Nauki o zarządzaniu -Przedmiotem zainteresowań to wszelkie formy zorganizowanego działania ludzi, w szczególności względnie wyodrębnionego z otoczenia
Przedmiotem badań tej grupy dyscyplin są procesy tworzenia i funkcjonowania całości organizacyjnych działań ludzi, inaczej poszukiwanie prawidłowości, które regulują powstawanie, funkcjonowanie i rozwój organizacji działań ludzi.
Pojęcie organizacji - obejmuje każdy przedmiot złożony co najmniej z dwóch elementów, pomiędzy, którymi dokonała się specjalizacja w procesie realizacji jakiś pożądanych zdarzeń.
Obejmuje nie tylko zespoły ludzi, ale i inne układy i systemy.
Przedmiotem O i Z są organizacje, których uczestnikiem jest człowiek.
Organizacja - jest najwyższą formą integracji, co oznacza uporządkowanie w pewnej przestrzeni i w czasie.
Podstawowymi elementami są:
- struktura (ogół reakcji zachodzących między elementami przedmioty złożonego oraz między nimi a tym podmiotem)
- funkcja (zakres powtarzających się działań wykonywanych w ramach podziału pracy)
- relacja (związek zachodzący pomiędzy przedmiotami dowolnego rodzaju)
Wg. T. Kotarbińskiego i J. Zieleniewskiego
Organizacja - całość, której części współprzyczyniają się do jej powodzenia, a całość do powodzenia części
Organizacja - system
Powodzenie - zbliżanie się do stanu ocenionego pozytywnie ze względu na wartość będącą podstawą oceny, a minimalistycznym postulatem powodzenia jest przetrwanie organizacji jako takiej.
Współprzyczynianie się - przyczynianie się w sposób zsynchronizowany i skoordynowany (uporządkowany w czasie i przestrzeni)
Przyczynianie się - wydatkowanie energii dla osiągnięcia jakiegoś porządnego stanu.
Znaczenie pojęcia organizacji:
1) Znaczenie rzeczowe - to względnie wyodrębniona z otoczenia całość ludzkiego działania, mającą określoną strukturę skierowaną na osiągniecie celu lub celów
2) Znaczenie czynnościowe - oznacza tworzenie całości zorganizowanej albo nadawanie działaniu ludzkiemu cech zorganizowania. Np. tworzenie struktury organizacyjnej konkretnej firmy, tworzenie specjalnego działu w danej firmie, zorganizowanie imprezy itp.
3) Znaczenie atrybutowe - jako cecha, to co charakteryzuje zdarzenia, procesy, całość złożoną. W tym sensie mówimy, że dana firma jest dobrze zorganizowana, że dana impreza została właściwie przygotowana lub jaka jest struktura organizacyjna danej firmy.
Cechy organizacji jako systemy :
- są systemami otwartymi - co oznacza, że stale prowadzą z otoczeniem wymianę materii, energii i informacji
- są systemami uporządkowanymi w określonej strukturze, a uporządkowanie to uwzględnia wymogi społeczno - techniczne
- są systemami celowo tworzonymi przez ludzi do realizacji określonych funkcji społecznych, gospodarczych i innych
- charakteryzują się budową hierarchiczną
- mają zdolność doskonalenia się i podnoszenia swej sprawności i stopnia zorganizowania
- zdolne są do osiągania stabilnych stanów równowagi dynamicznej z otoczeniem. Polega na tym, że co pewien okres organizacja dostosowuje się do wymogów otoczenia aby mogła przetrwać
- funkcje kierownicze w organizacjach skierowane SA na procesy regulacyjne i realne- mogą osiągać podobne efekty w różnych typach struktur
Cechy całości zorganizowanej
1) Cel - na którego osiągniecie organizacja kieruje działania. Organizacje są tworzone w odpowiedzi na potrzeby, oczekiwania, zapotrzebowania otoczenia, powstają dla wypełnienia misji.
