Sprzedawca

Kod klasyfikacji: 522107

Rozdział klasyfikacji: Handel, dziedziny pokrewene i usługi

Klasa klasyfikacji: Sprzedawcy, akwizytorzy

Zadania i czynności

Obsługując nabywców bezpośrednio (w handlu metodą tradycyjną) lub pośrednio (w handlu metodą samoobsługową i preselekcji) - zajmuje się detaliczną sprzedażą produktów. jego podstawowe zadania obejmują:

• przygotowywanie towarów do sprzedaży;

• przygotowywanie stanowiska pracy;

• eksponowanie produktów na urządzeniach sprzedażowych;

• uzupełnianie asortymentu sprzedawanych towarów;

• zabezpieczanie wyłożonych towarów przed uszkodzeniami i zniszczeniem;

• zapewnianie możliwie pełnej informacji o sprzedawanych towarach (ceny, nazwa, producent itp.);

• udzielanie dodatkowych informacji nabywcy na jego życzenie;

• bezpośrednią obsługę nabywcy;

• sprawną realizację zamówień składanych przez nabywcę;

• dbanie o czystość i estetykę miejsca sprzedaży;

• przyjmowanie i załatwianie lub pośredniczenie w załatwianiu reklamacji;

• zapewnianie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków sanitarnych sprzedaży.

inne obowiązki:

• gromadzić informacje o popycie;

• przyjmować samodzielnie dostawę towarów lub w niej uczestniczyć;

• sprawdzać dostawę towarów pod względem jakościowym i ilościowym;

• składać sam lub uczestniczyć w składaniu zamówień na dostawę towarów;

• realizować dostawę produktów;

• pełnić funkcję kierownika punktu sprzedaży detalicznej;

• prowadzić rozliczenia ekonomiczno-finansowe punktu sprzedaży detalicznej.

Podstawowym celem i zadaniem osób pracujących w tym zawodzie jest sprzedaż detaliczna dla indywidualnych nabywców.

Asortyment sprzedawanych towarów zależy od branży, a w związku z tym w zawodzie sprzedawcy można wyróżnić wiele stanowisk pracy, np.: sprzedawca artykułów przemysłowych, sprzedawca artykułów spożywczych, sprzedawca artykułów mięsno-wędliniarskich, sprzedawca artykułów owocowo-warzywnych, sprzedawca ryb i przetworów rybnych, sprzedawca artykułów drobnodetalicznych, sprzedawca dzieł sztuki i inne.

Podstawowym zadaniem sprzedawców jest zawsze sprawna i kulturalna obsługa klienta, oparta na dobrej znajomości branży, w której sprzedawca jest zatrudniony. Najbardziej charakterystyczne czynności sprzedawcy to: informowanie kupujących o cenach i właściwościach towarów oraz ich walorach użytkowych, odpowiednie zapakowanie sprzedanego towaru, wypisywanie paragonów i inkasowanie należności za sprzedany towar.

Poza tym, sprzedawca ma za zadanie orientować się w potrzebach klientów i zabiegać o zaopatrzenie punktu sprzedaży (sklepu) w towary najbardziej przez nich poszukiwane. Sprzedawca dokonuje ponadto systematycznego przeglądu magazynowanych towarów, dba o ich właściwą konserwację i utrzymanie wartości użytkowej.

Innym zadaniem sprzedawcy jest odpowiednie wyeksponowanie i zareklamowanie sprzedawanego towaru.

Sprzedawca prowadzi rozliczenie finansowo-ekonomiczne punktu sprzedaży (sklepu), zbiera reklamacje konsumentów, utrzymuje porządek i czystość w miejscu pracy.

Sprzedawca może być zatrudniony w przedsiębiorstwie uspołecznionym (np. „Społem"), firmie prywatnej, może również prowadzić własną firmę, w której zatrudnia pracowników lub sam wykonuje wszystkie czynności - od zaopatrzenia, sprzedaży, do końcowych rozliczeń finansowo-ekonomicznych firmy.

Głównym zadaniem sprzedawcy w handlu hurtowym jest przygotowanie i realizacja sprzedaży hurtowej towarów, znajdujących się w magazynach zatrudniającej go hurtowni.

