ZJAZD DRUGI PRAWO MIĘDZYNARODOWE
29.10.2006r. cześć 1.
Cechą charakterystyczną prawa jest to że nie ma w nim obowiązkowego, ponadnarodowego, ogólnoświatowego ustawodawcy. Że są tego konsekwencje, prawo jest ...partykularnym, że nie ma obowiązkowego sądownictwa tzn. nie mam normy która nakładałaby kompetencje obowiązkowe sądowi jakiemuś stanowi sporu że trzeba dopiero taką kompetencję sądowi jakiemuś udzielić. Nie ma w nim stosowanego przymusu tzn. nie ma normy prawnej międzynarodowego powszechnego która by taki przymus ex lege po nikąd stworzyła, jeżeli dopiero państwa życzyłyby sobie taki przymus mieć musiały taki aparat sobie stworzyć. Wszystkie państwa wyznają że mamy do czynienia z prawem a nie z jakimś np .luźnym ciągiem norm o charakterze norm moralnych.
P.M. jest taką samą dyscypliną jak każda inna dyscyplina prawa jedynie jego nauczania są bardziej spektakularne niż naruszenia prawa... czyli jeżeli 2 panów wracając z imprezy obrobi miejscowy monopolowy to jest to news o charakterze lokalnym, jeżeli samoloty wpadły na WTC to jest to wydarzenie na skale międzynarodową itp. Czyli ten błąd perspektywy który przytacza i Góralczyk i „Ejkers” że w obydwu wypadkach zarówno w kraju wewnętrznym jak i międzynarodowym mamy do czynienia z naruszeniami systemu prawnego.
Normy kurtuazji międzynarodowej czyli komitat gencium, czyli normy wynikające z praktyki międzynarodowej jednak pozbawione sankcji. Jest to naruszenie działaniem niegrzeczny, działaniem niezgodnym z regułami kurtuazyjnymi. Np. nie oddanie honoru (nie zasalutowanie) okrętowi wojennemu na morzu. Ejkers pisze tak że nie zasalutowaniem takiemu okrętowi na morzu nie stanowi naruszenia prawa.
Hierarchia istniejących norm w prawie międzynarodowym. Zasady hierarchii nie ma. Normy pochodzące z różnych formalnych źródeł prawnych przede wszystkim normy umowne i zwyczajowe funkcjonują sobie na tym samym poziomie jeżeli chodzi o hierarchie norm. Jeżeli doszłoby do kolizji norm to nie możemy rozwiązywać tej kolizji za pomocą reguł hierarchicznych po takich tutaj nie ma. Ale mamy możliwość stosowania pozostałych 2 reguł kolizyjnych (prawo szczególne uchyla prawo ogólne, prawo późniejsze uchyla prawo wcześniejsze.) Normy z różnych źródeł wchodzą ze sobą w kolizję czyli norma zwyczajowa może uchylić przed normą umowną, a norma umowna może przed normą zwyczajową. Istnieje możliwość potencjalnym efektem tego braku hierarchii będzie możliwość mieszania się tych przepisów i wchodzenia przez nie w kolizję.
Regułą jest że w kolizji hierarchii w śród norm prawa międzynarodowego nie ma ale są od tego wyjątki.
Karta narodów zjednoczonych która w swoim art. 103 zawiera następującą regułę że wszystkie państwa, członkowie ONZ mają mieć, och zobowiązania muszą być zgodne z kartą narodów zjednoczonych. Czyli że w przypadku gdyby takie państwo członkowskie ONZ zawarło umowę z przed postanowieniami karty. Postanowienia karty będą miały wówczas pierwszeństwo stosowania. Ta karta nie unieważnia wtedy takich umów tylko.... je sprzeczne. W wypadku gdyby doszło do kolizji to pierwszeństwo stosowania znajdą normy karty. W raz z kartą narodów zjednoczonych znajdą się nam jeszcze normy z którymi nawet karta musi być zgodna czyli normy powszechnego prawa międzynarodowego o charakterze jus cogens (normy bezwzględnie obowiązujące- normy imperatywne powszechengo prawa międzynradoweogo.) Definicje znajdziemy w konwencji wiedeńskiej art. 53. “Traktaty sprzeczne z imperatywną normą powszechnego prawa międzynarodowego (ius cogens) Traktat jest nieważny, jeżeli w chwili jego zawarcia jest sprzeczny z imperatywną normą powszechnego prawa międzynarodowego. W rozumieniu niniejszej konwencji imperatywną normą powszechnego prawa międzynarodowego jest norma przyjęta i uznana przez międzynarodową społeczność państw jako całość za normę, od której żadne odstępstwo nie jest dozwolone i która może być zmieniona jedynie przez późniejszą normę powszechnego prawa międzynarodowego o tym samym charakterze.„
Norma bezwzględnie obowiązująca to taka norma od której nie można uchylić się w relacjach wzajemnych. (nie można odmiennie umorzyć swoich stosunków w relacjach z innymi państwami niż w sposób przewidziany w normie.) Zmienić ją może następna norma ius cogens. Czyli jest to norma powszechna, o charakterze bezwzględnie obowiązującym, i zmienić ją może tylko następna norma czyli ius cogens.