Mogą być:
- długofalowe (strategiczne) powyżej 1 roku do 5 lat
- średnioterminowe (taktyczne) w granicach roku
- krótkoterminowe (operacyjne) w granicach miesiąca do roku
2) Złożoność - wyraża się w liczbie i rodzajach części, które wchodzą w jej skład, a także w sposobie ich powiązań, w podziale na jednostki , komórki org. , stanowiska pracy.
W każdej organizacji występuje podział na sferę działalności:
- podstawowej
- regulacyjnej (nadawanie kierunki funkcjonowania całej org. , to zarządzanie przebiegające na różnych szczeblach org. )
- pomocniczej (zaopatrzenie, obsługa techniczna, utrzymanie czystości, ma zapewnić możliwe najlepsze warunki do urzeczywistnienia funkcji podstawowych)
3) Powiązania - elementy i części składowe org. muszą być uporządkowane w taki sposób, aby się wzajemnie uzupełniać i wspomagać we wspólnym działaniu. Mają charakter fizycznych bądź psychicznych połączeń (aparatura - aparatura, człowiek - narzędzia działania, człowiek - człowiek)
4) Wyodrębnienie - org. jest całością wyodrębnioną pod względem:
- celowościowym
- rzeczowym
- przestrzennym (jest zlokalizowana na określonym terenie i ma przestrzenny zasięg działania)
- czasowym (funkcjonuje w określonym przedziale czasowym)
- formalno - prawnym (jest samodzielną jednostką)
Składniki organizacji
Główne składniki org.:
- cele i zadania (misja, wiązka celów, zadania, drzewo celów)
- ludzie (podstawy, kwalifikacje, umiejętności, motywacja, stosunki międzyludzkie, predyspozycje)
- struktura formalna (hierarchia, schemat org., zakres czynności, instrukcje)
- wyposażenie i technika
Cele organizacji:
Cele:
- są często utożsamiane z funkcjami, jakie pełnią na rzecz otoczenia
Hierarchia celów:
- cel główny - ten dla, którego podjęto działania
- pośredni - środki dla celu głównego
- uboczne - cele końcowe niesprzeczne z celem głównym
Rodzaje celów:
- cel instytucji - przyświecający większość członków org.
- cele grupowe (partykularne) - przyświecają różnym grupom, zespołom, członkom organizacji
- cele indywidualne
Misja organizacji
Jest to charakterystyczne i wyróżniające ją wśród innych org. powołanie, ważne zadania do wykonania, które określają rację jej istnienia w otoczeniu społecznym i gospodarczym.
Poprawne zdefiniowanie misji powinno umożliwić:
- jasne i przekonujące uwypuklenie celów organizacji
- koordynację działań obejmowanych w org.
- stawanie wyzwań i stymulację wysiłków
- realizowalność zamierzeń rozwojowych
Formy misji:
- zamierzania strategicznego, co oznacza jasne, dokładne sprecyzowanie celu, który ma być osiągnięty w określonym czasie
- wspólnego wroga, co oznacza zidentyfikowanie konkurenta
- modelowego wzorca, co oznacza zidentyfikowanie firmy najczęściej spoza branży czy sektora
- przemiany wewnętrznej, co oznacza konieczność skonstruowania docelowego modelu org.
Misja ZOZ
- Czym jest?
Pożądanym, jasnym i przekonującym obrazem opisującym w kategoriach aspiracji przyszłości ZOZ, oparty na realistycznych podstawach
- Przez jaki pryzmat ją definiować?
- potrzeb zdrowotnych
- pacjentów
- usług medycznych
- przewagi konkurencyjnej
- W jaki sposób ją definiować?
- zamierzania strategicznego
- modelowego wzorca
- przemiany wewnętrznej
- Co umożliwia:
- jasne cele
- koordynacja działań
- stawianie wyzwań i stymulacja wysiłku
- realizowanie działań
ZOZ jako organizacja
Zdaniem nauki org. i zarządzania jest poszukiwanie najbardziej efektywnych sposobów modelowania systemów organizacyjnych.
ZOZ jest wyodrębnionym zespołem osób i zasobów majątkowych, utworzonym e celu udzielania świadczeń zdrowotnych i promowania zdrowia.
