Temat: Metody działania sprawców przestępstw seksualnych

Przestępstwa seksualne - (L. Lernell) są to takie typy zachowań ludzkich (wraz z ich skutkami), powiązanych z życiem seksualnym człowieka, jakie są zakazane przez ustawodawstwo karne.

OBCOWANIE PŁCIOWE

• stosunek płciowy heteroseksualny,

• stosunek płciowy homoseksualny,

• formy perwersyjne ( stosunek oralny, analny, akty współżycia z dziećmi ).

INNA CZYNNOŚĆ SEKSUALNA

Zetknięcie się ciał ofiary i sprawcy z wyłączeniem zetknięcia się narządów płciowych ( sprawca swoimi narządami płciowymi dotyka ciała ofiary lub przeciwnie, kiedy ofiara jest zmuszana do dotykania swoim narządem ciała sprawcy ).

ZBOCZENIE SEKSUALNE

TO WSZELKIE CZYNNOŚCIOWE ODCHYLENIA OD PRAWIDŁOWEGO KIERUNKU POPĘDU PŁCIOWEGO LUB OD PRAWIDŁOWEGO SPOSOBU JEGO REALIZACJI.

Zboczenia seksualne:

- właściwe,

- zastępcze.

Popęd płciowy - skłonność osobników dojrzałych płciowo do kontaktu płciowego; u wyższych kręgowców zależy od działania hormonów płciowych i hormonów gonadotropowych przysadki oraz od układu nerwowego.

Rodzaje popędów:

- heteroseksualny

- biseksualny

- homoseksualny

Dewiacje seksualne (odchylenia seksualne):

- w zakresie obiektu np. pedofilia

- w zakresie sposobu realizacji np. sadyzm

- nietypowe (seksualne zachowania nietypowe nie zaliczane do parafilii) np. kazirodztwo

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Zgwałcenie art. 197

§ 1 doprowadzenie do obcowania płciowego,

§ 2 inna czynność seksualna,

§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia: 

1. wspólnie z inną osobą, 

2. wobec małoletniego poniżej lat 15, 

3. wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, 

§ 4 zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem

Wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub niepoczytalnej art. 198

Polega na wykorzystaniu osoby lub wynikającym z upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej braku zdolności tej osoby do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem i doprowadzeniu jej do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej

Seksualne wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia art. 199

Polega na doprowadzeniu innej osoby do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej przez wykorzystanie stosunku zależności lub wykorzystanie jej krytycznego położenia.

Seksualne wykorzystanie małoletniego poniżej 15 roku życia art. 200

§ 1 seksualne wykorzystanie małoletniego

§ 2 prezentowanie małoletniemu wykonania czynności seksualnej

Kazirodztwo art. 201

Obcowanie płciowe z osoba najbliższą.

(Wstępny, zstępny, przysposobiony, przysposabiający, brat lub siostra)

Pornografia art.. 202 KK

Pojęcie pornograficzności ma charakter ocenny i społeczno-prawny, przez co odrywa się ono od zagadnień związanych wyłącznie z biologiczną i seksualną (medyczno-seksuologiczną) stroną życia. Aby uznać, że określone treści mają pornograficzny charakter muszą łącznie wystąpić cechy:

Przedstawienie przejawów płciowości i życia płciowego człowieka,

Koncentrowanie się wyłącznie na technicznych aspektach płciowości i życia płciowego z całkowitym oderwaniem od warstwy intelektualnej i osobistej

Ukazywanie ludzkich organów płciowych w ich funkcjach seksualnych, co sprowadza się do rejestracji odhumanizowanej technologii seksu

Główną intencją twórcy było wywołanie podniecenia seksualnego u odbiorcy

Stręczycielstwo - nakłanianie innej osoby do uprawiania prostytucji

Kuplerstwo - ułatwianie innej osobie uprawianie prostytucji

Sutenerstwo - czerpanie korzyści majątkowych z uprawiania prostytucji przez inna osobę

Tryb ściągania

Ściganie przestępstw określonych w art. 197(zgwałcenie) lub 199 (seksualne wykorzystanie zależności), jak również w art. 198 (wykorzystanie seksualne osoby bezradnej lub niepoczytalnej), jeżeli określony w tym przepisie stan ofiary nie jest wynikiem trwałych zaburzeń psychicznych, następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Okoliczności i sposoby popełniania

- najtrudniejsze z punktu widzenia procesu wykrywczego są zgwałcenia, gdzie sprawca jest nieznany,

