Zaburzenia barwnikowe
Jednostki chorobowe
Bielactwo nabyte (Vitiligo)
Piegi (Ephelides)
Ostuda (Chloasma/Melasma)
Bielactwo nabyte (Vitiligo)
Definicja
Zazwyczaj liczne, odbarwione plamy, różnego kształtu i wielkości, nie wykazujące objawów zapalnych ani zaniku, otoczone przebarwioną obwódką.
Występuje równie często u dzieci, jak i u dorosłych
Etiopatogeneza
zaburzenie melonogenezy + niszczenie melanocytów → odbarwienia skóry
choroba autoimmunologiczna
dziedziczona autosomalnie dominująco (AD)
Tło autoimmunologiczne
występowanie przeciwciał przecimelanocytowych
współistnienie innych chorób autoimmunologicznych (20-30% przypadków) np. zap. Hashimoto, ch. Addisona, niedokrwistość złośliwa, kolagenozy
obecność innych autoprzeciwciał
Inne hipotezy patogenezy
neuronalna
samodestrukcji
defekt czynnika wzrostu
Teoria neuronalna
czasem występowanie odbarwień w określonych dermatomach
współwystępowanie vitiligo z niektórymi zaburzeniami neurologicznymi
zaburzenie funkcji autonomicznych w obrębie zmian bielaczych (↑ adrenaliny i noradrenaliny)
uszkodzenie melanocytów przez neurotransmiter ?
Teoria samodestrukcji
niektóre substraty melaniny są toksyczne (dopa, dopachrom)
zaburzenie mechanizmów ochronnych w vitiligo ?
Teoria zaburzenia wzrostu
obniżona ilość czynników wzrostów w obrębie zmian
poprawa stanu po stymulacji wzrostu
upośledzenie proliferacji i wzrostu melanocytów ?
Objawy
ostro odgraniczone odbarwienia
przebarwienie na obwodzie
bez zapalenia oraz zaniku
różny kształt i wielkość
pozostałości barwnika w mieszkach wł.
siwe włosy w obrębie zmiany (poliosis)
Umiejscowienie
twarz, grzbiety rąk, okolice narządów płciowych
możliwe inne lokalizacje
możliwy uogólniony przebieg
Przebieg
wieloletni
przez całe życie
rozwój szybki lub powolny
możliwość repigmentacji (np. pod wpływem słońca)
bez świądu
Rozpoznanie
odbarwione plamy bez objawów zapalnych i zaniku, otoczone przebarwioną skórą.
występowanie zazwyczaj licznych ognisk
Rozpoznanie różnicowe
Bielactwo ograniczone wrodzone (albinismus partialis) - występowanie plam bielaczych od urodzenia
Bielactwo rzekome (pseudoleucoderma) - po leczeniu łuszczycy (zmiany odpowiadają umiejscowieniu zmian łuszczycowych), w łupieżu pstrym po opalaniu (drobniejsze, niewyraźnie odgraniczone)
Ostuda (chloasma) - złudzenie odbarwienia zdrowej skóry przy szczególnym układzie odbarwień
Leczenie niechirurgiczne
fototerapia, fotochemioterapia
wyciągi z dziurawca doustnie i miejcowo
leki uspokajające (trankwilizery)
L-fenyloalanina (50 mg/kg m.c./d) + UVA
Leczenie chirugiczne
przeszczepy autologiczne zdrowej skóry w miejsca plam bielaczych
wspomaganie fototerapią (PUVA)
skuteczność ok. 70%
Piegi (Ephelides)
Definicja:
Drobne, przebarwione plamy, najczęściej rozsiane, umiejscowione w okolicach odsłoniętych, głównie na twarzy. Piegi są częstsze u osób młodych i rudych.
Etiopatogeneza
charakter genetyczny (AD)
prawidłowa liczba melanocytów
przyspieszona synteza barwnika
Objawy
plamy jasno- lub ciemnobrunatne
gładka powierzchnia
w poziomie skóry
Umiejscowienie
głównie twarz
Inne:
wyprostne części przedramion
grzbiety rąk
zazwyczaj symetryczne
Przebieg
utrzymują się całe życie
↓ nasilenia w starszym wieku
↑ nasilenia pod wpływem słońca
Leczenie
wyłącznie miejscowe !
środki złuszczające
środki odbarwiające
krioterapia i peeling
ochrona przed słońcem
Leczenie - środki złuszczające
maść rezorcynowa 20-30 %
możliwość uczulenia !
fenol 10-20 %
możliwość powstania nadżerek !
Leczenie - środki odbarwiające
maść z estrem monobenzylowym hydrochinonu (Depigmen) 20 %
niebezpieczeństwo nierównych odbarwień !
Ostuda (Chloasma/melasma)
Definicja:
Przebarwione plamy w obrębie twarzy bez poprzedzającego i towarzyszącego stanu zapalnego, występujące wyłącznie u kobiet.
Etiopatogeneza
Wzmożone wytwarzanie melaniny
Środki sprzyjające:
ciąża (chloasma gravidarum)
zaburzenia miesiączkowania i stany zapalne przydatków
zaburzenia wewnątrzwydzielnicze (tarczycy, nadnerczy)
stosowanie kosmetyków zawierających śr. światłouczulające, np. olejek bergamotowy (chloasma cosmeticum)
niektóre leki - hydantoina, chloropromazyna (chloasma medicamentosum)
stan wyniszczenia (chloasma cachecticorum)
Objawy i przebieg
plamy różnie nasilone - żółto- do ciemnobrunatnych
różny stopień odgraniczenia
brak zaczerwienienia, złuszczania i zaniku
mogą ustępować samoistnie (po porodzie, leczeniu hormonalnym, odstawieniu leków itp.)
Leczenie
przyczynowe (zaburzeń hormonalnych, chorób wątroby itp.)
miejscowo środki odbarwiające jak w leczeniu piegów