CHOLESTEROL WYKRYWANIE: do ilościowego oznaczenia reakcja Libermanna-Buchardta, polegająca na odciągnięciu z cholesterolu cząstki wody i przekształcenia go w jego pochodna kwas monosulfonowy bicholestadienu. Związek ten jest zielony dlatego jego stężenie można wyznaczyć kalorymetrycznie. Opisana reakcja daje cholesterol wolny jak i ten związany. W celu wytrącenia cholesterolu wolnego stosuje się digitoninę i bezwodnik kwasu octowego CHOLESTEROL najlepiej poznany steroid, syntezowany w szeregu reakcji ze skwalenu poprzez lano sterol. Występuje w błonach komórkowych oraz w narządach mózgu i nerkach, jest prekursorem kwasów żółciowych i witaminy D3 i hormonów sterydowych Reguluje płynność błony ze względu na zmianę przedziału temperatur topnienia lipidów błonowych. Dzięki niemu organizm łatwiej przystosowuje się do zmian temperatury NORMY: Norma: < 200 mg/dl (< 5,2 mmol/l),
LIPOPROTEINA - to wielkocząsteczkowy kompleks hydrofobowego rdzenia lipidowego, który zawiera estry cholesterolu i triglicerydy oraz polarnej powłoki zawierającej fosfolipidy, wolny cholesterol i białka, określane mianem apolipoprotein, które odgrywają ważną rolę w metabolizmie i transporcie lipidów.
dużej zawartości triglicerydów:
chylomikrony - transportują pochodzące z pokarmu m.in. triacyloglicerole, fosfolipidy i cholesterol z jelita cienkiego do wątroby i mięśni.
VLDL - wytwarzane są przez wątrobę, transportują lipidy z wątroby do tkanek tłuszczowych.
dużej zawartości cholesterolu:
HDL - Lipoproteiny wysokiej gęstości, HDL a. HDLP Jego działanie obniżające poziom cholesterolu we krwi polega na usuwaniu jego nadmiaru z komórek i transportowaniu go do wątroby, gdzie jest metabolizowany. Dobry
LDL - główny transporter cholesterolu z wątroby do innych narządów (przede wszystkim nerek, mięśni i kory nadnerczy). W LDL zawarta jest większość cholesterolu osoczowego. Zły
WITAMINA D NIEDOBÓR Krzywica polegająca na nieprawidłowym twardnieniem kośćca u dzieci. Bo reguluje gospodarka Ca i P które odpowiedzialne są za to. WYSTEPOWANIE: wątroba dorsza, inne ryby morskie(tuńczyk halibut), tran i oleje rybne oraz żółtko jaj.. NORMY spożywanie 10 µg (400 j.m.) Prawidłowy poziom witaminy D wynosi 20-60 ng/ml
WITAMINA A Retinol karoteny są prekursorami. Podstawowa funkcja udział w widzeniu bo barwnik biorący udział w odbieraniu bodźców świetlnych - rop syna (purpura wzrokowa) zbudowane są z kompleksu białko-karoten. Opsyna a cześć karoten to jedna z form Wit. A - meoretinol A. On pod wpływem UV podlega określonym przemiana strukturalnym sprzężonym z systemem nerwowym przez zakończenia nerwów wzrokowych- reakcja fotochemiczna. Przemiany rodopsyny w opsyne i transretinol odblokowują mechanizm enzymatyczny który przekazuje impuls na zakończenia nerwów w oku. NIEDOBÓR uszkodzenie rogówki, kurza ślepota. Zahamowanie wzrostu, zanik nabłonka. WYSTEPOWANIE: zielone i żółte warzywa, wątroba cielęca, żółtko jaj i mleko WYKRYWANIE: do kilku kropli tranu w parownice dodać chloroform i nasycony SbCl3 w chloroformie jak niebiesko to jest.
WIATMINA E tokoferol. W komórce aktywny układ oksydoredukcyjny bo może podlegać przemiana pokarmowym. Naturalny przeciwutleniacz. Znaczne ilości w mitochondriach bo chronią przed układ mitochondrialny przed nieodwracalnym utlenianiem w obecności tworzących się nadtlenków tłuszczowych. Nie odporna na tlen i promieniowanie ultrafioletowe ale odporna na temp. WYSTEPOWANIE Oleje roślinne olej z zarodków pszenicy i kukurydzy. Dla zwierząt koniczyna i lucerna. NIEDOSTATEK: wpływa na wytwarzanie erytrocytów u dzieci z anemia. Funkcjonowanie narządów rozrodczych. WYKRYWANIE: Wit E wchodzi w reakcje z barwnym wolnym rodnikiem 2,2-difenylo-1-pikrylohydrazylem(DPPH) w reakcji DPPH ulega przekształceniu w bezbarwny. NORMY: Zapotrzebowanie człowieka wynosi 8-13 mg na dobę.
