Pielęgniarstwo w anestezjologii

Przeszczepy

- AUTOGENICZNE ( np. skory),

- IZOGENICZNE ( między osobnikami identycznymi genetycznie np. bliźnięta jednojajowe),

- ALLOGENICZNE - (rozni genetycznie lecz tego samego gatunku),

- KSENOGENICZNE - (między rożnymi gatunkami).

Możemy przeszczepiać: serce, płuca, wątrobę, nerki, trzustkę, skorę, szpik kostny).

Warunki powodzenia przeszczepu:

- zgodność tkankowa,

- właściwy dobor biorcy i dawcy,

- odpowiednie leczenie immunosupresyjne,

- umiejętne rozpoznanie i leczenie procesu odrzucenia narządu,

- zapobieganie powikłaniom i ich leczenie.

Oczekiwanie na transplantację:

- biorca wyraża zgodę,

- badania specjalistyczne ( laboratoryjne, neurologiczne, ginekologiczne, rtg, odżywienie,

psycholog, HLA, serologiczne),

- po zebraniu informacji o cechach poszukiwanego narządu chorego wpisuje się na Krajową

Listę Biorców- KLB,

- pacjent oczekuje w domu na wiadomość, że jest dla niego narząd,

- musi szybko zgłosić się do szpitala,

- ostateczne bad w szpitalu,

- od momentu wezwania pozostaje na czczo, zażywa własne leki, zgłasza wszelkie infekcje.

W szpitalu:

- bad. ogólne i przedmiotowe( rtg, ekg, laboratoryjne,proba krzyżowa krwi, bad

bakteriologiczne - mocz, kał, wymazy).

Bezwzględne p/wskazania:

- brak zgody,

- zakażenia HIV,

- zaawansowana choroba nowotworowa,

- zab psychiczne.

Ustawa o przeszczepach 01-01-2006.

Powikłania:

- 1. odrzucenie przeszczepu ( reakcja obronna na obce białko),

- nadostre odrzucenie przeszczepu- jest pośrednią odpowiedzią org. biorcy z powodu istnienia antygenow dawcy, ujawnia się w kilka minut i taki przeszczep musi być natychmiast

usuniety, patogeneza tego odrzucenia jest związana z uszkodzeniem śródbłonka i utratą jego właściwości biologicznych. Toksyczne działanie wobec środbłonka wywierają :

- składniki dopełniacza,

- czynnik aktywujący płytki ( PWF),

- enzymy lizosomowe, uwolnione z płytek i granulocytow,

- test cytotokstczny między surowicą biorcy o limfocytami dawcy.

Ostre odrzucenie

zwykle w okresie 1 roku, a najczęściej w1-3 mies( 5-10 dni).

Stosuje się leki dodatkowe przez krotki okres , a w ciężkich przypadkach leki immunosupresyjny zastępuje się innym.

Ostre przyśpieszone - po 24 godz i prowadzi do niewydolności przez 1-6 mies.

ostre odrzuty przeszczepu allogenicznego:

- przebieg podobny do nadostrego, ale w tętnicach,

- występuje martwica włoknikowa błony środbłonka tętnic oraz złogi włoknikowe i płytek w

świetle naczynia, obrzęk tk srodmiąższowej i wylewy.

Ostre odrzucenie humoralne: nacieki, odwarstwienia tętnic i tętniczek, martwica narządu.

Patogeneza ostrego odrzucenia:

- decydująca rolę odgrywają lim T pomocnicze CD4+, aktywuja lim T cytotoksyczne CD8+

PRZEZ UWALNIANIE CYTOKINY,

- odpowiedź o char. nadwrażliwości,

- uszkodzenie narządu.

Przewlekłe odrzucenie

zmiany rozwijają się do 10-20-lat po przeszczepie, ale ale prawdopodobnie zaczynają

się już po transplantacji, w tym przypadku nie ma skutecznego leczenia.

Forma odrzucenia przeszczepu; przebudowa naczyń tętniczych średniego kalibru ( rozplema bł. śluzowej wew tętnic na skutek proliferacji i migracji miocytów oraz fibroblastów . Światło

naczynia ulega zwężeniu co powoduje niedokrwienie miąższu narządu, powstaje tkanka łączna, włoknista .

