serca ( zaczyna się zmniejszać po zaprzestaniu palenia)
duszność bolesna - palenie tytoniu może spowodować objawy kliniczne
nikotyna działa na układ naczyniowy: podnosi ciśnienie krwi, a następnie obniża; może być przyczyną choroby nadciśnieniowej; powoduje miażdżyca
palenie bierne jest czynnikiem ryzyka wielu chorób, tj.: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca
Działanie rakotwórcze (14 lokalizacji narządowych):
Rak: płuca, krtani i gardła, przełyku, jamy ustnej, pęcherza moczowego, miedniczki nerkowej, trzustki
Słaby związek palenia z rakiem: żołądka, nosa, wargi, wątroby, z białaczką i miąższem nerkowym
20. Następstwa palenia papierosów przez kobiety w ciąży.
Faktem związanym z paleniem w ciąży jest niska masa urodzeniowa płodu, która jest główną przyczyną chorób dziecięcych i śmierci dziecka - krótko przed, w trakcie lub niedługo - po porodzie
Paląca matka nie dostarcza dziecku wystarczającej ilości tlenu, za to zatruwa go tlenkiem węgla. Wraz z dymem papierosowym dziecko narażone jest na kontakt ok.4000 substancji chemicznych, w tym ok.40 substancji rakotwórczych
Kobiety w ciąży, które przestały palić pod koniec pierwszego trymestu ciąży - ryzyko wystąpienia powikłań minimalizuje się do zera.
Ponadto:
dziecko kaszle, krztusi się, a jego serce bije szybciej niż potrzeba
dziecko rodzi się z niższą wagą ciała
rodzi się jako bierny palacz (głód nikotynowy)
jest bardziej płaczliwe
rozczepienie podniebienia
może mieć niedorozwinięte narządy
wady ułożeniowe łożyska
przedwczesne odklejenie się łożyska
przedwczesne odklejenie się wód płodowych
przedwczesny poród
21. Kryteria rozpoznania uzależnienia od nikotyny.
często są szczuplejsi
mają bladą, ziemistą cerę
nieświeżą wiotką skórę poprzecinaną zmarszczkami i bruzdami
rysy twarzy są zaostrzone
niekiedy drżenie rąk
nieprzyjemny zapach z ust
nadmierna pobudliwość i nerwowość
mają obniżoną sprawność fizyczną
Test tolerancji Fagerstroma:
W jakim czasie po przebudzeniu sięgasz po papierosa?
• W ciągu 30 min.= 1pkt. po 30min.=0 pkt.
Czy sprawia Ci trudność powstrzymywanie się od palenia w miejscach, gdzie jest to zakazane?
• Tak=1p. Nie=0p.
Z którego papierosa jest Ci najtrudniej zrezygnować?
• Rano=1p. Każdego innego= 0p.
Ile papierosów wypalasz w ciągu doby?
• Poniżej 15=0p. 16-25=1p. <26=2p.
Czy częściej palisz w ciągu pierwszych godzin po przebudzeniu czy w pozostałej części dnia?
• Tak=1p. Nie=0p.
Czy palisz w czasie choroby, która zmusza do pozostania w łóżku przez większą część dnia?
• Tak=1p. Nie=0p.
Sprawdź na opakowaniu, ile nikotyny zawierają papierosy, które palisz?
• Poniżej 0,9mg=0p. 1,0…1,2mg = 1p. 1,3>=2p.
Czy zaciągasz się dymem?
• Nie=0p. Tak=1p. zawsze=2p.
Wynik testu:
< 5 pkt. - niski poziom uzależnienia
5-7 pkt. - średni poziom
8 i < pkt. - wysoki poziom uzależnienia
22. Poradnictwo w zakresie walki z nałogiem palenia papierosów.
Poradnictwo:
przygotowanie pacjenta do „dnia zero”
wybór lekarstw
wsparcie behawioralne
23.Metody walki z paleniem papierosów.
