pytania instytucje i źródła prawa UE, Notatki

Odp1. Wymień instytucje Unii Europejskiej.

Rada Europejska - organ mający za zadanie wyznaczanie ogólnych kierunków Unii, podstawa prawna funkcjonowania zawarta jest w Traktacie UE, to spotkania głów państw, szefów rządów oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej, jest organem decyzji politycznych, planuje kierunki UE oraz współpracę w jej ramach , wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa.

Rada Unii Europejskiej - jest głównym organem decyzyjnym, jej skład tworzą MSZ państw członkowskich, siedziba Bruksela, uchwala ona rozporządzenia, dyrektywy i decyzje może wydawać zalecenia i decyzje. Wraz z parlamentem uczestniczy ona w ustalaniu budżetu UE, wydaje również akty prawne poza wspólnotowe.

Komisja Europejska - to rodzaj rządu UE, jest odpowiedzialny za bieżącą politykę UE, nadzoruje prace wszystkich komisji UE i zarządza funduszami UE, siedzibą jest Bruksela, komisja składa się z komisarzy 28, jest organem kolegialnym 5 lat.

Wydaje akty wiążące (twarde) rozporządzenia, dyrektywy, decyzje oraz niewiążące rekomendacje i opinie.

Parlament Europejski - jednoizbowy parlament europejski obywateli państw UE, siedziba Strasburg, korzeniami parlamentu jest komisja węgla i stali, organ kadencyjny 5 lat, parlament uczestniczy w stosowaniu prawa UE, kontroluje organa UE, uczestniczy przy zawieraniu umów międzynarodowych.

Trybunał Sprawiedliwości - pełni rolę sądu Międzynarodowego, Konstytucyjnego, Administracyjnego, w skład wchodzi 25 sędziów, 6 lat kadencji, siedziba w Luksemburgu, określa legalność aktów prawnych UE, na wniosek KE podejmuje decyzje wiążące wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych, rozpoznaje spory między państwami członkowskimi a komisją europejską.

Trybunał Obrachunkowy - 28 członków 6 lat rewizorzy obrachunkowi, jest organem skarbowym UE.

Odp. 2 Czynniki integrujące Europę.

zjawisko SPILL OVER - pojawienie się integracji w jednej dziedzinie napędza i motywuje potrzebę integracji w innych dziedzinach. UE integrują wspólne wartości wspólne prawo wspólna polityka zagraniczna, organizacje i instytucje UE, proces decyzyjny, współpraca, system prawny oparty na wspólnych wartościach,

Odp. 3 Hanza - historyczny przykład integracji państw europejskich.

geneza UE ma swój początek w Imperium, które integrowało w sposób naturalny przyłączane do siebie państwa miasta lub enklawy, wspólne prawo nie zawsze równe, Karol Wielki wiek 8 i9 pierwsza integracja państw wspólna polityka wobec królestw sąsiednich, zjazd Gnieźnieński integracja w ramach przekonań religijnych w różnych systemach, 12 wiek Hanza związek gospodarczy miast w którym funkcjonowały Gdańsk, Toruń, Elbląg - organizacja działająca na zasadzie wymiany handlowej i współpracy gospodarczej, przyczyniła się do rozkwitu miast wchodzących w skład Hanzy. Powyższy związek był ratyfikowany w postaci umowy. 1659 Unia Lubelska Polsko Litewska typowy pisany sojusz Państw sąsiedzkich. Sojusz gospodarczy, militarny funkcjonujący w ramach konfederacji, równość unia realna, odrębne wojsko, sądownictwo urzędy wspólne polityka zagraniczna, obrona, waluta herb. 1926 ruch Pana-Europejski na wzór USA, 1928 Brandt wystąpiła z propozycja Europejskiej Unii Federalnej, 1939 wybuch wojny przyczynił się do integracji państw europejskich w ramach gospodarczych i militarnych, wspólna polityka z uwagi na posiadanie wspólnego wroga, „ci co przegrali wojnę chcieli wygrać pokój”.1946 Stany Zjednoczone Europy Churchill, strach przed ZSRR USA i Niemcami był powodem integracji państw europejskich po zakończeniu II wojny. 1946 Unia Celna Belgia, Holandia, Luksemburg. (Beneluks). 09.05.1950 Deklaracja Schumana integracja w ramach przemysłu węgla i stali co powodowało kontrolę rozwoju przemysłu Niemiec oraz integrowało wspólnotę państw. Podpisano umowy. Twórcy Europy Adenauer I Schuman. Po 1951 r. pojawiają się organa sądownicze i zgromadzenia. 1957 EWG - wolny przepływ osób, towarów i usług. Równolegle Europejska wspólnota energii Atomowej.

