Wyłożył:
Dr M. Król
Rozwój polityki społecznej w Polsce ( XVIII|XIX wiek)
Brak państwowości zdynamizował rozwój nad kwestią robotniczą
Fryderyk Skarbek (wiek XIX) profesor Uniwersytetu warszawskiego- prekursor polityki społecznej; pisał on o roli pracy w tworzeniu własnego dobrobytu jak i roli pracy w tworzeniu bogactwa kraju. Widział konieczność utworzenia specjalnego funduszu z którego miałby korzystać zaspokojeniu potrzeb ludzkich, zajmował się także ubóstwem.
August Cieszewski- uznawany za pierwszego polskiego polityka społecznego tzw.: „Ojciec Polskiej polityki społecznej”. Opracował „Ojcze nasz” w którym opisał w sposób całościowy wszystkie znane mu (w tamtych czasach) problemy (kwestie) społeczne.
Ludwig Krzywicki i dwaj jego uczniowie: Konstanty Krzeczkowski i Stanisław Rychliński.
Naukowe podejście do polityki społecznej. Widzieli naukę polityki społecznej jako dyscyplinę, przedstawiającą w postaci naukowo usystematyzowanego zbioru wskazówek dotyczących usuwania, łagodzenia i przeciwdziałania nierównością i niesprawiedliwą jakie doznaje jednostka w procesie pracy. Zajmowali się rodowodem kwestii społecznej i uważali że kwestia społeczna jest głównym przedmiotem nauki o polityce społecznej. Pracowali w Instytucie Gospodarstwa Społecznego (IGS), gdzie prowadzili badania na temat kwestii społecznej.
IGS - samodzielna placówka naukowo-badawcza która powstała w 1920 roku. Zajmowała się diagnozą problemów społecznych. Na początku miała charakter propagandowo publicystyczny a w późniejszym okresie koncentrowano się na badaniach dotyczących życia i pracy robotników, dotyczących problemów agralnych (wsi) oraz badaniach dotyczących migracji ludzi. Pierwszym kierownikiem IGS był Ludwig Krzywicki. IGS działał do 1 sierpnia 1944 roku. W czasie wojny działał on w podziemiu. Od 1944 do 1957 roku działalność Instytutu jest zawieszona, a w marcu 1957 roku IGS został reaktywowany ale jako Instytut Uczelniany funkcjonujący na uczelni SGPiS (Szkoła Główna Planowania i Statystyki a obecnie Szkoła Główna Handlowa gdzie działa do dzisiaj).
Źródła początków praktyki polityki społecznej.
Polityka społeczna była zależna od państw zaborczych (oczywiście w czasach zaborów)
Najlepsza była w zaborze pruskim, trochę gorsza na ziemiach zaboru austryjackiego, a na terenach zaboru rosyjskiego w ogóle nie istniała praktyka polityki społecznej .
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (oczywiście w 1918 roku) rozpoczęto (oczywiście w Polsce) realizację niezależnej polityki społecznej po przez powołanie ministerstwa zdrowia publicznego, opieki społecznej oraz ochrony pracy. Pierwszym aktem prawnym był dekret z 1918 roku „ ośmiogodzinnym dniu pracy i 46 godzinnym tygodniu pracy”.
Modele polityki społecznej.
Współcześnie w krajach wysoko rozwiniętych znane są 3 ( słownie: trzy) modele polityki społecznej a mianowicie:
model marginalny ( inaczej liberalny)
charakterystyczny dla doktryny liberalnej. Zakłada się w nim, że rynek i rodzina są naturalnym oparciem dla zaspakajania potrzeb człowieka. Nie ma w nim miejsca dla państwa. Państwo w zakresie polityki społecznej może ingerować tylko w ostateczności, tylko w odniesieniu do tych grup społecznych które nie są w stanie same sobie poradzić. Rozbudowana polityka społeczna według tego modelu jest niepotrzebna a nawet szkodliwa. Polityka społeczna niesie następujące szkodliwe skutki:
- przyczynia się do utraty motywacji do pracy
- wpływa na osłabienie moralności
- ogranicza indywidualną wolność
W tym modelu polityka społeczna ma charakter selektywny.
Świadczenia społeczne są uzależnione od sytuacji materialnej danej osoby. W ramach tego modelu istotną rolę odgrywają ubezpieczenia prywatne. Najbardziej zbliżoną do tego modelu polityki społecznej praktyka jest realizowana w Wielkiej Brytanii, Kanadzie i USA.
model motywacyjny (inaczej uzupełniający)
Model charakterystyczny dla doktryny socjal-liberalnej.