- zgwałcenia jak i inne przestępstwa przeciwko wolności seksualnej mogą występować w związku z innymi przestępstwami jak: art.280, 282, 278, 279, czy tez innymi przestępstwami przeciwko wolności seksualnej i obyczajności,

- większość przestępstw jest dokonywanych na terenach miejskich,

- wśród przestępstw dokonywanych na terenach wiejskich występuje duża ciemna liczba,

- większość czynów przeciwko wolności seksualnej i obyczajności jest dokonywanych w terenie otwartym,

- zgwałcenia oraz inne czyny przeciwko wolności seksualnej i obyczajności dokonywane są:

• na terenie otwartym jak i w pomieszczeniach z okazji zabaw i dyskotek tak w mieście jak i na wsi,

• zbiorowo, a przy tym nie zawsze chęć zaspokojenia potrzeb seksualnych jest motywem wiodącym. Sprawcom często przyświeca chęć upokorzenia ofiary,

• w mieszkaniach często wiążą się z rabunkiem przedmiotów i charakteryzują się dużą brutalnością wobec ofiar ,

• przy okazji lub pod pretekstem przewozu samochodem,

• na terenie otwartym jak i w pomieszczeniach wykorzystując sytuacje wynikłe z codziennego bytowania - przypadkowe, jak i w wyniku zwabiania ofiar w ustronne miejsce. Będzie to dotyczyło dorosłych jak i dzieci,

• w pomieszczeniach gdzie występują dwa typowe sposoby wiążące się z rodzajem relacji ofiara-sprawca. W pierwszym sprawcą jest osoba obca wpuszczana do mieszkania przez ofiarę przeważnie po zastosowaniu przez niego podstępu. W drugim zaś - sprawcami są zdemoralizowani rodzice i opiekunowie

- w przypadku produkowania, rozpowszechniania, sprowadzania i prezentowania treści pornograficznych - sprawcy działają w celu osiągnięcia korzyści majątkowych , często w zorganizowanych grupach,

- rozpowszechnianie takich materiałów może następować przez kolporterów, kioskarzy, wypożyczalnie video, sutenerów, prostytutki, ponadto w seks-shopach, klubach nocnych itp.

- zwabianie i wykorzystywanie dzieci do tych produkcji, wykorzystywanie dzieci z ubogich rodzin i domów dziecka,

W przypadku stręczycielstwa, sutenerstwa, kuplerstwa i prostytucji, czynnikami zewnętrznymi wpływającymi na eskalację zjawiska są:

- zorganizowana działalność,

- osiąganie korzyści majątkowych,

- szczególne zależności pomiędzy ofiarą a sprawcą,

- brak pracy,

- migracje cudzoziemców,

- stosowanie przemocy,

- zwabianie pod pretekstem pracy za granicą

- dewiacje seksualne,

- eskalacja działań przestępczych (od zgwałcenia do zabójstwa)

SPOSOBY POPEŁNIANIA PRZESTĘPSTW SEKSUALNYCH

• W terenie otwartym jak również w pomieszczeniach

• Zbiorowo i indywidualnie,

• W sposób brutalny,

• Połączone często z rabunkiem,

• Dokonywane przy wykorzystaniu różnych pretekstów.

Charakterystyka sprawcy przestępstw seksualnych (profil psychologiczny)

- skłonność do nadawania innym ludziom cech swojego stanu emocjonalnego tłumienie w sobie gniewu

- znaczna obsesja na tle religijnym

- skłonność do przedmiotowego traktowania innych ludzi i swoich bliskich

- manipulowanie swoim otoczeniem (manipulacja ludźmi)

- niedojrzały społecznie

- bardzo niska samoocena

- spostrzeganie niewłaściwych zachowań na tle seksualnym, niezgodne z prawem, jako nie zależne od jego własnej woli

Sprawcy

- mężczyźni,

- w młodym wieku,

- często z zaburzeniami w sferze życia seksualnego,

- sprawca - człowiek o osobowości lękowo-agresywnej / nerwice, dewiacje seksualne/

- niski poziom umysłowy,

- nie uczący się, nie pracujący,

- uprzednio karani,

- większość sprawców - normalnie ukierunkowany popęd sęk.

- przejawy okrucieństwa sprawców,

- bardzo młody wiek sprawców( i ofiar),

- grupowy sposób działania sprawców.