ZOZ są:
- poradnie
- ośrodki zdrowia
- pogotowie ratunkowe
- pracownie diagnostyczne
Charakterystyka:
- szpital - stanowi podstawową jednostkę org. w strukturze instytucji ochrony zdrowia
- przychodnia, poradnia i ośrodek zdrowia - podstawowe świadczenia profilaktyczne
- pogotowie ratunkowe - udziela świadczeń zdrowotnych w razie wypadku, urazu, porodu, nagłego zachorowania
- pracownia diagnostyczna
- pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji - udziela świadczeń zdrowotnych
- zakład rehabilitacji leczniczej
- zakład opiekuńczo - leczniczy - świadczy całodobową pomoc z zakresu pielęgnacji i rehabilitacji osób
- zakład pielęgnacyjno - opiekuńczy - udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych
- żłobek
Poziomy referencyjne szpitali
- I poziom - zawiera szpitale udzielające świadczeń zdrowotnych w czterech podst. specjalnościach medycznych
- chorób wewnętrznych
- chirurgii ogólnej
- ginekologii i położnictwa
- pediatrii
- anestezjologii
- intensywnej terapii
- II poziom - obejmuje szpitale wojewódzkie, które świadczą usługi w czterech podstawowych specjalnościach:
- chorób wewnętrznych
- chirurgii ogólnej
- ginekologii i położnictwa
- III poziom - obejmuje szpitale kliniczne państwowych uczelni medycznych oraz państwowej uczelni prowadzącej działalność
Misja org. - to ogólny cel org. , musi odzwierciedlać przyczynę istnienia org. , jest podstawowym, niepowtarzalnym elementem org.
Wizja - jest obrazem przyszłości, którą uczestniczy org. chcą wykreować.
Struktura org. - najbardziej podstawowym składnikiem org. są pojedyncze stanowiska pracy
Schemat org. - graficzny obraz przed. część org. , ich podst. funkcje oraz więzi
Więzi org.:
- więź służbowa - jednostronna zależność pracownika od
- więź funkcjonalna - wspomagająca : obejmie doradzanie, pomaganie, konsultowanie
- więź techniczna
- więź informacyjna
Kryteria:
- Struktura hierarchiczna - liniowa, z przewagą więzi służbowych
- rozpiętość kierowania - wyraża się liczbą pracowników podległych jednemu kierownikowi
Wyróżnia się rozpiętość:
* formalną - określoną w przepisach org.
* potencjalną - liczba osób, których pracą w danej sytuacji mógłby kierować 1 przełożony
* rzeczywistą- liczba osób, którymi przełożony rzeczywiście kieruje
Zasada rozpiętości - do określonego szczebla organizacji danej całości istnieje określona liczba pracowników, którymi kierownik może kierować.
Ze względu na rozpiętość kierowania:
* struktura smukła - charakteryzuje się małą rozpiętością kierowania i dużą liczbą szczebli organizacyjnych
* struktura płaska- charakteryzuje się ograniczoną liczbą szczebli hierarchicznych i dużą rozpiętością kierowania
* struktura macierzowa - opiera się na co najmniej dwukrotnym podporządkowaniu pionowym i poziomym
* struktura zespołowa - oparta jest na zespołach organizacyjnych w celu wykonania określonych zadań
Sprawność działania
Działanie - to świadome zachowanie się człowieka zmierzającego do osiągnięcia określonego celu. Może ono polegać na wykonywaniu czegoś lub wstrzymywaniu się od czegoś.
Działanie może mieć charakter zorganizowany i być sprawne.