Sprzedawca w handlu hurtowym kupuje duże partie towarów po najniższych, wynegocjowanych cenach, umieszcza je w magazynach, a następnie sprzedaje po możliwie najwyższych cenach. Pośredniczy w zbycie towaru od producenta do ostatecznego nabywcy.

Przygotowując ofertę handlową sprzedawca w handlu hurtowym musi na bieżąco śledzić i analizować sytuację na rynku. Powinien orientować się jaka jest podaż (ile danego towaru jest aktualnie oferowana do sprzedaży) i jaki jest popyt towarów (jaką ilość nabywcy chcą i są w stanie kupić).

Jego zadaniem jest przede wszystkim bezpośrednia obsługa klientów prowadzących działalność gospodarczą, szczególnie zajmujących się sprzedażą detaliczną towarów.

W bezpośrednim kontakcie z klientem służy fachową radą i pomocą w wyborze towarów, informuje o asortymencie, cechach i użytkowaniu towarów, warunkach sprzedaży, stosowanych przez hurtownię upustach. Dokłada wszelkich starań, aby nawet najbardziej oporny klient został przekonany o doskonałej dla niego okazji zakupu.

Po przeprowadzonych negocjacjach wystawia dokument sprzedaży (fakturę VAT), przyjmuje należność za zakupione towary lub określa warunki płatności. Niezbędna jest tu umiejętność obsługi komputera oraz sprzętu biurowego.

Sprzedawca w handlu hurtowym sporządza dzienne raporty: kasowy i ze sprzedaży towarów, prowadzi bieżącą ewidencję stanu i rotacji zapasów niezbędnych do sprawnego funkcjonowania hurtu.

Wolny rynek oraz duża konkurencja powoduje, że sprzedawca w handlu hurtowym musi bardzo aktywnie szukać nabywców. Pomaga mu w tym znajomość zasad sprzedaży

i marketingu, komunikatywność, umiejętność prowadzenia negocjacji, kreatywność, duża kultura osobista. Zdobywanie nowych nabywców oraz utrzymanie stałych odbiorców wymaga od sprzedawcy własnej inwencji, pomysłowości, uczciwości, podejmowania szybkich i trafnych decyzji.

Sprzedawca w handlu hurtowym przyjmuje i załatwia reklamacje, zgłaszane przez odbiorców towarów, co wymaga umiejętności panowania nad własnymi emocjami

i terminowego wywiązywania się z zobowiązań.

Sprzedawca w handlu hurtowym to osoba, która ma stale uszy i oczy otwarte, jest dobrym obserwatorem i cierpliwym badaczem rynku.

Zawód sprzedawcy w stacji paliw posiada wysoką rangę wśród zawodów związanych z handlem. Celem pracy sprzedawcy w stacji paliw jest pełne zaspokojenie potrzeb klienta, co wiąże się z bardzo częstym doradzaniem lub utwierdzaniem w wyborze. Stąd tak ważna w tej pracy jest umiejętność obserwacji, szybkiego wyciągania wniosków oraz łatwość nawiązywania kontaktów.

Sprzedawca w stacji paliw handluje paliwami oraz akcesoriami samochodowymi. Do głównych jego zadań należy sprzedawanie paliwa /benzyny, olejów napędowych, olejów opałowych, autogazu - LPG/, olejów silnikowych, płynów eksploatacyjnych /hamulcowych i przekładniowych/ a także opon i drobnych części samochodowych oraz środków do czyszczenia i konserwacji samochodów. W wielu stacjach sprzedaje się również artykuły spożywcze, wyroby tytoniowe i alkoholowe, zabawki oraz prasę.