Leczenie /poradnia:
przygotowanie pacjenta do „dnia zero”
wybór lekarstw
wsparcie behawioralne
Nikotynowa terapia zastępcza - polega na wspomaganiu palaczy substytutem nikotyny. Terapia trwa ok. 3 miesięcy, środki można stosować tylko za zgodą lekarza (skuteczność 25% ogółu leczonych). Są to:
gumy do żucia
plastry
tabletki do ssania
spray
płyn do płukania ust
Metody psychologiczne:
Hipnoza - polega na wizualizacji w lekkim transie, połączonej z relaksacją i sugestiami działającymi na wyobraźnię. Sesja trwa początkowo od 4 min. i stopniowo wzrasta do 50 minut
Sugestia
Metoda behawioralna:
modelowanie
poznawcza modyfikacja zachowań
Terapia awersyjna:
wzmacnianie negatywne
wzmacnianie pozytywne
Inne metody:
Akupunktura - nakłucie igłami określonych punktów ucha. Przeprowadza się 3 zabiegi po 15 minut.
Miorezonans komórkowy -zabieg aparatem ABAS, bezbolesny i bezpieczny. Pacjent siada na 10-15 min. i trzyma w rekach elektrody. Po terapii trzeba dużo pić i często się kąpać, aby wypłukać toksyny z organizmu. Zaleca się 3 zabiegi.
24. rodzaje inhalatorów.
indywidualne inhalatory dozujące
inhalatory proszkowe
nebulizatory pneumatyczne i ultradźwiękowe
25. Depozycja cząstek aerozolu w drogach oddechowych.
Wielkość cząstek aerozolu a depozycja w układzie oddechowym:
Średnica |
Depozycja |
> 15 |
Jama nosowo -gardłowa, tchawica |
6-15 um |
Oskrzela |
< 6 um |
Oskrzeliki, pęcherzyki płucne |
Budowa dróg oddechowych a depozycja aerozoloterapii:
górne drogi oddechowe (nos, usta, gardło) zatrzymują do 90% dawki aerozolu
inhalacja przez nos zmniejsza się o 67% depozycję płucną
obturacja oskrzeli zmniejsza depozycję leku w drobnych oskrzelach - przepływ laminarny
26. Dlaczego każdy lek z inhalatorem MDI winnien być inhalowany przez komorę inhalacyjną.
górne drogi oddechowe (nos, usta, gardło) zatrzymują do 90% dawki aerozolu
inhalacja przez nos zmniejsza się o 67% depozycję płucną
obturacja oskrzeli zmniejsza depozycję leku w drobnych oskrzelach - przepływ laminarny
Inhalatory podciśnieniowe MDI - przy stosowaniu tych inhalatorów należy wziąć pod uwagę trudności koordynacji wdechowo-ruchowej. W tej metodzie nośnikiem leku jest freon: powoduje on u wielu chorych podrażnienie dróg oddechowych objawiające się kaszlem bądź uczuciem zatkania. Co powoduje małą 10-12% depozycję płucną aerozolu.
Nakładanie komór inhalacyjnych:
ogranicza drażniące działanie freonu
mali pacjenci mają możliwość pobrania aerozolu w czasie kilku spokojnych wdechów
następuje zwiększenie depozycji w drzewie oskrzelowym, ograniczające ją w jamie ustnej i gardle.
27. Nebulizatory pneumatyczne i ultradźwiękowe - wady i zalety.
Nebulizator - podstawowe zastosowanie w stanach astmatycznych, w leczeniu przewlekłych schorzeń górnych i dolnych dróg oddechowych. Stosowane u dzieci < 4 r.ż.