Składniki działania:
* praca czyli działanie
* pomiot czyli pacjent
* cel czyli podążany stan rzeczy, jaki zamierzamy osiągnąć
* przedmiot czyli obszar któremu podlega działanie np.. zaopatrzenie odleżyn
* metoda czyli utrwalony i zaakceptowany sposób realizacji celów - najlepsza metoda
* zasoby- czyli składniki ludzkie, rzeczowe
* warunki- okoliczności , w którym to działanie może być zrealizowane aby osiągnąć największy skutek
* skutki czyli wszystkie skutki oceniane pozytywnie nazywamy wynikiem użytecznym , wszystkie skutki negatywne nazywanymi kosztami działania
Sprawność działania- to ogół pozytywnie ocenianych cech dobrej roboty
Walory sprawności:
* skuteczność
- działanie w pełni skuteczne( pełna realizacja celów)
- działanie częściowo skuteczne
- działanie nieskuteczne
- działanie przeciw skuteczne
- działanie niestopniowalne
* korzystność
- działanie jest korzystne jeśli przyniosło korzyść
- działanie obojętne na korzyść jeśli nie przyniosło ani korzyści ani strat
- działanie niekorzystne jeśli przyniosło stratę
* ekonomiczne
- działanie ekonomiczne to takie w którym stosunek wartości wynikuużytecznego tego działania do wartości podniesionych nakładów jest większy od jedności
- ocena ekonomiczna działania - będzie również zależała od miejsca w jakim rozpatrujemy działanie.
Wytyczne sprawnego działania
Wytyczne niealternatywne - cykl działania zorganizowanego.
* wytyczna - działaj w sposób zorganizowany - cykl działania zorganizowanego.
Obejmuje:
- określenie celu działa łania
- analizowanie warunków i zasobów , planowanie
- realizację
* cykl
Obejmuje:
- gromadzenie informacji
- analizowanie informacji
- określenie realnych celów
- ustalenie planu
- pozyskiwanie zasobów
- realizacja zadania
- ocena sposobu wykonywania
- wnioski co do dalszej pielęgnacji
Formułowanie celu:
* opiera się na diagnozie sytuacji przeszłej , obecnej i prognozie przyszłej
* bierzemy pod uwagę możliwości i ograniczenia
* nie mogą być wewnętrznie sprzeczne bądź niezgodne
* cel ma być jasny i zrozumiały
* wyrażanie celu w formie wymiernych wyników do osiągnięcia
Formuła celu powinna zawierać określenie:
* przedmiotu działania - element przedmiotowy
* terminu wykonania - element czasu
* miejsca albo zasięgu - element przestrzenny, oraz - tam , gdzie to jest uzasadnione- element kosztu
Planowanie ( analiza warunków):
- obmyślanie środków
- zestawu działań
- sposobu ich wykonania
Pozyskiwanie potrzebnych zasobów:
- pozyskiwanie budynków lub pomieszczeń
- pozyskiwanie zasobów ludzkich
- utrzymanie zespołu w gotowości do działania
Realizacja planu- niekiedy może zachodzić potrzeba jego modyfikowania w sytuacji , gdy przewidywania planujących nie były dostatecznie trafne
Kontrolowanie - obejmuje realizację całego planu i wyniku.
Klasyczne zasoby organizowania pracy:
* Zasada - jest twierdzeniem powszechnie przyjętym dzięki jego oczywistości - zaleca co robić a czego nie robić.
Zasady:
- podziału pracy
- koncepcji pracy
W pielęgniarstwie podział pracy na :
- jakościowy:
* opatrunki
* zabiegi
* badania diagnostyczne
*podawanie lekarstw
* czynności higieniczne
* Wady:
- utrudnia całościową
- zawęża wykorzystanie wiedzy i umiejętności zawodowych
- osłabia więzi koleżeńskie
* Ilościowy:
- optymalnego wyniku działania
- harmonizacji
- ciągłości pracy
- indywidualizacji
Wytyczne sprawnego działania :
1) Specjalizacja - Uniwersalizacja - dotyczy stopnia do jakiego powinna być praca podzielona.