Praca sprzedawcy na małej stacji, z obsługą jedno - bądź dwuosobową polega na wlaniu paliwa do baku samochodu, podaniu towaru i skasowaniu należności. W kraju otwiera się jednak coraz więcej dużych stacji samoobsługowych, z zapleczem usługowo-handlowym i wieloosobowym personelem. Na stacjach tych klienci sami wlewają sobie paliwo do baku /ew. przy pomocy pracownika podjazdu/. Sprzedawca obsługuje komputer sprzężony z poszczególnymi stanowiskami dystrybutorów, na ekranie którego wyświetlany jest numer stanowiska, ilość pobranego paliwa i kwota należności. Po jej pobraniu od klienta sprzedawca zwalnia dystrybutor, by mogły obsłużyć się następne osoby. Zdarza się, że klienci pobierają paliwo do kanistra. Sprzedawca powinien wtedy upewnić się, że zbiornik ten posiada atest.

Na życzenie klienta sprzedawca zobowiązany jest sprawdzić poziom oleju, ciśnienia powietrza w oponach lub napompować koło.

Wiele osób dokonuje zakupu dla firm. Do obowiązków sprzedawcy należy wtedy wypisanie faktur lub rachunków.

Sprzedawca prowadzi nie tylko sprzedaż paliwa, ale również przyjmuje jego dostawy. Na większości stacji paliw dostawy paliwa odbywają się codziennie. Pod stację podjeżdża cysterna. Wtedy sprzedawca zamyka stację, przeważnie przez ustawienie przy wjeździe odpowiednich znaków drogowych. Sprawdza dokumenty dostawcze i plomby na cysternie. Razem z dostawcą lub sam podłącza cysternę do zbiorników stacji wężem spustowym zasysającym powietrze ze zbiornika. Przed spustem paliwa musi jeszcze zadbać o stan bezpieczeństwa na stacji - ustawia w zasięgu ręki gaśnice przeciwpożarowe i przygotowuje koce azbestowe oraz podłącza do zbiornika uziemienie, aby w razie niespodziewanego wyładowania atmosferycznego nie nastąpił zapłon paliwa. Ponadto powinien zmierzyć ilość paliwa w zbiorniku stacji. Podczas spustu paliwa cały czas kontroluje prawidłowość przebiegu tego procesu. Po jego zakończeniu odpina węże spustowe i wylewa do zbiornika paliwo pozostające w wężu spustowym, aby nie rozlało się na terenie stacji. Następnie sprawdza aktualny poziom paliwa w zbiorniku, aby przekonać się czy ilość paliwa w dokumencie dostawczym zgadza się z ilością paliwa wlanego do zbiornika. Jeżeli wszystko się zgadza, to potwierdza dostawę paliwa i podbija kierowcy kartę drogową. Podczas przyjmowania paliwa musi pamiętać o pobraniu jego próbki. Sam sprawdza, czy paliwo nie jest przypadkiem zanieczyszczone mechanicznie. Próbkę taką przechowuje do kontroli.

Co jakiś czas sprzedawca przyjmuje dostawy olejów i akcesoriów samochodowych. Wtedy zamyka tylko jeden pas ruchu, sprawdza kartę dostawczą i porównuje z przywiezionym towarem. Jeżeli dokumenty są zgodne ze stanem faktycznym przywiezionego towaru potwierdza przyjęcia danego towaru.

Do zadań sprzedawcy należeć może obsługa kącika gastronomicznego polegająca na serwowaniu „szybkich” dań typu fast-food oraz kawy i innych napojów. Należeć tu także może obsługa pieca do wypieku pieczywa lub ciastek z półproduktów mrożonych.

Wiele stacji jest otwieranych i zamykanych przez samych sprzedawców. Otwarcie polega na włączeniu dystrybutora, komputera (jeżeli jest on w wyposażeniu stacji), wystawieniu towarów będących w sprzedaży oraz przyjęciu raportu z poprzedniego dnia. Niezwykle ważną czynnością jest zadbanie o stan bezpieczeństwa na stacji poprzez umieszczenie w odpowiednich miejscach gaśnic przeciwpożarowych oraz kocy azbestowych.

Przedstawiony opis dotyczy głównie zatrudnionych w małych lub średniej wielkości stacji paliw, gdzie każdy zatrudniony wykonuje wszystkie te zadania samodzielnie. W dużych stacjach paliw istnieje podział zadań. Jedni sprzedawcy mogą zajmować się tylko obsługą kasy - przyjmowaniem płatności w gotówce bądź obciążeniem kartą płatniczą lub paliwową a także naliczeniem punktów premiowych, inni zajmują się sprzedażą akcesoriów samochodowych i pozostałych towarów sklepowych, a jeszcze inni świadczeniem drobnych usług.