Polityka społeczna uzupełnia rynek. Państwo ingeruje w sprawy społeczne jednak działalność i pomoc instytucji społecznych nie może wyręczyć rodziny w jej funkcjach. Przyjmuje się że programy socjalne powinny w jak najmniejszym stopniu zakłócać realizowanie mechanizmu rynkowego. Potrzeby społeczne winny być zaspakajane przede wszystkim zgodnie z kryterium stażu pracy, zasłóg oraz wydajności. Silne uzależnienia prawa do pomocy oraz uzależnienia wysokości świadczeń od statusu osoby na rynku pracy. Świadczenia przysługują osobą ubezpieczonym. Są to ubezpieczenia obowiązkowe i społeczne. Mogą występować ubezpieczenia prywatne, te jednak pełnią marginalną funkcję. Najbardziej zbliżoną do tego modelu polityki społecznej praktyka jest realizowana w Niemczech i Austrii.
model instytucjonalny (inaczej redystrybucyjny)
Charakterystyczny dla doktryny socjal-demokratycznej.
Polityka społeczna ( czy też społeczna działalność państwa) nie podlega żadnym ograniczeniom. Działalność socjalna państwa jest integralnie połączona z .............................. (wypełnij sam bo nie wiem)
Odpowiedzialność za dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne każdego obywatela ponosi przede wszystkim państwo. Ani rodzina ani rynek nie są w stanie zagwarantować zaspokojenia potrzeb nawet na dostatecznym poziomie. W procesie zaspokajania potrzeb mechanizmy rynkowe muszą być zastąpione planową działalnością państwa. W modelu tym polityka społeczna ma uniwersalny charakter, oznacza to że są nią objęci w zasadzie wszyscy obywatele. Charakter ten wynika z tego, że zakłada się, że każdy ma prawo do godziwych warunków życia. Polityka społeczna zajmuje się redystrybucją dochodów oraz gwarantuje dostęp do świadczeń i usłóg oparty na kryterium potrzeb, czyli nieistotny jest tutaj jakikolwiek udział jednostki. Najbardziej zbliżoną do tego modelu polityki społecznej praktyka jest realizowana w krajach skandynawskich (np.: Szwecja).
Doktryny polityki społecznej.
DOKTRYNA jest to zbiór uporządkowanych założeń, twierdzeń, poglądów na temat społecznej problematyki. Doktryny polityki społecznej zawierają koncepcje kształtowania stosunków społecznych w oparciu o przyjęte systemy wartości.
Można wskazać 3 (słownie: trzy) wiodące doktryny polityki społecznej:
doktryna liberalna (inaczej liberalizm)
opiera się na 3 (słownie: trzech) wartościach: najważniejsza wolność, trochę mniej ważna równość, i na końcu rywalizacja.
Doktryna liberalna rozwijała się w okresach:
liberalizmu arystokratycznego (koniec XVIII-połowa XIX wieku)
liberalizmu demokratycznego (połowa XIX- do I wojna światowa)
liberalizm socjalny (po I wojnie światowej aż do jutra )
Liberalizm socjalny powstał na gruncie myśli Johna Maynarda Keynesa, który opisał w 1916 roku w dziele „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”. Jednak wcześniej od niego opisał to Polak o nazwisku Kalecki (tylko że nie pisał po angielsku i nikt o nim nie pamięta ). Na bazie teorii Keynesa powstało „państwo dobrobytu”, które opiera się na ingerencji państwa, wskazuje na potrzebę prowadzenia rozwiniętej działalności socjalnej i wskazuje na potrzebę aktywnej polityki państwa w zakresie redystrybucji dochodu narodowego.
doktryna socjalistyczna (inaczej socjalizm)
opiera się na 3 (słownie: trzech) wartościach: najważniejsza równość, trochę mniej ważna wolność, i na końcu braterstwo.
W ramach rozwoju doktryny socjalistycznej wyróżnia się nurty:
Nurt związany z teorią Marksa, który postulował likwidację wolnego rynku oraz własności prywatnej. W praktyce ten nurt można jeszcze podzielić na następujące 2 (słownie: dwie) fazy, a mianowicie:
-socjalizm idealny - gdzie głoszono postulat zniesienia polityki społecznej, ponieważ wszystko to co wchodzi w zakres polityki społecznej wyczerpuje działalność państwa (czyli państwo o wszystko zadba). Umownie faza ta trwała w Polsce do roku 1957.
-socjalizm realny - w tej fazie polityka społeczna ponownie znalazła rację bytu, a stało się tak w efekcie załamania się ideologii socjalistycznej w konfrontacji z praktyką społeczno-gospodarczą. W tej fazie polityka społeczna pełniła zadania:
+była regulatorem dostępu do deficytowych dóbr i usług
+wspomagała te osoby dla których dostęp do dóbr i usług był utrudniony.
Nurt wyznający pogląd, że kapitalizm jest reformowalny. Reprezentują go socjaldemokraci. Zwolennicy uznają, że nie ma potrzeby zniesienia własności prywatnej ani nie ma potrzeby likwidacji wolnego rynku. Jednak problem polega na stworzeniu odpowiedniego podziału dochodu narodowego (jeśli owy istnieje).
doktryna katolicka (inaczej społeczna nauka kościoła).