2) Aktywizacja - ograniczenie działania
Formy ograniczenia działań:
- potencjalizacja - polega na zastąpieniu
- machinalizacja- to zastępowanie wszędzie tam gdzie to jest możliwe i tylko tam
- instrumentalizacja - to zmniejszenie wysiłku człowieka przez wykorzystanie coraz to doskonalszych urządzeń , aparatury maszyn i innych zasobów technicznych
- inwigilacja czysta - jest skrajną formą ograniczenia działania , polega na zajęciu pozycji obserwatora i wkroczeniu z interwencja w przypadku awarii
3) Konktacja - antycypacja
* Konktacja - polega na oczekiwaniu na najbardziej właściwą chwilę do działania
* Antycypacja - przyspieszenie działania
4) Właściwy poziom zasobów
a) utrzymanie dostatecznych rezerw , zasobów rzeczowych i ludzkich na wypadek nagłego , nieprzewidzialnego wzrostu zadań do wykonania
Pełne wykorzystanie zasobów
b) wskazuje na zasadność pełnego ich wykorzystania, aby nic nie uległo marnotrawstwu
5) Koncentracja sił
a) potrzeba koncentrowania sił i zasobów rzeczowych w wybranym priorytetowym odcinku na najważniejszym polu działania
b) potrzeba zapewnienia działań we wszystkich kierunkach
Kierowanie w pielęgniarstwie
Sprawność działania organizacji zależy od:
- oddziaływania środowiska zewnętrznego
- stanu zasobów rzeczowych
- struktury organizacji
- procesu pracy
- zachowania
Sprawność funkcjonowania w pielęgniarstwie - ogromny potencjał ludzi, których wiedza, umiejętności, ambicje nie są w pełni wykorzystane.
Kierowanie w pielęgniarstwie - działanie zmierzające do osiągnięcia wysokiej jakości opieki pielęgnacyjnej przez zespoły pielęgniarek i innych pracowników, wykorzystanie rzeczowych zasobów i odpowiednich technik.
Kierowanie- działalność praktyczna polega na podejmowaniu przez aparat zarządzający wielu różnych wzajemnie powiązanych działań i decyzji kierowniczych.
Władza- to cechy osobiste lub związane z pozycją, które są podstawą wywierania wpływu.
Władza organizacyjna- każdy akt wpływu dotyczący spraw związanych z organizacjami. Zachodzi ona gdy na jednostkę jest wywierany wpływ zmierzający do tego , aby podjęła ona jakąś czynność istotną do organizacji.
Czynniki które są podstawą przyzwolenia na wywieranie wpływu:
- charyzma
- tradycja i nienaruszalne zwyczaje
- przymus
- nagroda
- autorytet
- pozycja w organizacji
- umowa
- własność lub prawo dysponowana rzeczowymi zasobami działania
- uczucie
Zarządzanie- jest szczególnym przypadkiem kierowana. Zachodzi gdy podstawą kierowania jest własność środków produkcji, nne dobra materialne lub nominalne (kapitał) lub dysponowanie nimi, warunkujące funkcjonowanie i rozwój organizacyjny.
Na funkcjonowanie organizacji kraju, narodu, ogromny wpływ wywierają wybitne jednostki, liderzy o nieprzeciętnych cechach- przywódcy.
Cechy różniące przywódców od nieprzywódców:
- ambicja i energia
- pragnienie przewodzenia innymi i wywieranie na nich wpływu
- uczciwość i prawość
- wiara w siebie
- inteligencja
- głęboka wiedza w dziedzinie objętej odpowiedzialnością przywódcy
Kierowanie wyraża się w:
- tworzeniu klimatu sprzyjającemu rozwijaniu twórczej aktywacji
- pozyskiwaniu i wykorzystaniu talentów i uzdolnień wszystkich uczestników organizacji
- tworzenie efektywnych zespołów
- podejmowaniu, aby organizacja była zdolna do stałego uczenia się
Proces kierowania ewaluował od:
- administrowania
- poprzez zarządzanie
- do przywództwa
Czynniki stanowiące rozkład władzy w organizacji:
- uprawiana władza formalna ( zakres obowiązków, uprawnień)
- kontrola nad zasobami organizacji
- posiadanie informacji i dostęp do kanałów informacyjnych
- zdolność do pokonywania niepewności
Podstawowe fazy kierowania.
Podstawowe ujęcia:
- podejście organizacji
- funkcjonalne
- decyzyjne
- systemowe
Praca- celowa działalność, w wyniku której powstaje dobro materialne lub niematerialne.