WITAMINA K filochinony. Wrażliwe na działanie światła i tlenu odporne na temp. Bierze udział w krzepnięciu krwi regulują wytwarzanie protrombiny, zapewniają krzepliwość krwi i powodują zatrzymanie krwawienia, zmniejszają nadmierne krwawienia miesiączkowe, odgrywają rolę w gospodarce wapniowej i mineralizacji tkanek, hamują rozwój raka piersi, jajnika, okrężnicy, żołądka, pęcherzyka żółciowego, wątroby i nerki. Człowiek ma Wit K bo prod bakterie jelitowe. Występuje w zielonych częściach roślin
Reakcja Fentonowa
Cu+ + H2O2 -> OH* + OH- + Cu2+
O2*- + Cu2+ -> O2 + Cu+
kw.askorb.-H2 + Cu2+ -> kw.askorb.-H* + Cu+ + H+
Cu+ + O2 -> Cu2+ + O2*-
O2*- + H2O2 -> OH* + OH- + O2
WYKRYWANIE GLICEROLU PRÓBA AKROLEINOWA akroleina powstaje w wyniku odwodnienia glicerolu w wysokiej temp. W obecności czynnika odciągającego wodę. Reakcja daje pozytywny wynik dla lipidów prostych i złożonych z glicerolem. REAKCJA Z Cu(OH)2 ze względu na obecność gr hydroksylowych glicerol łączy się z cuoh2 tworząc kompleks intensywnie niebieski
WYKRYWANIE CHOLINY cholina jest składnikiem lecytyny w celu uwolnienia choliny z cząsteczki lecytyny przeprowadza się zasadową hydrolizę wiązań estrowych. HO-CH2-CH2-N(CH3)3 trimetyloetanoloamina
OBECNOSC WYSZYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH - zasadowa hydroliza lecytyny prowadzi do uwolnienia wyższych kwasów tłuszczowych i powstania ich soli czyli mydeł
LIPAZY - grupa enzymów należących do hydrolaz. Hydrolazy wykazują niewielką specyficzność i katalizują rozkład estrów, utworzonych przez kwasy o krótkim i długim łańcuchu, nasycone i nienasycone, oraz alkohole mające łańcuch krótki lub długi, jedno- lub wielowodorotlenowe. Najważniejsza z nich, lipaza trzustkowa (EC 3.1.1.3), jest produkowana w trzustce, skąd pod wpływem pobudzenia zostaje wydzielona do dwunastnicy w formie nieaktywnego proenzymu. W dwunastnicy, pod wpływem soli kwasów żółciowych, fosfolipidów i białka kolipazy, przekształca się w formę czynną. W takiej postaci ma zdolność do hydrolizowania wiązań estrowych triacylogliceroli, czego produktami są wolne kwasy tłuszczowe oraz glicerol. Lipaza trzustkowa jest białkiem rozpuszczalnym w wodzie.
FOSFOGLICERYDY - zw. Zbudowane z glicerolu zestryfikowane 2 kw. Tłuszcz. i 1 reszta kwasu fosforowego który łączy się przez gr OH z cholina (lecytyna) z kolomina (kefaliny) seryna (fosfatyloseryny) w przypadku k fosfatydowych
FOSFOSFINGOZYDY - zbudowane z sfingozyny (aminoalkochol) do której w pozycji 2 wiazaniem N-acylowym jest przyłonczony k. tłuszczowy a w pozycji 1 jest związany estrowo fosforan choliny z gr OH
GLIKOLIPIDY - zbudowane z alkoholu do pozycji 2 wiazaniem peptydowym jest przyłączony kw. Tłuszczowy a z gr OH glikozydowo cukrowiec GALAKTOLIPIDY-galaktoza GANGLIOZYDY - bardziej skomplikowany cukier. A z alkoholami GLICEROGLIKOLIPIDY - glicerol SFINGOGLIKOLIPIDY - zbudowane z ceramidu połączone z gr OH w pozycji 1 z glukoza lub fruktoza
KARDIOLIPINA (CL) - potoczna nazwa dwufosfatydyloglicerolu, ujemnie naładowanego glicerolofosfolipidu występującego w wewnętrznej błonie mitochondrium, a poza tym w błonach komórkowych niektórych bakterii. odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu enzymu oksydazy cytochromu C (COX).
STERYDY ROSLINNE - saponiny - digitonina - składnik proszków piorących. Strofantyna- składnik leków na serce. Glikoalkaloidy Sterydowe - solanina, kukurbitacyna - owoce roslin dyniowych.
STERYDY ZWIERZECE kwasy żółciowe. Hormony sterydowe - testosteron, progesteron, kortyzon, pregnenelon, estradiol
LICZBY TŁUSZCZOWE - umowne wskaźniki chemiczne określające srednia mase cząsteczkowa (l. zmydlania) ilość wiązna nienasyconych (l. jodowa) stopien hydrolizy (l. kwasowa) stopien utleniania (l. nadtlenkowa) zawartość lotnych kw. Tłuszczowych (l. Reicherta- Meissla)
L. KWASOWA - ilość KOH 0,1M potrzebana do zobojętnienia wolnych kw. Tł. w 1g tł. im wieksza tym wiecej nieswierzych.
L. ZMYDLANIA - Ilosc KOH potrzebna do zmydlania 1 g tł. im dłuższe łancuchy tym nizsza liczba.
L. JODOWA - ilość jodu przyłączonego przez nienasycone kw, tł. zawarte w 100g tł. wysokie są dla olei roślinnych.