1)Pedagogika resocjalizacyjna- powstanie i rozwój. W tym miejsce pedagogiki w nauce
*Resocjalizacja- jest to zespół oddziaływań wychowawczych, terapeutycznych wobec osób naruszających normy społeczne, normy prawne (przestępca) oraz normy obyczajowe (prostytutka) w środowisku otwartym (naturalnym- dzieci), zamkniętym (więźniów- więzienia)
*Początek pedagogiki resocjalizacyjnej możemy odkryć w czasach nowożytnych. A dokładniej z początkowego okresu społeczeństwa nowoczesnego. Nowoczesność i humanizm filozofii spowodował, iż ludzie chcieli znaleźć inne rozwiązanie dla przestępców niż tylko kara śmierci lub egzekucji w więzieniach w marnych warunkach egzystencji człowieka
*Pedagogika resocjalizacyjna- to dział pedagogiki specjalnej
*W pedagogice resocjalizacyjnej podmiotem jest wychowanek, a przedmiotem są systemy, sposoby i metody resocjalizacji.
*Pedagogika resocjalizacyjna jest nauką i działem pedagogiki specjalnej bo:
-posiada przedmiot badań- praktyczna edukacja() instytucje, patologie, wychowanie, nauczanie, interakcje, osobowość, nauczyciel)
-posiada swoją metodykę badań
-metody, techniki i narzędzia, którymi się posługują
-wynikiem oddziaływań jest podstawa teorii naukowych(zachodzą tu reakcje odwrotne)
-jest teorią sprawdzoną przez metodologię
*Pedagogika resocjalizacyjna- to dyscyplina teoretyczna i praktyczna zajmująca się wychowaniem osób z zaburzeniami w procesie socjalizacji. Jest to inaczej powtórna socjalizacja- czyli resocjalizacja
*Pedagogika resocjalizacyjna jako dyscyplina teoretyczna opracowała metody wychowania czyli sposoby oddziaływań na wychowanków (teorie wychowania resocjalizującego)
*Pedagogika resocjalizacyjna jako dyscyplina praktyczna, zajmuje się dokonywaniem zmian, modyfikacji parametrów zachowań, które określone są jako szkodliwe, wadliwe, patologiczne oraz zgubne dla jednostki lub społeczeństwa.
2) Interdyscyplinarny charakter pedagogiki resocjalizacyjnej i jej źródła teoretyczne a)teoretyczne b)modele c)metody (wywodzące się z tych źródeł)
* W całym obszarze pedagogiki resocjalizacyjnej można zidentyfikować trzy zasadnicze podejścia metodologiczne skierowane na identyfikację oraz wyjaśnienie zjawisk i procesów jakościowo zróżnicowanych, które mają odmienną naturę i wymagają specyficznych metod badawczych:
I-pierwsze podejście jest ukierunkowane na identyfikację i wybór określonej sfery aksjologicznej która stanowi podstawy do ustalenia celów wychowania resocjalizującego, koncentruje się na wartościach uniwersalnych, odwołuje się do określonego okresu historii i obszaru kulturowego, rozważania historyczne są podobne do rozważań filozoficznych w dziedzinach aksjologii, etyki i logiki, w praktyce czerpie ona ze wcześniejszych sformułowanych zasad, metod oddziaływań itp.
II-podejście badania empiryczne i diagnostyczne (po prostu tak jak zwykła nauka) czyli analizie dokumentów, obserwacja, eksperymenty.
III-podejście prakseologiczne- prakseologia wymaga formułowania zasad typu powinnościowego i postulowanego, oraz przekształcenie zadań opisowych, wynikające z badań w określone reguły działania praktycznego.
*Pedagogika resocjalizacyjna jako praktyka zajmuje się formułowaniem zaleceń, wdrażaniem projektu zmian w procesie kształcenia człowieka i jego środowiska.
* W skład ped. Res. Wchodzą: teoria wychowania, metodyka wychowania, teleologia wychowania } resocjalizującego
*Resocjalizacja obejmuje 3 płaszczyzny: - I strukturalna (działań) ; II funkcjonalna (terapeutyczna, opiekuńcza, wychowawcza); III proceduralna (procedury postępowania, np. socjoterapia, psychoterapia)
*Działanie ped. res. Obejmuje: -zaspokajanie potrzeb (opieka); uwewnętrznianie norm i wartości (wychowanie); leczenie i terapie kompensacyjną
3) Norma i patologia w zach ludzkim. Niedostosowanie społeczne- jej istota wśród młodzieży
Norma- w psychiatrii i psychologii to konstrukt naukowy wyznaczający granice zachowań normalnych. Normy nie są jednoznaczne i nie określają jasno jakie zach są patologiczne ze względu na społeczne pojęcie diagnozy.