Odp 4. Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej.

1951 - Traktat Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Francja, Niemcy, Włochy, integracja sektorowa poprzez węgiel i stal, pojawiają się organy sądowniczy oraz zgromadzenie,

1957 - EWG oraz WWEA celem jest stworzenie unii gospodarczej funkcjonującym w ramach wspólnego rynku, bezproblemowy przepływ osób, towarów i usług oraz kapitału, typowa integracja gospodarcza,

1986 - jednolity akt europejski, mówi się o powstaniu UE,

1993 - Traktat z Mastricht, brak osobowości prawnej w znaczeniu traktatu, UE powstaje, traktat nie jest podmiotem praw i obowiązków, tworzą ją EWG, EWWiS, EWEA. Wspólnoty posiadają podmioty prawne lecz nie organizacja. EWG ewoluuje w Wspólnotę Europejską. UE posiada budowę filarową 1. wspólnota, 2. wspólna polityka, 3. współpraca policyjna i sądownicza.

2001 - Traktat Nicea przystosowanie UE do przyjęcia państw bloku wschodniego

01.12.2019 - Traktat z Lizbony - powstanie faktycznej UE, Karta Konstytucyjna wspólnoty jest to ukryta konstytucja aby uspokoić eurosceptyków. EWEA poza UE, Traktat UE, Traktat o funkcjonowaniu UE (zmieniający Traktat z Mastricht). 1. Uzyskuje osobowość prawną, 2. likwiduje budowę filarową, 3. UE staje się następczynią WE i ją zastępuje

Odp 5 Traktat z Mastricht (filary).

Odp 6. Czy Europa posiadała konstytucję ?

UE przygotowała projekt konstytucji UE, który w 2003 r. został podpisany przez większość państw lecz nie wszedł w życie jako obowiązującego dokumentu normatywnego, z uwagi na potrzebę uspokojenia eurosceptyków poszczególnych państw, którzy uważają, że ratyfikacja konstytucji UE będzie godziła bezpośrednio w niezależność członków. Generalnie konstytucja obowiązuje w formie traktatów. Karta Praw Podstawowych.

Odp. 7 Traktat z Lizbony (zmiany w UE po przyjęciu traktatu).

01.12.2009 - Traktat z Lizbony - powstanie faktycznej UE, Karta Konstytucyjna wspólnoty jest to ukryta konstytucja aby uspokoić eurosceptyków. EWEA poza UE, Traktat UE, Traktat o funkcjonowaniu UE (zmieniający Traktat z Mastricht). 1. Uzyskuje osobowość prawną, 2. likwiduje budowę filarową, 3. UE staje się następczynią WE i ją zastępuje. Integracja od tego czasu staje się procesem dynamicznym.

Odp. 8 Opisz charakter prawny UE.

związek 28 państw (Polska 2004), posiada charakter prawny dynamiczny, organizacja międzynarodowa, obywatelstwo UE występuje obok obywatelstwa narodowego i nie zastępuje go, szczególna organizacja międzynarodowa o charakterze ponadnarodowym (zniesienie części suwerenności), (UE wydaje akty prawne wiążące państwa i osoby prawne, posiada autonomiczne sądownictwo TSUE, autonomia finansowa - cła podatki składki), ma osobowość prawną, posiada określone cele, a charakter półotwarty, nie ma wykluczenia z UE istnieje możliwość zawieszenia w członkostwie za naruszenie wartości lecz istnieje możliwość odejścia z UE procedura specjalne, posiada system języków, posiada system immunitetów, języki narodowe angielski, francuski, niemiecki, język sądowniczy - francuski, język urzędowy również polski.