Sposoby postrzegania pracy:
- traktowanej jako kary- podjętej dla zaspokojenia potrzeb biologicznych i bezpieczeństwa socjalnego
- jako dobra samoistnego - pracujący człowiek pomaga innym i staje się lepszy przez wykonywaną pracę
- jako dobro służy zaspokojeniu szerokiego wachlarza potrzeb
Cel pracy na stanowisku pielęgniarki odcinkowej:
- współprzyczynianie się poprzez zapewnienie dobrej opieki pielęgniarskiej, do odzyskania przez chorego utraconych funkcji organizmu
Stanowisko pracy można opisać według 4 koncepcji:
- funkcjonalna
- podmiotowa
- przedmiotowa
- systemowa
1. Według koncepcji funkcjonalnej stanowisko pracy to zbiór funkcji zadań przypisanych jednemu pracownikowi do wykonania. Jest wynikiem podziału celu głównego instytucji na cele szczegółowe.
2. W koncepcji podmiotowej jest miejscem zajmowanym przez pracownika w strukturze organizacji z punktu widzenia dostępu do władzy. Stąd wyodrębniono stanowiska pracy kierownicze i wykonawcze.
3. Według koncepcji przedmiotowej to część przestrzeni roboczej wraz z wyposażeniem na której pracownik lub zespół pracowników wykonuje w określony sposób część procesu pracy, przyczyniając się do osiągnięcia celu głównego instytucji.
4. W koncepcji systemowej stanowisko pracy to najmniejszy w strukture instytucji system dzałania, stanowiący cząstkę systemu.
Stan pracy- jest najmniejszym w strukturze organizacyjnej system działania nie podlegającym podziałom na mniejsze podsystemy. Można jednak wyodrębnić pewne jego elementy:
- nazwa stanowiska i jego służbowe podporządkowanie
- funkcje pełnione przez pracownika i wynikające z nich obowiązki oraz szczegółowe zadania
- uprawnienia
- powstałe więzi organizacyjne
- kryteria oceny pracy
- podstawa prawna
- wymagania socjalne, które dotyczą tylko niektórych pracowników obejmujących dane stanowisko
Determinanty stanowiska pracy:
- podstawa prawna
wykonywaniazawodu pielęgniarki i położnej oraz przepisy wykonawcze określające obszar samodzielności zawodowej
- zalecenia technologiczne
oznaczają wybór optymalnej metody pielęgnowania
- wymogi ergonomiczne
dzięki którym można dokonać oceny obciążeń wynikającyze specyfiki pracy na danym stanowisku oraz zapewnić poprawę komfortu wykonywania zadań, a co się z tym wiąże zagwarantować odpowiednią jakość pracy
- wymagania organizacyjne
odnoszą się do sposobu funkcjonowania struktury organizacji i jej elementów takich jak stanowisko pracy
Opis i wartościowanie stanowisk pozwala na :
- określenie roli stanowiska i wskazanie jego miejsca w strukturze przedsiębiorstwa
- podjęcie decyzji dotyczących : szkoleń , rekrutacji, klasyfikacji, ruchów kadrowych
- zweryfikowania prac wykonywanychna danym stanowisku tak aby dokładnie odzwierciedlić rzeczywisty
- stworzone właściwej polityki wynagrodzeń
- prowadzenie skutecznego zarządzania personelem
Stanowisko pracy
Opis wymagań powinien być przede wszystkim adekwatny w stosunku do zadań. W pierwszej kolejności opisujemy kwalifikacje niezbędne na danym stanowisku, które wynikają z zadań wiodących to jest:
- wykształcenie
- niezbędne doświadczenie zawodowe
- niezbędne umiejętności
Zawód- jest to zbiór zadań wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy , wymagającym od pracownika odpowiednich kwalifikacji wiadomości.
Zadania zawodowe- zespół czynności doprowadzających do wykonania określonego zadania.
Kwalifikacje zawodowe- rozumiane są jako zestaw wiedzy i umiejętności wymaganych do realizacji składowych zadań zawodowych.
Kompetencje- wiedza teoretyczna i umiejętność praktyczna.
