29.09.08 Mikroekonomia
dr hab. Władysława Łuczka-Bakuła, prof. nadz.
p. 724
Zwolnienie z egzaminu - min. 4,5
Literatura:
- Kamerschen, David B., Mikroekonomia, Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Lango, 2002
- Klimczak, Bożena, Mikroekonomia, wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Lango, 2002
- Rakowski, Marek, Wprowadzenie do Mikroekonomii, Wydawnictwo Akademia
- Varian, Hal R., Mikroekonomia: Kurs średni -ujęcie nowoczesne
- Czarny, Elżbieta i Nojszewska, Mikroekonomia, PWN
Ekonomia jako nauka o procesach gospodarowania.
Ekonomia jest jedną z nauk społecznych i zajmuje się procesami gospodarowania. Opisuje w jaki sposób ludzie podejmują decyzje o zastosowaniu rzadkich zasobów do różnych celów produkcyjnych i konsumpcyjnych oraz bada skutki tych decyzji w procesach gospodarowania.
Współcześnie ekonomię dzieli się na mikroekonomię i makroekonomię.
Mikroekonomia - zajmuje się procesem podejmowania decyzji przez pojedyncze podmioty gospodarcze (producentów i konsumentów = gospodarstwa domowe)
Makroekonomia - badanie zjawisk i procesów gospodarczych w skali całej gospodarki; bada takie wielkości jak: PKB, globalna podaż, globalny popyt, zatrudnienie, inwestycje, budżet państwa, inflacja, wzrost gospodarczy itd.
Z punktu widzenia metody badawczej wyróżnia się ekonomię pozytywną i ekonomię normatywną.
Ekonomia pozytywna - zajmuje się obiektywnym opisywaniem i wyjaśnianiem zjawisk i procesów gospodarczych. Odpowiada na pytanie jakie są badane zjawiska, czym się charakteryzują i dlaczego przebiegają w taki a nie inny sposób, podaje przyczyny badanych zjawisk. Nie ocenia ani nie wartościuje podawanych informacji.
Ekonomia normatywna - ocenia badaną rzeczywistość według norm i wartości etycznych. Ocena ta bardzo często opiera się o subiektywne sądy wartościujące je; Subiektywny czynnik odgrywa bardzo ważną rolę. Odpowiada na pytanie czy dany stan zjawiska jest słuszny i jaki powinien być.
Ekonomia stara się formułować prawa ekonomiczne.
Prawa ekonomiczne - stale powtarzające się prawidłowości zachodzące w procesach gospodarowania przy założeniu że zachodzą określone warunki.
Wyjaśnianiu zjawisk ekonomicznych stosuje się metodę indukcji, która sprowadza się na wnioskowaniu w oparciu o empiryczne badania (zaobserwowane zjawiska). Wykorzystuje się również metodę dedukcji polegającą na wyjaśnianiu zjawisk za pomocą logicznego wnioskowania.
Współcześnie coraz rzadziej formułowane są empiryczne prawa, natomiast coraz częściej zastępowane są one teoriami naukowymi.
Teorie naukowe są budowane o następujące etapy:
- obserwacja zjawisk gospodarczych,
-budowanie (konstruowanie) modeli ekonomicznych,
-sprawdzanie naukowej poprawności przyjętej teorii,
- synteza teorii ekonomicznej
W rozważaniach ekonomicznych (analizach) często wykorzystuje się modele ekonomiczne np. model konkurencji doskonałej, oligopol itp.
W teoretycznych modelach ekonomicznych przyjmuje się pewne założenia w których odrzuca się zjawiska uznane za nieistotne i przypadkowe dla badanego problemu, procesu. Przyjmuje się że badane zjawiska, podmioty, przedmioty charakteryzują się określonymi cechami.
Model ekonomiczny jest inaczej mówiąc zbiorem założeń tworzący uproszczony obraz pewnego fragmentu, rzadziej całości gospodarki, w którym bada się istotne zależności abstrahując od zjawisk przypadkowych i nieistotnych dla wyjaśnienia danego aspektu, rzeczywistości gospodarczej.
W analizie modeli ekonomicznych stosuje się zasadę ceteris paribus (c.p.) - oznacza to „przy innych niezmienionych warunkach”. Wyjaśnia się tą zasadę w ten sposób że wszystkie zjawiska oraz procesy w obrąbie modelu ekonomicznego poza badanymi nie zmieniają się to znaczy że nie mają wpływu na zachodzące w modelu zmiany.
Proces gospodarowania - charakteryzuję się tym że uczestniczą w nim zarówno producenci i konsumenci. Dobra służące do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych nazywamy dobrami konsumpcyjnymi.
Na proces gospodarowania składa się: produkcja podział wymiana konsumpcja
W procesie gospodarowania wykorzystuje się zasoby (czynniki produkcji): ludzkie, kapitałowe (kapitał rzeczowy i finansowy), naturalne.
Czynniki mogą zużywać się jednorazowo lub wielokrotnie.
Cechy zasobów:
- ograniczoność (rzadkość) wybory ekonomiczne (Co produkować? Jak produkować? Ile? Po jakiej cenie? Dla kogo?) z wyborami ekonomicznymi związane są określone koszty (koszt alternatywny - utracone korzyści) i korzyści.
- substytucyjność - możliwość zastąpienia jednych zasobów przez drugie (kapitał odgrywa duże znaczenie - zastępuje zasoby ludzkie i naturalne)
- komplementarność - uzupełnianie
W zależności od tego jakie ilościowe relacje zachodzą między zastosowanymi w procesie gospodarowania zasobami ludzkimi a kapitałem, wyróżnia się techniki pracochłonne, kapitałochłonne oraz neutralne.
W przypadku technik pracochłonnych ilość zasobników ludzkich jest większa niż wykorzystanego kapitału i charakteryzują się mniejszą wydajnością pracy. Techniki kapitałochłonne charakteryzują się większym wykorzystaniem kapitału rzeczowego niż zasobów ludzkich w rezultacie osiąga się większą wydajność pracy.
W procesie gospodarowania uczestniczą producenci, konsumenci, państwo, instytucje finansowe.
Efektem procesu gospodarowania są dobra konsumpcyjne (służą zaspokajaniu potrzeb) i produkcyjne (służą pośrednio zaspakajaniu potrzeb). O podziale decyduje nie postać lecz przeznaczenie.