Sprzedawca w stacji paliw obsługuje następujące urządzenia i narzędzia: instalacje pomiarowe do paliw ciekłych popularnie zwane dystrybutorami, komputer, drukarkę, kasę fiskalną, czytniki kart magnetycznych oraz urządzenia typu express do kawy i ew. piec do wypieku pieczywa.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca sprzedawcy w handlu hurtowym wykonywana jest w pomieszczeniach biurowych lub magazynach hurtowych.

Podstawowym narzędziem pracy jest komputer, pomocniczym, zwłaszcza przy prowadzeniu negocjacji - kalkulator.

Praca odbywa się w warunkach bezpiecznych, średnio uciążliwych fizycznie. Czynności związane z prezentacją towarów w większości przypadków odbywają się na stojąco, natomiast sporządzanie dokumentów z zawartej transakcji odbywa się przy stanowisku komputerowym w pozycji siedzącej. Dłuższa praca sprzedawcy -fakturzysty przy komputerze związana ze sporządzaniem dokumentów sprzedaży (wystawianiem faktur VAT), może stać się przyczyną wad wzroku.

Sprzedawca w handlu hurtowym ma bardzo częsty kontakt z magazynem lub niejednokrotnie ma swoje stanowisko pracy usytuowane w magazynie, gdzie występuje zmienna temperatura i przeciągi. Narażony jest więc, szczególnie w okresie jesienno - zimowym, na ciągłe przeziębienia i infekcje.

warunki społeczne

Praca sprzedawcy w handlu hurtowym ma charakter indywidualny. Osoba zatrudniona na tym stanowisku sama planuje i realizuje swoje działania, ale w ciągłym, intensywnym kontakcie z innymi ludźmi -potencjalnymi nabywcami.

W ramach kontaktów z nabywcami konieczne jest umiejętne prowadzenie rozmów

w celu wyczucia zapotrzebowania na dany towar, przekonania do zakupu, cierpliwe odpowiadanie na pytania klientów, usuwanie wątpliwości, uzgadnianie cen i możliwych do przyjęcia przez obydwie strony warunków płatności.

Charakter prowadzonych negocjacji niesie ze sobą ryzyko konfliktów. Zadaniem sprzedawcy jest przekształcenie konfliktu w kompromis, który zaowocuje zawarciem obustronnie korzystnego kontraktu.

warunki organizacyjne

Praca sprzedawcy w handlu hurtowym odbywa się w stałych godzinach pracy

w systemie pracy zmianowej. Przeciętny czas trwania pracy trwa od 6 do 9 godzin dziennie. Zdarza się, że godziny pracy mogą ulec wydłużeniu (zwłaszcza dotyczy to okresów przedświątecznych, kiedy następuje wzmożony wykup towarów oraz w czasie inwentaryzacji czyli spisu kontrolnego towarów).

Praca wykonywana jest w każdy dzień tygodnia z wyjątkiem niedziel oraz dni świątecznych.

Sprzedawca rozlicza się codziennie ze swojej pracy pod względem finansowym na podstawie sporządzanego, dziennego raportu sprzedaży. Osoby będące dodatkowo odpowiedzialne materialnie rozliczane są przez właściciela hurtowni również okresowo.

Charakter pracy nie jest rutynowy w części dotyczącej fazy wstępnej sprzedaży, czyli obejmującej proces uzgodnień. Każdy kontrahent powinien być traktowany w sposób indywidualny, wyjątkowy. Rutynowo wykonuje się natomiast czynności z wystawianiem dokumentów sprzedaży, sporządza raporty kasowe.

Coraz częściej w hurtowniach obserwuje się podział zadań. Zatrudniane są osoby zajmujące się szukaniem nabywców w terenie tzw. akwizytorzy, którzy zbierają zamówienia na towary znajdujące się w hurtowni oraz ukazujące się nowości. Zamówienia przekazują fakturzystom zatrudnionym w hurtowni, którzy z kolei wystawiają dokumenty sprzedaży (faktury VAT) i przekazują je do realizacji magazynierom. Sprzedawcy zajmują się obsługą klienta, który osobiście przyjdzie do hurtowni zakupić towar.