CHARAKTERYSTYKA OFIAR

• kobiety w wieku od 14 do 22 lat ( najliczniejsza grupa ),

• rozpiętość wiekowa od 3 do 90 lat,

• zgwałceń osób w starszym wieku dokonują gerantofile lub osoby z niedorozwojem umysłowym,

• 31% kobiet zgwałconych zbiorowo zachowywało się rozważnie, pozostałe zachowywały się prowokacyjnie w stosunku do sprawców,

• znaczna część ofiar zgwałceń znała sprawców:

• zgwałcenia indywidualne - 29%,

• zgwałcenia zbiorowe - 48%.

Ofiary:

- wiek, wykształcenie, status społeczny zbliżony jest do statusu sprawców,

- często osoby lekkomyślne,

- w większości znały sprawców

TYPOLOGIA OFIAR

• Całkowicie niewinne (dziecko, osoba nieprzytomna)

• Mniej winne niż sprawca (ofiara własnej ignorancji)

• Winne w stopni równym winie sprawcy (ofiary prowokujące lub nie zachowujące ostrożności)

• Bardziej winne niż sprawca lub wyłącznie winne (ofiara działająca w stanie wyższej konieczności, ofiara z urojenia)

Ustalenie roli ofiary w genezie przestępstwa ma duże znaczenie w dziedzinie zarówno profilaktyki jak też właściwej polityki kryminalnej. Dokładna znajomość osobowości ofiary oraz stosunków łączących ją z domniemanym sprawcą może okazać się bardzo pomocna w ustaleniu sprawcy przestępstwa. Bardzo często jest tak, że niejednokrotnie ofiara „znika” nam z akt sprawy, gdyż nie poświęca się temu problemowi dostatecznej uwagi.

Klasyfikacja zgwałceń

• ZGWAŁCENIA MOTYWOWANE GŁÓWNIE POZASEKSUALNIE:
  - władcze
  - gniewne
  - represyjne

• ZGWAŁCENIA MOTYWOWANE SEKSUALNIE NIESPECYFICZNIE BĄDŹ KOMBINOWANE

• ZGWAŁCENIA MOTYWOWANE SEKSUALNIE
  - sytuacyjne
  - instrumentalne,
  - sadystyczne

• ZGWAŁCENIA MOTYWOWANE DEWIACYJNIE
  
  CHARAKTERYSTYKA SPRAWCÓW

• osoby płci męskiej w młodym wieku,

• osoby o nasilonym popędzie płciowym,

• osoby z zaburzeniami w sferze seksualnej ( nerwice, dewiacje ),

• osoby z wczesnymi doznaniami seksualnymi, zwłaszcza w wynaturzonej formie,

• osoby charakteryzujące się wysokim stanem podniecenia seksualnego w czasie perwersyjnych sposobów zaspokajania popędu,

• osoby z małym nasileniem agresji,

• osoby nieśmiałe,

• osoby dokonujące przestępstw przeważnie indywidualnie ( 87 % ),

• osoby nie uczące się i nie pracujące ( 50 % ),

• osoby uprzednio nie karane ( 64% ),

• osoby działające pod wpływem alkoholu ( 70% ),

• osoby o niskim poziomie wykształcenia i inteligencji.

Czynniki kryminogenne przestępczości o podłożu seksualnym

- dysfunkcjonalność środowiska rodzinnego i brak wzorców, bądź złe wzorce wychowawcze wyniesione z domu rodzinnego,

- wzrost liczby osób z zaburzeniami psychicznymi prowadzącymi do odchyleń w prawidłowej realizacji popędu płciowego,

- nadużywanie alkoholu, prostytucja, narkomania,

- anonimowość życia,

- ucieczki z domów zwłaszcza dot. nieletnich

- szerzenie się podkultur,

- niedoskonałość profilaktyki społecznej,

- przyspieszone dojrzewania fizycznego młodzieży przy mniejszym stopniu dojrzałości psychicznej,

- możliwość uzyskiwania korzyści materialnych z działalności związanej ze sferą seksualną (sutenerstwo, handel ludźmi, pornografia itp..)

Organizacja, kierunki i przebieg rozpoznania w zakresie zwalczania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Przedmiot rozpoznania:

- osoby i środowiska,

- zdarzenia,

- obiekty i miejsca

Zapobieganie przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

- rozpoznanie,

- edukacja społeczeństwa,

- edukacja dzieci,

- psycholog szkolny,

- respektowanie praw dziecka

---