Kiedy nam się pojawiła norma ius cogens art. 53 dotyczy sytuacji następującej: kiedy najpierw istniała norma ius cogens a później pojawiła się norma traktatu, i ten traktat od samego początku jest z tą normą ius cogens sprzeczny. W związku z tym art. 53 stanowił że w takiej sytuacji nasz traktat jest po prostu nie
ważny. Jest nie ważny on od samego początku. Jeżeli zawierana umowa jest sprzeczna z ius cogens, umowa taka jest nieważna i wygasa. Powinna być traktowana jak nie istniejąca.
Natomiast art...., czyli najpierw był traktat a dopiero po jakimś czasie pojawiła się nasza norma ius cogens wówczas pomiędzy tym czasem zawarcia umowy a ta pojawieniem się normy ius cogens, ta umowa w skuteczny sposób regulowała relacje.
Hierarchii w prawie nie ma z pewnymi wyjątkami: wyjątki to karta narodów zjednoczonych, a wyżej nad kartą normy bezwzględnie wiążące czyli powszechnego prawa międzynarodowego czyli takie normy z którymi nawet karta musi być zgodna. Bo jak nie to kartka byłaby nie ważna, lub straci ważność i wygaśnie.
Źródła prawa-możemy mówić w znaczeniu formalnym, materialnym, poznawczym.
Źródła prawa w znaczeniu formalnym- to są formy w jakich stosowane jest prawo. W kraju źródłami w znaczeniu formalnym są Konsytuacja, ustawa, rozporządzenie itp. Takimi formalnymi źródłami prawa będą zwyczaj i umowa międzynarodowa.
Źródła prawa w znaczeniu materialnym- zespół czynników, pobudek, które stoją za uchwaleniem danej normy. Czyli powoduje, wywołuje, implikuje utworzenie norm prawa międzynarodowego. Zespół czynników umożliwiających ukształtowanie się prawa. Np. tym czynnikiem może być rywalizacja, współzawodnictwo, chodź ułożenia dobry stosunków gospodarczych.
Źródła prawa w znaczeniu poznawczym- czyli pewnego rodzaju materiały, dokumenty, które pozwalają nam stwierdzić jaka jest norma. Będzie to nam potrzebne przy analizie zwyczaju międzynarodowego, tam gdzie będziemy się zastanawiali czy dana praktyka państwowa jest, czy też nie jest zwyczajem międzynarodowym. Czy to jest jedynie praktyka z której można odstąpić od tak sobie (czyli raz postępuje tak, a raz inaczej) czy też jest to praktyka będąca przejawem wykazu istniejącego prawa.
Np. mogą to być źródła takie jak: kombinacje zwyczaju, jakieś zestawienie dokumentów dotyczących praktyki państwowej, jakieś zbiory orzecznictwa, zbiory umów, zbiory dokumentów. Czyli te źródła z których czerpiemy wiedzę o treści istniejącego prawa.
Jakie są te źródła w prawie międzynarodowym? - otóż to jest umowa międzynarodowa i zwyczaj międzynarodowy. Przyjmuje się w zasadzie że każde ze źródeł prawnych w pewnym stopniu odzwierciedlają wolę państwa. Dlaczego? -Przy umowie międzynarodowej taka wola państw jest wyrażona w sposób bezpośredni. (państwo zawierające umowę międzynarodową w sposób bezpośredni wyraża wolę.) Zwyczaj międzynarodowy- przyjmuje się że ta wola państwa wyrażona jest w sposób domniemany. Należy domniemywać że państwo wyraża wolę w jakiś określony sposób. Źródła prawa wyrażają wolę państwa.