Patologia-jest to zachowanie lub grupa zachowań, które przeszkadzają jednostce w prawidłowym funkcjonowaniu wśród społeczeństwa, np. alkoholizm, narkomania
Niedostosowanie społ- są to osoby nie zdolne do pełnienie ról społ zgodnie z oczekiwaniami wskutek niedostatków dyspozycji wykonawczych, takich jak: procesy ( upośledzeni umysłowo- procesy intelektualne); procesy (głusi, niewidomi- procesy orientacyjne), procesy werbalno motoryczne (przewlekle chorzy i kalecy) lub nie są skłonne do pełnienia ról wobec różnych oczekiwań społecznych
*Zadaniem wielu socjologów, psychologów i pedagogów podstawą niedostosowania społ wśród młodzieży są zaburzenia osobowości młodego człowieka. Haling Spionek uważa że młodzi społecznie niedostosowani to tacy u których zaburzeniu uległa sfera emocjonalno- duchowa oraz rozwój charakteru i osobowości, co powoduje często zakłócenia stosunków spol między dziećmi, młodzieżą a ich otoczeniem.
*Istotą zaburzenia jest dysfunkcyjność napędowych (emocjonalnych) i kontrolowanych (wolicjonalnych) składników struktury osobowości.
*Stott- uważał, że dziecko niedost. to takie które rozwija się w taki sposób, że odbija się to źle na nim samym, a które bez pomocy z zewnątrz nie może poprawić swoich stosunków z rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi, często również z rówieśnikami, zaś nie jest dostosowany ten kto działa na swoją szkodę, ale z tego powodu nie cierpi.
*Rodzaje niedost.- ZACHAMOWANIE (brak naturalnej pewności siebie, ostrożne wobec obcych, brak zaufania do własnych umiejętności, brak energii fizycznej, łatwo się zniechęca, odrzucenie spol kontaktów, kompromisowość, pozornie bezkonfliktowe); WROGOŚĆ (demonstracyjno- bojowe) - (brak chęci do współpracy, bierny stosunek do wszelkich form życia w klasie, złe zachowania, agresywna postawa przy jakiejkolwiek interwencji); ASPOŁECZNOŚĆ (napastliwy stos do spol, kłamliwość, lekkomyślna odwaga, brak uznania do autorytetów, brak krytycyzmu); NIEKONSEKWENCJA( nadmierna ruchliwość połączona z brakiem koncentracji, duże zmiany nastrojów, obniżony krytycyzm, zbieganie w względy innych)
4) zaburzenia młodzieży nieprzystosowanej i przestępczej. Zaburzenia psychologiczne.
OSOBOWOŚĆ- jest to wieloczynnikowa struktura dynamiczna, która integruje i reguluje zachowanie się człowieka oraz jego relacje ze światem. Układ cech składających się na osobowość, to charakter.
*Cecha jest to pewna właściwości zachowania oraz skrócony opis pewnych schematów zachowań.
*Typy- neurotyk, psychopata
5)Instytucje resocjalizacyjne zamknięte i otwarte
*ZAMKNIĘTE- są przeznaczone dla osób, które musza zostać poddane resocjalizacji. Tzn więźniowie podczas odbywania swojej kary nie mogą wyjść poza mury więzienie. W takich zakładach więzien nie ma dużo praw , ale maja dużo zakazów i nakazów w zakładzie karnym.
*OTWARTE- to instytucje które nadzorują w pewien sposób metody resocjalizacji poza murami zakładu karnego . to znaczy osoba odbywająca wyrok nie musi przez cały okres wykonywania kary przebywać na terenie zakładu karnego lub penitencjarnego. Skazany ma więcej prac, ale ma też dużo nakazów. Tylko osoby o niskiej szkodliwości swojego czynu są kierowane do zakładów otwartych czy półotwartych, nigdy natomiast nie trafi do takiego zakładu osoba skazana za morderstwo.