Odp. 9 Dlaczego UE jest organizacją ponadnarodową?

UE jest organizacja ponadnarodową ponieważ państwa przystępujące do Unii zrzekają się części suwerenności na rzecz wspólnej organizacji, ustalają wspólną politykę zagraniczną w ramach wspólnoty, budują i reprezentują wspólną gospodarkę oraz handel, również państwa częściowo zrzekają się autonomii prawnej akceptując automatycznie system prawny, sądowniczy oraz finansowy obowiązujący w UE, UE jest organizacją ponadnarodową ponieważ tworzą ją różne narody, które ingerują się w ramach chęci osiągnięcia wspólnych celów.

Odp. 10 Opisz system języków obowiązujących w UE.

posiada system języków, posiada system immunitetów, języki narodowe angielski, francuski, niemiecki, język sądowniczy - francuski, język urzędowy również polski, języki autentyczne w których tworzy się traktaty są to języki obowiązujące w państwach członkowskich UE w tym w Polsce.

Odp. 11 Czy UE jest konfederacją ? - uzasadnienie.

UE nie jest konfederacją, UE ma wspólne cele wspólne cechy, posiada wspólne podmioty zobowiązań międzynarodowych,

Odp. 12 Czy UE jest państwem federacyjnym ? - uzasadnienie.

UE nie jest też federacją konstytucja jako jednolity tekst została odrzucone, każde państwo członkowskie posiada swoją symbolikę, symbole UE funkcjonują obok narodowych nie zastępują ich.

Odp. 13 Opisz symbolikę UE.

symbole UE to między innymi hymn (oda do wolności), flaga 12 gwiazd w okręgu symbolizujących jedność i równość, zjednoczenie w ramach różnorodności i wspólnoty, wspólna waluta w części państw.

Odp. 14 Cechy UE jako państwa.

Cechy UE jako Państwa: obywatelstwo, autonomiczny porządek prawny (samoistne źródła prawne - 1. zasada bezpośredniego skutku [źródła praw i obowiązków], 2. zasada bezpośredniego stosowania [podstawowych decyzji i przepisów prawa], 3. stosowania bezpośredniego obowiązywania [prawo UE obowiązuje bezpośrednio w prawie krajowym], wyodrębnione sądownictwo, system ochrony prawnej, wybory do parlamentu europejskiego (demokracja przedstawicielska), aksjologia zapisana w karcie praw podstawowych (system wartości).

Odp. 15 Cechy UE jako nie państwa.

Cechy nie państwa: brak skonkretyzowanego prawa, brak konstytucji, brak zinstytucjonalizowanej wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZB), ogólne kompetencje system podatkowy indywidualny, państwa o różnych prędkościach (ekonomia, możliwości rozwoju gospodarka, Schengen), parlament UE, państwa członkowskie RA i RUE, Instytucje unijne Komisja Europejska, Sądownictwo.

Odp. 16 Prawo pierwotne, a prawo pochodne.

Prawo Pierwotne - stworzyło podstawy funkcjonowania UE, posiada kompetencje do tworzenia prawa pochodnego od prawa pierwotnego (dyrektywy, rozporządzenia, opinie. PP Pisane),traktat założycielski, traktat akcesyjny, traktat zmieniający, protokoły i załączniki do protokołów PP niepisane ogólne zasady prawa, zasady wyinterpretowane z prawa pierwotnego pisanego stanowią samoistne i pierwotne źródło prawa, mogą stanowić samodzielna podstawę rozstrzygania i państwa członkowskie godzą się na to. Pposiadaja funkcje interpretacyjne prawa oraz funkcje korygujące- kreacyjne wypełnia brak prawa (prawo do obrony, prawo do poufności klienta z adwokatem, zakaz dyskryminacji, zasada równości). Prawo zwyczajowe ale musi pochodzić i być akceptowane przez państwa członkowskie. Prawo Pochodne musi być zawsze zgodne z prawem pierwotnym, art 288 Traktatu UE, są to różne akty prawne wydawane przez instytucje UE oparte na prawie pierwotnym w oparciu o nie (traktaty); są to rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie. Rozporządzenia, dyrektywy oraz decyzje maja charakter prawnie wiążący, natomiast zalecenia i opinie maja charakter prawnie niewiążący. Prawo pierwotne oraz pochodne stanowi dorobek prawny UE.