A jak z pozostałymi źródłami? - jest z nimi różnie. Nasz podręcznik przyjmuje 3 źródła prawa: zwyczaj, umowa i ??uchwały twórcze organizacji międzynarodowych??
Akty jednostronne- niektóre nie kiedy mogą tworzyć reguły postępowania na przyszłość. Takim aktem jest np. przyrzeczenie państwa.
Art. 38 MTS (Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości) określa źródła wyrokowania MTS-u.
Orzeczenia interesu są zbliżone w swojej istocie czyli skutek prawny zbliżony jest do orzeczeń sądów kontynentalnych. Są od strony formalnej takie orzeczenia wiążące w danej, jednej konkretnej sprawie.
Jakie źródła stosuje MTS żeby wydać orzeczenia w sprawie orzekania? -
1. umowa międzynarodowa zawarta między państwami.
2. zwyczaj międzynarodowy
3. ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane
4. judykatura i doktryna czyli orzecznictwo sądu.
Jak można te źródła wyrokowania podzielić? - można je podzielić na źródła fakultatywne, obligatoryjne, pomocnicze.
Umowa, zwyczaj i ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane są to obligatoryjne
źródła wyrokowania. Każde z tych źródeł może stanowić samodzielną podstawę wydania wyroku.
Judykatura i doktryna to źródła o charakterze pomocniczym. Co uzyskamy przez ich zbadanie?
Mamy uzyskać informacje czy dana reguła jest, czy nie jest regułą prawa. (Ma nam pomóc ustalić treść obowiązującego prawa.
Art. 38 nic co napisano wyżej nie uwłacza prawu Trybunału wydania orzeczenia „exekwo mori” ale tylko wtedy gdy strony postępowania wyrażają na to zgodę.
Źródła fakultatywne- można na nim oprzeć wyrok tylko wtedy jeżeli strony się na to zgodzą.
Zasada słuszności- jest tylko wtedy gdy strony wyrażają na to zgodę.
29.10.2006r. cześć 2.
Zwyczaj przejmuję przewagę nad traktatem. Najczęściej polega to na tym że normy z niego wynikające nie moją charakteru norm partykularnych. Konsekwencją braku ustawodawstwa jest partykularyzm prawa międzynarodowego, czyli prawo międzynarodowe wiąże przede wszystkim strony. Zwyczaj jest tym fragmentem prawa międzynarodowego które wiąże tylko i wyłącznie strony. Zwyczaj wiąże najczęściej całą społeczność międzynarodową (wszystkie państwa.)
Przewaga umowy nad zwyczajem jest taka że umowa jest bardziej szczegółowa od zwyczaju. A cała treść takiej codziennej współpracy układana jest na podstawie indywidualnych relacji umów międzynarodowych. Normy zwyczajowe są bardzo istotne. I główna cecha pojawia się w tym, że są powszechnie wiążące.
Czym jest zwyczaj? Jest to zgodne postępowanie państw tworzące prawo (charakter prawotwórczy.)
Wyodrębnione są klasycznie 2 elementy zwyczaju międzynarodowego. Mówi się o elemencie obiektywnym (jest to praktyka zwyczaju) oraz o elemencie subiektywnym (jest to przeświadczenie prawa.) Mówiąc o zwyczaju możemy mówić że jest to zgodna praktyka państwa, jednorodna praktyka pewnej grupy, a najlepiej wszystkich (jeżeli mówimy o zwyczaju powszechnym) państw które tak długo trwa że w pewnym momencie ci którzy je wykonują zaczynają działać w przeświadczeniu, że inaczej nie… (że wykonują pewną praktykę, że podejmując pewne działania wykonują obowiązującą normę prawną.)
Praktyka jest praktyką jak najszerszą, jednorodną, jednolitą i nieprzerwana.
Ile czasu potrzeba aby wykształcić normę?- nikt tego nie wie. Nie da się ustalić jednego terminu.