6)Podkultura więzienna tzn. „drugie życie”
Cechy podkultury więziennej:
-jest to kultura dewiacyjna
-podział w zakładzie karnym na osoby pozbawione wolności i personel instytucji (2 obozy)
-życie społeczności zakładu jest regulowane w każdej drobiazgowej sprawie
-ze względu powyższych jest to uznawane za tzw. „Drugie życie”
-rekapitulacja czyli nieformalna organizacja społeczna w instytucji zwłaszcza totalnej
-o charakterze drugiego życia decydują ludzie, którzy przebywają tam
-instytucje pomagają- lub są same winne powstawaniu drugiego życia
-to jaki charakter ma podkultura więzienna zależy od przeniesionych ze środowiska otwartego norm i obyczajów więźnia osadzonego
-pozycja zależy od przeszłości przestępczej
-należą do podkultur dobrowolnie lub pod przymusem
-7 zasad grypserki dotyczy takich sfer jak:
*zasady postępowania grypserów z nie grypserami
*stosunek gryp serów do administracji zakładu
*stosunek gryp serów do ogólnych norm w zakładzie
*zasady dotyczące higieny grypserów
*zasady komunikowania się grypserow swoją gwarą
*zasady postępowania gryp serów w określonych sytuacjach
-ważna jest u gryp serów: (honor-godnośc; -charakter- twardość; - lojalność-solidarność)
-duża kontrola współwięźniów
-losem i życiem decydują podkultury nie zakład
-aby zająć wysoką pozycję ważna jest przeszłość kryminalna,a na drugim miejscu siła fizyczna)
7) Diagnoza resocjalizacyjna
*Diagnoza bada pewne obszary życia osoby niedost.spol lub wykolejonej. Są to takie obszary jak:
1.opis obszaru klinicznego asocjalności czy niedost.spol (badania w poszukiwaniu na tle biologicznym) 2.etiologia(przestępczość w rodzinie;wywiad środ)
3. Osobowość(zdolności,typowe zach.)
4. Prognoza resocj. (w warunkach wolnościowych)
5. Zalecenia resocj.
*obraz kliniczny wych powinien zawierać: stosunek badanego do rodziny, sposób spędzania wolnego czasu; charakter rozrywek; seksualizm i stosunek do płci przeciwnej; popełnione czyny przestępcze; stosunek badanego do danego przestestwa
*analizowanie osobowości wychowanka z punktu widzenia jej: właściwości instrumentalno-wych;
Właściwości emocjonalno-motywacyjne; właściwości warunków pozytywnych
8) Profilaktyka wobec młodzieży niedostosowanej społecznie
Profilaktyka oznacza zapobieganie występowania jakiś nieporządnych stanów negatywnych. Mówiąć o profilaktyce społ mamy an mysli zapobieganie niepożądanym procesom i zjawiskom, okreslanym jako przejawy patologii zycia spol do których zalicza się między innymi:przestępczość,alkoholizm
Profilaktyka( resocj penitent )-> powstrzymująca; ->eliminująca (objawowa; uprzedzająca)
9) Srategie, metody i techniki wych resocj.
Metody: pośrednie (grupowe); bezpośrednie(jednostka)
Metody resocj to: wpływ osobisty; przykład własny; doradzanie wychow; przekonywanie; oddziaływanie sytuacyjne; organizowanie doświadczen uczacych; nagradzane i karanie; uświadomienie skutków zachowan; trening
10) Źródła zasad ped resocj (wg Czapłów)
Typologia Czapówa wyróżnia III zasadnicze typy nieprzyst spol ze względu na różne czynniki etiologiczne: I zwichnięta socjalizacja; II demoralizacja; III socjalizacja podkultury
11) Zespół potrzeb Thomasa
Bezpieczeństwo; poczucie tożsamości, poczucie bycia kochanym; potrzeba sukcesu; potrzeba przeżycia czegoś nowego.
Są to typowe potrzeby jednostek odbywających karę w zakładach karnych i penitencjarnych
12) Kształcenie zainteresowań ich badanie w resocjalizacji
Tak jak u każdego ważną częścią życia są zainteresowania, to tak samo są one ważne dla więźniów w zakładach karnych niestety dostępność i rozmaitość do nich przez więźniów jest bardzo niska.
Zainteresowania więźniów mogą być dewiacyjne (oddalające od procesu resocj) lub rozwijające (popychające w procesie resocj) Możliwości instytucji w której przebywa osadzony oraz chęci samego osadzonego są bardzo ważne w procesie realizacji swoich zainteresowań na terenie zakładu karnego.