Odp. 17 Źródła prawa w znaczeniu materialnym (wartości).

źródła prawa o znaczeniu materialnym: 1. godność - poszanowanie godności ludzkiej, człowiek i jego godność zajmują centralne miejsce w integracji europejskiej, tworzone prawa muszą zawierać zasady godności wobec osób, w centrum integracji UE jest człowiek, „prawa podstawowe zagwarantowała EKPCz oraz wynikające z tradycji konstytucyjnej wspólnej państwom członkowskim”. 2. wolność - prawo jednostki wolności (od do), 3. demokracja - jako wartość na której opiera się UE i wartości na których opierają się państwa członkowskie (wybory, system partyjny, funkcje polityczne), 4. równość - obywatele oraz państwa UE są równe wobec prawa obowiązującego w UE (zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową). 5. państwo prawne - rządy prawa: zasada legalizmu (kontrola legalności aktów prawnych), pewność prawa - (przepisy jasne, precyzyjne, przewidywalne, reguła praw obywatelskich, prawo nie działa wstecz, dostępność aktów prawnych powszechna) zasada proporcjonalności - (regulować mniejszym kosztem), poszanowanie tożsamości państw członkowskich, poszanowanie praw człowieka.

Odp. 18 Zakres obowiązywania prawa UE.

zakres obowiązywania prawa: podmiotowy - państwa, obywatele, instytucje, organy, przedmiotowy - w jakich sprawach może mieć zastosowanie, czym się zajmuje „zasada kompetencji przyznanych UE, działają w granicach kompetencji przyznanych przez państwa członkowskie w traktatach do realizacji określonych w nich celów”. Czasowy - obowiązuje w czasie do końca trwania lub istnienia UE (wspólnota węgla i sali była na 50 lat), terytorialnym - na terytorium państw UE gdzie obowiązuje prawo.

Odp. 19 Prawo pochodne pisane (omówić przykłady).

Prawo Pochodne musi być zawsze zgodne z prawem pierwotnym, art 288 Traktatu UE, są to różne akty prawne wydawane przez instytucje UE oparte na prawie pierwotnym w oparciu o nie (traktaty); są to rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie. Rozporządzenia, dyrektywy oraz decyzje maja charakter prawnie wiążący, natomiast zalecenia i opinie maja charakter prawnie niewiążący. Prawo pierwotne oraz pochodne stanowi dorobek prawny UE. Prawo pochodne musi mieć odniesienie do prawa pierwotnego UE. Prawo pochodne pisane jest prawem wiążącym wszystkie państwa członkowskie, osoby oraz instytucje funkcjonujące na terenie UE.

Odp. 20 Opisać elementy katalogu prawa pochodnego: rozporządzenie, decyzja, dyrektywa, zalecenie i opinia.

elementy prawa pochodnego: rozporządzenie - posiada zasięg ogólny, wiąże w całości, są bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich, mają charakter generalno abstrakcyjny,dotyczy wszystkich państw nie wymaga przeniesienia, dyrektywa - wiąże każde państwo członkowskie w odniesieniu do rezultatu który ma być osiągnięty pozostając jedynie swobodę wyboru formy i środków wprowadzania w życie dyrektywy, dyrektywa musi być implementowana tj. wdrożona transponowana, dyrektywa określa cel a państwo członkowskie środki jakimi będzie wprowadzana, decyzja - wiąże w całości, a decyzja która wiąże adresatów dotyczy tylko adresatów wskazanych w decyzji i ma charakter indywidualny konkretny, (charakter prawnie wiążący), zalecenia i opinie - nie są aktami prawnie wiążącymi, udzielają informacji, wyrażają zdanie na dany temat nadają znaczenie interpretacyjne, nie podlegają sądowej kontroli legalności lecz muszą być bezsprzecznie zgodne z prawem pierwotnym, nie są źródłami prawa w ścisłym tego słowa znaczeniu. (nie posiadają charakteru prawnie wiążącego) są jeszcze; regulaminy, uchwały, programy.