Nie tyle długotrwałość praktyki ile jednorodność praktyki jej jak najszerszy charakter są decydujące do wykształcenia zwyczaju międzynarodowego czyli nie tyle jak najdłuższa praktyka byle jak najbardziej powszechna, jednolita i jednorodna może najbardziej decydować o tym, że o to nam się wykształci zwyczaj międzynarodowy.
Przyjmuje się że wystarczy że pewna grupa państw która podejmuje inicjatywę na forum międzynarodowym, a reszta nie protestuje- i to jest bardzo ważne. Obecnie przyjmuje się że brak protestu jest dowodem wystarczającym do tego że państwo uznaje że czyjeś działania są zgodne i mogą stanowić podstawę do wykreowania prawa normy zwyczajowego.
A co z tą osoba co protestuję?- przyjmuje się w sposób czysto teoretyczny, że jeżeli ktoś na etapie kształtowania się normy prawa zwyczajowego dzielnie oponuje twierdząc, że te działania nie wydają mu się dobre, nie uznaje tego za przejaw istniejącej normy zwyczajowej i uważa że te działania są naruszeniem prawa, a nie jego wykonywaniem, to nawet gdy taka norma wykreowała się jako norma zwyczajowa czyli i tak nie obejmuje tego który się przeciwstawiał na etapie jej tworzenia, jeżeli oczywiście na etapie kreowania się tej normy wykaże że cały czas był przeciw.
Tworzenie zwyczaju opiera się na braku protestów. Czyli jeżeli komuś się nie podoba praktyka innych państw i twierdzi że jest sprzeczne z prawem międzynarodowym powinien tą praktykę oprotestować.
Kto podejmuję tą praktykę?- podejmuję tą praktykę państwo.
Kto w ramach tego państwa ją podejmuje? -W naszym podręczniku profesorowie dokonują podziału na praktykę indywidualną i zbiorową.
Praktyka zbiorowa- państwa w jakichś grupach wykonują pewne działania np. poprzez zawieranie umów międzynarodowych.
Praktyka indywidualna- dzieli się na praktykę wykonywana przez organy państwa na praktykę wewnętrzną i zewnętrzna.
Praktyka wewnętrzna- wszystkie organy państwa. (ustawodawcze, sądownicze i wykonawcze)
Praktyka zewnętrzna- czyli szeroko rozumiane pojęcie dyplomacji.
Zwyczaj międzynarodowy to praktyka jednorodna, jednolita, powszechna. Praktyka wykonywana w przeświadczeniu że jest ona zgodna z prawem (jest wymagana przez prawo.)
Od kiedy obowiązuje norma zwyczajowa?- od tego momentu kiedy do praktyki dołączy się przeświadczenie prawne, że ta praktyka jest wymagana przez prawo.
Do kiedy obowiązuje norma zwyczajowa? - norma prawna zwyczaju międzynarodowego obowiązuję do momentu kiedy zostanie zastąpiona przez inną normę albo kiedy jej praktykowaniu zostanie narzucone odwyknięcie lub odwyknienie od stosowania prawa (czyli wygaśnięcie normy na skutek braku jej praktykowania.) Czyli obowiązuje do momentu zmiany lud odwyknienia.
Co może zmienić normę zwyczajową?- może nastąpić taka sytuacja, że ta zmiana następuje nie tylko poprzez nową normę zwyczajową. Ta stara norma najprawdopodobniej wygaśnie jeżeli okaże się, że nowa norma jest dla wszystkich korzystniejsza.
Zjawisko petryfikacji normy zwyczajowej- (chodzi o kodyfikację prawa.) Chodzi o sytuację kiedy norma zwyczajowa zostaje skodyfikowana kiedy pojawia się nowa norma. Czyli państwa kodyfikują jakąś
dziedzinę życia międzynarodowego (np. dyplomację.) Istotą zwyczaju jest to, że cały czas może podlegać jako norma niepisana w ciągłym wyobrażeniu. A jeżeli normę się wpiszę i określi się ją jako normę zwyczajową to ona ulega temu specyfikowaniu (zamrożeniu.) Ta norma staje się tą normą co zawsze!
Kodyfikacja zamraża zwyczaj, zostaje on usztywniony.
Drugiej części nagrane tylko 1:10.