Wymagania psychologiczne

Praca w zawodzie sprzedawcy w handlu hurtowym ma charakter indywidualny. Podejmując się sprzedaży towarów, sprzedawca musi sam, bez rad i pomocy, polegając na własnej pomysłowości i operatywności to zadanie wykonać. Samodzielność, gotowość do podejmowania działania z własnej inicjatywy, umiejętność zaplanowania i zorganizowania sobie pracy bez pomocy innych osób to cechy niezbędne w tym zawodzie.

Ciągłe i intensywne kontakty z różnymi ludźmi są odpowiednie dla osób komunikatywnych. Każdy nowy klient wymaga indywidualnego traktowania. Nawiązanie kontaktu, stanowi pierwszy nieodzowny krok rozpoczęcia negocjacji związanych ze sprzedażą, a zarazem jest bardzo istotnym warunkiem ich pomyślnego przebiegu

i korzystnego zakończenia. Prowadzenie negocjacji wymaga od sprzedawcy łatwości wypowiadania się i jasnego formułowania myśli.

W trakcie prowadzonej rozmowy może dojść do sytuacji konfliktowych, w których sprzedawca nie może okazać zdenerwowania, musi umieć zapanować nad własnymi emocjami, argumentować swoje stanowisko rzeczowo i logicznie.

W związku z tym, że celem rozmowy jest przekonanie klienta do zakupu

i doprowadzenie do założonych warunków transakcji, hurtownik musi posiadać zdolność przekonywania, wpływania na opinie innych ludzi, skutecznego nakłaniania ich do zmiany opinii i postaw. Nawet najbardziej oporny klient musi zostać przekonany, o tym że dokonanie zakupu jest dla niego doskonałą okazją.

Bardzo ważna w tym zawodzie jest podzielność uwagi. Sprzedawca musi jednocześnie wykonywać jeden krok negocjacji i myśleć o następnym, nie tracąc z pola widzenia wszystkiego co nasuwa obserwacja klienta i jego działań.

Zdolność szybkiego, logicznego myślenia, tzw. refleks intelektualny jest konieczny, żeby ubiegać każdą myśl i uprzedzać każdą wątpliwość klienta.

Bardzo przydatna jest dobra pamięć do zapamiętania wszystkich szczegółów finansowych zawieranej transakcji, zwłaszcza cen i granic, w jakich mogą się wahać.

Sprzedawca nie może się pomylić, źle oszacować korzyści i zamiast nich ponieść straty. Uzdolnienia rachunkowe przydadzą się do szybkiego i sprawnego dokonania obliczeń finansowych.

Bardzo ważna jest umiejętność dostrzegania potencjalnych okazji i przekształcania ich w korzystne transakcje handlowe. Dobrze jest, jeśli ten zmysł handlowy idzie w parze

z umiejętnością podejmowania szybkich i trafnych decyzji. Sprzedawca musi umieć wykorzystać niezaplanowany obrót wydarzeń, dostrzec nieprzewidziane korzyści i niekiedy błyskawicznie zmienić taktykę działania.

Wytrwałość, cierpliwość, konsekwencja w działaniu to połowa sukcesu w zdobywaniu klienta.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Pracę sprzedawcy w handlu hurtowym można zaliczyć do średnio ciężkich

w przypadku sprzedawcy kasjera. Wymagana jest duża sprawność układu kostno-stawowego (praca sprzedawcy kasjera odbywa się w ciągłym ruchu - pokazywanie, zdejmowanie, podawanie towarów, negocjowanie, fakturowanie), duża sprawność narządu wzroku i słuchu (ciągła praca przy komputerze i prowadzenie rozmów z klientami).

W przypadku fakturzysty kasjera zajmującego się przyjmowaniem zamówień

i wystawianiem dokumentów sprzedaży oraz pobieraniem należności za zakupiony towar praca zaliczana jest do lekkich. Wymagana jest sprawność manualna oraz sprawność wzroku. Na to stanowisko mogą być zatrudniane osoby niepełnosprawne z dysfunkcjami kończyn dolnych jak również osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich.