Odp. 21 Jak klasyfikujemy umowę międzynarodową.

klasyfikacja umowy międzynarodowej: zawierane są na podstawie prawa pierwotnego, umowy zaliczane są do prawa pochodnego, umowy międzynarodowe muszą być zgodne z prawem pierwotnym ale pozostałe prawo pochodne musi być zgodne z umową międzynarodową. Umowa ta ma wyższą rangę prawa pochodnego.

Odp. 22 Opisz precedens gdzie funkcjonuje w prawie UE.

precedensy - orzeczenia sądów z którego wynika zasada inna niż ogólne, która stanowi samodzielna podstawę orzekania, wpływa na kształt podejmowanych decyzji w sposób faktyczny w stosunku do interpretacji prawa. orzeczenie sądu służące za przykład lub uzasadnienie przy rozstrzyganiu spraw podobnych.

Odp.23 Hierarchia aktów prawnych UE.

Karta Narodów Zjednoczonych, prawo pierwotne (ogólne zasady prawa, traktaty), prawo pochodne (wtórne) umowy międzynarodowe oraz katalog art. 288 - rozporządzenia, dyrektywy, decyzje , zalecenia i opinie (omówić),

Odp. 24 Zasada bezpośredniego stosowania, obowiązywania i skutku.

Zasada bezpośredniego stosowania - podstawą rozstrzygającą decyzji jest przepis prawa Unii Europejskiej.

Zasada bezpośredniego obowiązywania - przepis prawa UE wywołuje bezpośredni skutek prawny w prawnym porządku krajowym bez potrzeby implikacji (wdrożenia), rozpoczyna obowiązywanie automatycznie, staje się częścią porządku krajowego, występuje zakaz powielania tych regulacji (wydawania aktów krajowych, które powielają regulacje UE).

Zasada bezpośredniego skutku - oznacza, ze przepis prawa UE jest samodzielnym źródłem praw i obowiązków (zasada ta to możliwość powołania się przed organem stosującym prawo na na przepis prawa UE celem nabycia praw lub nałożenia obowiązków).

Odp. 25 Test Van Gend en Loos.

Test Van Gend en Loos dotyczy spełnienia warunków skutku bezpośredniego, mianowicie aby zaistniał skutek bezpośredni przepis musi spełniać następujące warunki: jasny, precyzyjny, bezwarunkowy, kompletny.

Odp. 24 Prounijna wykładnia prawna.

Jest to wykładnia przepisów prawa krajowego zgodna z treścią i celem dyrektywy tak dalece jak to jest możliwe dla osiągnięcia rezultatu, określonego w dyrektywie, należy zrobić wszystko aby doprowadzić do zgodności prawa unijnego nawet poprzez TS, stosujemy wszystkie dopuszczalne wykładnie prawa krajowego.

Model rozwiązywania sprzeczności:

W ramach stosowania prounijnej wykładni prawo stosujemy tak aby w interpretacji prawa nie było sprzeczności poszczególnych aktów z przepisami, kiedy występuje sprzeczność poszukujemy innego przepisu, który nie będzie zawierał sprzeczności, w przypadku kiedy jest to niemożliwe stosujemy prawo krajowe.

Odp. 25 Wertykalny i horyzontalny skutek obiektywny i subiektywny.

Wertykalny - możliwość powołania się na przepis prawa UE w sporze między obywatelem, a państwem,

Horyzontalny - możliwość powoływania się na prawo unijne w sporze między jednostkami.

Skutek obiektywny - oznacza powołanie się na przepis prawa UE w sporze, celem niezastosowania przepisu prawa krajowego szerokie ujecie skutku bezpośredniego.

Skutek subiektywny - jest to powołanie się na przepis prawa UE w sporze w celu nałożenia obowiązku lub nabycia praw - wąskie ujęcia skutku bezpośredniego.