Nebulizatory pneumatyczne
Zalety:
nie wymaga koordynacji rchowo-oddechowej
możliwość inhalacji i jednoczasowej tlenoterapii
szeroki wybór leków
Wady:
niski komfort leczenia
oziębienie aerozolu spowodowane nagłym rozprężeniem gazu nośnikowego (rzadko jest przyczyną skurczu oskrzeli)
nie wiemy ile leku dostaje się do płuc
różnice w konstrukcjach nebulizatorów powodujące różnicę w dawkach
Nebulizatory ultradźwiękowe:
Zalety:
przystosowane są do terapii górnych i dolnych dróg oddechowych
duża gęstość aerozolu
duża wydajność aerozolu (do10 ml/min.)
brak efektu schładzania aerozolu
Wady:
energia ultradźwięków może mieć destrukcyjny wpływ na strukturę rozproszonego leku (np. antybiotyki, kortykosteroidy)
wysoka wydajność możę być przyczyną skurczu oskrzeli u chorych z nadreaktywnością
28. Dodatkowe techniki inhalacyjne
poprzez aparaturę medyczną:
indywidualne inhalatory dozujące
inhalatory proszkowe
nebulizatory pneumatyczne i ultradźwiękowe
aparat Schitzlera - z dyszą wytwarzającą spray
inhalacje zbiorowe - z kilkoma dyszami rozpraszającymi
elektroaerozole- inhalacja powietrza zawierającego jony wytwarza krople mniejsze od 10um.
wibroaerozole - mogące wprowadzić aerozole w drgania mechaniczne
termoaerozole
dodatkowe ciśnienie- sterowane jest jako uzupełnienie innych technik inhalacyjnych.
Techniki pochodzenia naturalnego:
oddychanie aerozolem morskim
oddychanie w mikroklimacie wyrobisk solnych
Techniki rozpylenia środków:
sprężone powietrze, które wytwarza cząsteczki o średnicy 10-30 mikrometrów;
fale ultradźwiękowe, wytwarzające cząsteczki 1-8 mikrometrów;
siłę odśrodkową
Wśród środków stosowanych w inhalacjach wyróżnia się:
rozszerzające oskrzela;
rozrzedzające wydzielinę;
wykrztuśne;
przeciwzapalne;
przeciwgrzybicze;
antybiotyki;
29. Aerozoloterapia - definicje, zalety, pojęcie jakości życia.
Aerozol - układ cząsteczek substancji płynnych lub stałych rozproszonych i zamieszanych w gazie (zazwyczaj w powietrzu lub w tlenie).
Aerozoloterapia - metoda inhalacji polegająca na wprowadzeniu do ustroju różnego rodzaju mgieł leczniczych w celu oddziaływania na układ oddechowy. Jest to najlepsza metoda leczenia chorób układu oddechowego.
Zalety aerozoloterapii:
duża szybkość działania
małe dawki, ale wysokie miejscowe stężenie
ograniczone do minimum objawy uboczne
możliwość podania w dowolny i celowany przez lekarza rejon dróg oddechowych.
szeroki zakres działania sprawia, że zależnie od potrzeb inhalacje są wskazane we wszystkich przewlekłych chorobach i zaburzeniach układu oddechowego. (p/wsk.: ostre stany zapalne układu oddechowego, gruźlica, niewydolność oddechowa i krążenia).
W miarę zmniejszania się częstości oddechów wzrasta skuteczność inhalacji.
30. Rehabilitacja oddechowa i jej wpływ na jakość życia.
Ćw. oddechowe:
utrzymanie wentylacji płuc
zewnętrzne uruchomienie klatki piersiowej i przepony
nauka efektywnego kaszlu
zwiększenie siły mięśni oddechowych
trening stymulujący mięśni oddechowych - wpływ na funkcje oddechowe
ćw. efektywnego kaszlu usuwają z oskrzeli zalegającej wydzieliny.
31. Wpływ rehabilitacji oddechowej i jej wpływ na jakość życia chorych na POChP.
zmniejszenie upośledzenia
poprawa jakości życia
zmniejszenie konieczności hospitalizacji i poprawa rokowania
zmniejszenie upośledzenia sprawności fizycznej i spoczynkowej.
32. Zalety rehabilitacji chorych na mukowiscydozie. - 30,31
Autor nie ponosi odpowiedzialności
za zamieszczony tekst
1
14