Z uwagi na bardzo intensywne kontakty z klientami w zawodzie tym wyklucza się wady wymowy, utrudniające porozumiewanie się oraz zaburzenia psychiczne.

Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu są również choroby skóry, alergie, choroby zakaźne i nosicielstwo chorób zakaźnych, poważne schorzenia kręgosłupa.

W hurtowniach spożywczych wymagane są rozszerzone badania lekarskie

o nosicielstwo chorób zakaźnych.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Warunki stawiane przy zatrudnieniu sprzedawcy w handlu hurtowym dotyczą przede wszystkim jego kwalifikacji handlowych.

Zazwyczaj nie są formułowane preferencje dotyczące płci. Pracę mogą znaleźć zarówno kobiety jak i mężczyźni, jeśli należą do osób operatywnych, mających odpowiednią wiedzę i umiejętności.

Osoba ubiegająca się o stanowisko sprzedawcy w handlu hurtowym powinna legitymować się wykształceniem minimum średnim, najlepiej ze specjalnością związaną z handlem. Dobrze jest jeśli jest to tytuł zawodowy technik handlowiec, który można uzyskać w technikach handlowych i szkołach policealnych.

Mile widziane jest ukończenie kursów doskonalących kwalifikacje zawodowe (kursy z zakresu marketingu, aktywnych metod sprzedaży, psychologii sprzedaży, obsługi komputera oraz kas fiskalnych). Atutem do podjęcia tej pracy może być posiadanie prawa jazdy, znajomość języków obcych oraz dyspozycyjność.

Osoby ubiegające się o stanowisko sprzedawcy w hurtowni spożywczej muszą mieć ukończony kurs minimum sanitarnego.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Sprzedawca w handlu hurtowym ma możliwość rozwoju kariery zawodowej. Po kilku latach nabywania doświadczenia w charakterze sprzedawcy, może awansować na akwizytora hurtowni lub przedstawiciela handlowego producenta w sieci detalicznej a następnie w hurcie. Wykonując swoje zadania sumiennie, szczególnie w zakresie zwiększania obrotów i zysku zatrudniającej go firmy, może awansować na kierownika przedstawicieli handlowych lub członka dyrekcji dużych firm handlowych.

W przypadku zgromadzenia odpowiedniego kapitału wyjściowego osoba operatywna, przedsiębiorcza i nie bojąca się ryzyka może stworzyć własną firmę i stanąć na jej czele. Zdobyte krok po kroku doświadczenia oraz znajomość odbiorców zajmujących się sprzedażą detaliczną będą niezbędne do prowadzenia działalności na własny rachunek w warunkach wolnego rynku.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Na ogół w zawodzie sprzedawcy w handlu hurtowym mogą znaleźć zatrudnienie zarówno osoby bezpośrednio po szkole jak również po pewnej przerwie w pracy.

Niektórzy pracodawcy preferują osoby w wieku do 30 lat, oczekując od młodych ludzi zapału do pracy, pomysłowości, niekonwencjonalnych rozwiązań.

Inni szukają osób w przedziale 31 - 40 lat stawiając na doświadczenie.

Z reguły jednak pracodawcy nie ustalają granicy wieku. Zatrudniając młodsze osoby liczą na ich młodzieńczą werwę do pracy, inwencję, pomysłowość. Natomiast w starszych widzą fachowość i doświadczenie.

Na stanowisko sprzedawcy w handlu hurtowym nie precyzuje się płci, jednak wymaga się doświadczenia zawodowego oraz dyspozycyjności.

Polecana literatura

Organizacja sprzedaży - A. Komosa, Wydawnictwo Ekonomik,

Ekonomika Handlu - A. Komosa, Wydawnictwo Ekonomik,

Promocja - E. i J. Przydatek, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne,

Reklama - Jolanta Lux, Anna Michalska, Wydawnictwo Szkolne

i Pedagogiczne,

Nowoczesny sklep - Jacek Chwałek, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---