Zadania zawodowe:
- związane z organizacją warsztatu
- zadania wiodące, merytoryczne
- zadania naukowo- badawcze
Podział zadań:
- ze względu na samodzielność, odpowiedzialność
- priorytety
- według liczby zatrudnionych
- według składu
Analiza pracy, celu, stanowiska:
- decyzje podejmowane na stanowisku
- poziom wykształcenia wymagany dla poprawnego wykonania zadań i obowiązków
- cechy i predyspozycje osób na tym stanowisku
- możliwość rozwoju
- aspekty oceny
Odpowiedzialność- zobowiązanie się jednostki lub organizacji z nałożonych na nią lub przyjętych przez nią zadań i obowiązków.
Obowiązek- prawo, zakaz lub nakaz
Uprawnienie zawodowe- to określona prawnie możliwość wyboru postępowania w danej sytuacji.
Uprawnienie pracownika- to możliwość wyboru metody, kolejność wykonania, narzędzi pracy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami.
Pielęgniarka odcinkowa podlega pielęgniarce oddziałowej.
Funkcje pielęgniarskiego stanowiska pracy:
- promowanie zdrowia
- profilaktyka
- opiekuńcze
- lecznicze
- rehabilitacyjne
- psychospołeczne
- wychowawcze
Dokumentacja pacjenta:
- indywidualna karta pacjenta
- indywidualna karta zaleceń lekarskich
- indywidualna karta obserwacji
Dokumentacja musi spełniać warunki:
- musi być zwięzła, precyzyjna, zrozumiała
- musi zawierać wszystkie informacje o przebiegu procesu pielęgnowanie
- wskazówki pielęgniarskie
Definicja jakości:
- jakość to zgodność z wymaganiami
- jakość to przewidywany stopień jednorodności i niezawodności
- jakość to przydatność użytkowa
- jakość to zbiorcza charakterystyka wyrobu lub usługi z uwzględnieniem marketingu, projektowania, wykonania i utrzymania, która powoduje, że dany produkt lub usługa spełniają oczekiwania użytkownika
Jakość - to zespół cech wyboru lub usługi, z którymi wiąże się jego/jej zdolność do zaspokajania określonych lub domyślnych potrzeb i oczekiwań klienta.
Jakość opieki zdrowotnej - to stopień, do jakiego usługi zdrowotne obejmujące jednostki, jak i całe populacje zwiększają prawdopodobieństwo osiągania pożądanych efektów zdrowotnych oraz wykazują zgodność z aktualną profesjonalną wiedzą.
Elementy będące przedmiotem monitorowania i oceny jakości opieki zdrowotnej.
Kryteria oceny „jakość opieki” :
- skuteczność
- efektywność
- właściwość
- akceptacja
- dostępność
Przedmiot oceny jakości opieki pielęgniarskiej
* Struktura - zasoby rzeczowe, finansowe, informacyjne, liczba i kwalifikacje pracowników
* Proces - ocenie poddawane są wszelkie relacje zachodzące pomiędzy pielęgniarką a pacjentem oraz działania wynikające z realizacji podstawowych funkcji pielęgnowania:
- pomocy pacjentom w zaspokajaniu potrzeb fizycznych
- pomocy w zaspokajaniu potrzeb psychicznych, emocjonalnych i społecznych
- zapewnienie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego
- respektowanie praw pacjenta
- komunikowanie się z pacjentem i jego rodziną , informowanie, nauczanie
- udział w diagnozowaniu, leczeniu
- obserwowanie zachowań, relacji pacjenta z otoczeniem, symptomów relacji na
chorobę i leczenie, wykonywanie zaleceń lekarskich
- wykonywanie zabiegów pielęgniarskich
- kształtowanie środowiska opieki
* Wynik - stopień osiągnięcia celów pielęgnowania, w którym najistotniejszym przedmiotem oceny są osiągnięcia pacjenta w zakresie zdrowia i stopień, w jakim pacjent lub jego bliscy:
- potrafi prowadzić styl życia promujący zdrowie
- radzi sobie w sytuacji zagrożenia chorobą
- uzyskał pomoc w procesie diagnozowania i leczenia oraz zaspokojenia potrzeb w
w sytuacji choroby
- uzyskał poprawę stanu zdrowia w sferze funkcjonowania fizycznego, psychicznego i
