Zdolność równowagi

Zdolność równowagi umożliwia utrzymanie pozycji ciała (równowaga statyczna) oraz zachowanie lub odzyskanie tego stanu (równowaga dynamiczna - przy zmianie punktu podparcia) w czasie czynności ruchowej albo po jej wykonaniu. Znaczenie tej zdolności jest istotne w przypadku małych płaszczyzn podparcia, chwiejnego podłoża lub w warunkach częstych zakłóceń, np:

• podczas jazdy na łyżwach,

• nartach

• w surfingu

• kajakarstwie

• gimnastyce

• akrobatyce

U podstaw tej zdolności leżą informacje pochodzące z analizatorów dotykowych, kinestetycznych, optycznych i przedsionkowych.
Duży wpływ mają proprioreceptory.

W równowadze statycznej lub w czasie bardzo powolnych ruchów główną rolę spełnia analizator kinestetyczny, a w dynamicznej (lokomocyjnej i obrotowej) przedsionkowy.

Kryteria oceny: szybkość, celowość, precyzja, pomysłowość.

Co wpływa na równowagę?

• Receptory skórne punktu podparcia (np. stopy)

• Wzrok - jak ma się otwarte oczy, to jest lepsza równowaga

• Narząd przedsionkowy

• Proprioreceptory (z mięśni, ścięgien itp.)

Móżdżek przetwarza informacje

Testy:

1. Równowaga statyczna

• stanie na równoważni Fleishmana
  Sprzęt i pomoce: deska w kształcie prostokąta 30 x 60 cm, z podłużną listwą na środku o szerokości 2 cm, wysokości 4 cm, czasomierz.
  Sposób wykonania: na sygnał badany wchodzi na równoważnię, stawiając stopy w osi podłużnej tak, żeby palce jednej dotykały pięty drugiej. W tej pozycji testowany stara się przy pomocy ruchów kompensacyjnych wytrzymać jak najdłużej. Oderwanie stopy od teownika traktuje się jako utratę równowagi.
  Wynik: czas stania na równoważni, mierzony z dokładnością co do 0,1 sek. Próbę powtarza się 2x, lepszy czas to wynik końcowy.

• wspięcie na palcach obunóż
  Sprzęt: czasomierz
  Sposób wykonania: badany z rękami na biodrach i zasłoniętymi oczami na sygnał staje we wspięciu na palcach i stara się wytrzymać w tej pozycji jak najdłużej.
  Wynik: czas stania w wymaganej pozycji. Z dwóch prób zapisać lepszy wynik.

2. Równowaga dynamiczna

• marsz po rozecie Mekoty
  Sposób wykonania: próba rozpoczyna się w momencie postawienia stopy na jednym z boków rozety, badany z ramionami na biodrach chodzi po sześciokącie, stawiając jeden krok na jednym boku. Próba trwa do momentu utraty równowagi przez dotknięcie stopą podłoża lub oderwanie ręki od biodra.
  Wynik: liczba prawidłowo wykonanych kroków po bokach sześciokąta.

• obroty w miejscu (Kocjasza)
  Sprzęt i pomoce: okrągła podstawa o średnicy 50 cm i wysokości 10 cm, pionowy stojak o wysokości 180 cm oddalony od krawędzi podstawy o 50 cm, pałeczka lekko-atletyczna (30 cm), opaska na oczy.
  Sposób wykonania: Badany w ręce trzyma pałeczkę. Na sygnał wykonuje obroty w tempie co najmniej 4-5 obrotów na 10 sek. Za każdym razem dotykając pałeczką stojaka.
  Wynik: ilość prawidłowo wykonanych obrotów. W prawidłowym obrocie badany dotyka pałeczką stojaka, jako utratę równowagi traktuje się wyjście poza koło więcej niż połowę stopy.

---