Zbędny człowiek

- socjologiczno-psychologiczny typ bohatera XIX-wiecznej literatury rosyjskiej

- ЛИШНИЕ ЛЮДИ

- takich bohaterów odnajdujemy np. w „Eugeniuszu Onieginie” Puszkina, „Bohaterze naszych czasów” Lermontowa, „Kto winien?” Hercena, „Saszy” Niekrasowa, „Szlacheckim gnieździe”, „Rudinie”, „Dzienniku człowieka niepotrzebnego” i „Ojcach i dzieciach” Turgieniewa oraz w „Obłomowie” Gonczarowa, elementy także w innych utworach, np. w Braciach Karamazow, Biesach Dostojewskiego

-„definicje” zbędnego człowieka podaje w Eugeniuszu Onieginie Puszkin:

«Ни с кем он, мнится, не в сношеньи,
Почти ни с кем не говорит.
Один, затерян и забыт,
Меж молодых аристократов,
Между полезных дипломатов,
Для всех он кажется чужим...»

- pojęcie to jednak wprowadza do literatury dopiero Turgieniew w Dzienniku człowieka niepotrzebnego (1850)

- zbędni ludzie to wyrwani ze społeczeństwa, wyobcowani, nie potrafią funkcjonować w społeczeństwie, są utalentowani, nie potrafią wcielić w życie swe ideały, zazwyczaj się wszystko kończy na marzeniach, planowaniu, brakuje im woli, ludzie dążący do pewnego wzniosłego celu, są rozdarci, zazwyczaj szlachta, młodzi ludzie. Przejawia się to również w ich stosunku do kobiet - często nie potrafią ich miłość przyjąć, odwzajemnić. Nie mogą się niczym zająć. Warunki zewnętrzne i wewnętrzne nie pozwalają im realizować ich ideały. Zagubieni w życiu, bezczynni. Nieszczęśliwi, nie są w stanie osiągnąć szczęścia.

- typ ten pojawił się również w literaturze europejskiej- np. Goethego Cierpienia młodego Wertera, Czerwony i czarny Stendhala

- reakcja na kryzys w społeczeństwie rosyjskim tego czasu (powstanie dekabrystów)->pokolenie beznadziei, ich bunt się przewraca w cynizm

- Eugeniusz Oniegin- znudzony swoim życiem, powierzchowne życie, które prowadzi, ciągle zabawy, go nie napełniają, miłość do Tatiany - typowa dla zbędnego człowieka, podoba mu się, bawi się z nią, kiedy mu ona wyznaje miłość, nie potrafi ją odwzajemnić, przestraszy się, wyśmieje ją. Kiedy zaczyna sobie uświadamiać swe błędy- jest już za późno. Oniegin to nihilista i egoista.

- Pieczorin - przystojny, ma sprzeczny charakter, z kobietami się tylko bawi, jedyna, która go naprawdę kocha a którą on kocha to Wiera - nie przyznawał sobie miłość do niej, nie chciał się z nikim wiązać

- Rudin (Turgieniew) - zajmuje się filozofią, inteligentny, problem się pojawia, kiedy ma swe idee wcielić w życie, początkowa wiara i entuzjazm go opuszczają, pojawia się pesymizm, nuda, sceptycyzm, zmarnuje swój potencjał, nie potrafi także żyć w relacji

- Lawrecki - nie jest typowym zbędnym człowiekiem, tylko elementy, przeszkadzają mu warunki zewnętrzne, nie wewnętrzne

- Oblomow - cały czas spędza w łóżku, jakąkolwiek pracę uważa za zbędną, oddaje się tylko marzeniom, snuje plany na przyszlość

+ dla zainteresowanych tematyką :) hasło z rosyjskiej encyklopedii literatury (baardzo długie)

http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/le6/le6-5143.htm

---