społecznego
- potrafi zachować i poprawić jakość życia z chorobą lub niepełnosprawnością
- wyraża satysfakcję z uzyskanej opieki i warunków, w których ona jest lub była
realizowana
Metody zapewnienia jakości
* „Koło Deminga” - cykl zapewnienia jakości
1. Ustalenie celów i strategii ich osiągnięcia oraz pożądanego poziomu jakości.
2. Wybór obszarów deficytu opieki.
3. Opracowanie standardów.
4. Pomiar i ocena.
5. Wprowadzenie zmian.
Filozofia zarządzania „ KAIZEN” - zmiana na lepsze - to system małych kroczków, małych rzeczy zmierzających do stałego, nieustannego doskonalenia w miejscu pracy, to idea ustalania osiągania coraz wyższych standardów - nie powinno być dnia bez jakiegoś ulepszenia.
TQM - Total Quality Menagment - kompleksowe zarządzanie jakością.
CQD - Continous Quality Development - ciągłe podnoszenie jakości
Zarządzanie jakości
Wg normy ISO8402 , to wprowadzenie wymagań jakości do wszystkich funkcji zarządzania:
- planowania
- organizowania
- pobudzania
- kontrolowania
Zarządzanie jakością charakteryzuje się :
- orientację na kliencie
- systemowym i zorganizowanym działaniem w dziedzinie jakości
- oddziaływaniem na jakość we wszystkich fazach tworzenia usługi
- zaangażowaniem kierownictwa i wszystkich pracowników w sprawach jakości
- propagowaniem kultury i filozofii projakościowej
- dokumentowaniem działań związanych z jakością
Charakterystyczne cechy sektora usług zdrowotnych:
- złożoność procesu zaspokajania potrzeb zdrowotnych
- wielorakość potrzebnych kwalifikacji, procedur postępowania, aparatury i sprzętu
- niepewność i ryzyko
- asymetria informacji
- ograniczona suwerenność pacjenta
Badanie statystyki klientów/ pacjentów mają na celu :
- dostarczenie informacji potrzebnych do formułowania zasad polityki zdrowotnej zakładu oraz niezbędnych do podjęcia efektywnych działań na rzecz poprawy jakości usług
- oceną całokształtu przedsięwzięć podejmowanych przez zakład
- przewidywanie zapotrzebowania na usługi
- uzyskanie wiedzy na temat konkurencyjności usług
Ocena jakości świadczeń zdrowotnych przez pacjentów
- niezawodność,
- odpowiedzialność,
- kompetencje,
- dostępność,
- uprzejmość,
- komunikowanie,
- zaufanie,
- bezpieczeństwo,
- znajomość i zrozumienie potrzeb klienta,
- materialna odbudowa usług.
Kryteria satysfakcjonujące pacjentów:
- dysponowanie czasem na rozmowy z pacjentami
- akceptacja i zrozumienie sytuacji pacjenta
- udzielenie potrzebnych informacji
- sprawność techniczna
- jednoznaczna informacja o udzielanej opiece
- traktowanie pacjenta profesjonalnie
- zachowanie tajemnicy szczegółów leczenia pacjenta
niesatysfakcjonujące:
- zła współpraca między lekarzami i pielęgniarkami
- brak orientacji co do odpowiedzialności konkretnej pielęgniarki za opiekę pacjenta
- doświadczenie bólu częściej, niż oczekiwano
- uniemożliwienie z powodu bólu z wykonywanych ćwiczeń
Maxwell - kryteria oceny
- bezpieczeństwo
- skuteczność
- właściwość
- indywidualizacja
- ciągłość
- skuteczność
- profesjonalizm
- koncentracja
- dostępność
Narzędzia monitorowanie i oceny jakości :
* Nursing Audit - bilans opieki pielęgniarskiej
* Ruch Medicus Index
* Monitor
* Bohipszo :
- bezpieczeństwo
- ochrona nad zakażeniami
- hotelowe usługi i zaspokojenie potrzeb
- informowanie
- podmiotowość pacjenta
- samopielęgnacja
- zabiegi leczniczo- pielęgnacyjne
- organizacja i dokumentowanie