Prawdopodobieństwo przewlekłego odrzucenia :

- epizody odrzucenia ostrego,

- niewielka zgodnosć HLA,

- niedost lecz immunosupresyjne,

- NT,

- zak wirusem cytomegalii,

- długi okres przechowywania narządu przed transplantacją,

- palenie,

- hiperlipidemia,

- nieproporcjonalna wielkość narządu w stos do masy ciała.

Proces odrzucenia

I faza - rozpoz obcego białka,

II faza - namnożenie rożnych lim T i B i powolne niszczenie narządu,

III faza odczyn immunologiczny- całkowite zniszczenie.

Objawy odrzucenia:

- osłabienie,

- zmęczenie,

- gorączka powyżej 37,5,

- szybki przyrost masy ciała( 1-2 dni),

- zadyszka, duszność.

Leczenie :

- potwierdzające bad labor. i biposja narządu

- uderzeniowe dawki kortykosteroidow ( 6 dni),

- biopsje,

- zastąpienie silnych lekow( prograf zamiast neoral).

2. Zakażenia ( przeziębienie, grypa, inne zak wirusowe).

3. Zapobieganie zakażeniom:

- odpoczynek,

- właściwa dieta,

- regularne ćwiczenia fiz.

- uczulenie....

- wyleczone zęby,

- unikanie palenia.

Objawy:

- gorączka powyżej 38,

- męczliwość,

- biegunki, nudności, bóle brzuszne i głowy.

4. Cukrzyca .

5. Wysokie ciśnienie krwi.

6. Nowotwory .

7. Powikłania neurologiczne( bezsenność, koszmary senne, zab koncentracji, uwagi, pamięci,

parestezje kończyn, drżenie rąk, mrowienie rąk, zmiany nastroju).

8. Jakość życia.

Opieka pielęgniarska

- Leki immunosupresyjne,

- higiena rany po oper.

- kontrola temp ciała ,

- kontrola RR i HR,

- higiena j ustnej,

- higiena ogolna,

- ekspozycja na słońce( unikanie ).

Problemy pacjenta po przeszczepie wątroby.

Przyczyny

1. Choroby dróg żółciowych:

- niedrożność zewnętrznych dróg żółciowych niemowląt,

- pierwotna marskość wątroby,

- stwardniające zapalenie dróg żółciowych,

- urazy drog żołciowych i wątroby,

2. niektóre wrodzone choroby metaboliczne ( tyrozynemia, ch. Wilsona, cholesterolaza,

mukowiscydoza),

3. choroby miąższu wątroby:

- WZW typu B i C ,

- poalkoholowa marskość wątroby,

- autoagresyjne zapalenie wątroby,

- ostra martwica,

4. Nowotwory,

5. Inne.

Wątroba → uszkodzenie → blizny → przebudowa → marskość → krwawienie z przewodu

pokarmowego → zakażenie → nagromadzenie toksyn w organizmie.

Przyczyny

- długo narastające ( kilkanaście lat) np. marskość po zapaleniu wątroby( ch. Alkoholowa),

- kilka lub kilkanaście miesięcy (niedrożność wewnątrzwątrobowych drog żołciowych,

- kilka tygodni ( ostra martwica w przebiegu zatruć,

- ch. Wilsona , niektore zapalenia wątroby.

Objawy niewydolności wątroby:

- żołtaczka,

- dokuczliwy świąd skory,

- ciemny mocz,

- jasny stolec,

- spowolnienie, splątanie,

- krwawe wymioty, smoliste stolce,

- powiększenie obwodu brzucha,

- wydłużone, łatwe krwawienia za zranień,

- zaburzenia krzepliwości,

- odwapnienie kości,

- zahamowanie rozwoju fizycznego i wzrostu u dzieci.

Kwalifikacja

- morfologia,

- czas krzepnięcia,

- enzymy wątrobowe,

- badanie nerek, płuc,

- ocena przebytych zakażeń wirusowych,

- ekg, rtg, usg jamy brzusznej,

- endoskopia przełyku, żołądka, XII-cy,

- bad ginekologiczne i mammografia,

- ocena stanu odżywienia,

- rozmowa z psychologiem.

P/ wskazania:

- HIV,

- ch nowotworowa,

- czynna ch. alkoholowa,

- zaawansowane ch serca, trwałe NT,

- zakażenia ogolne,

- uszkodzenia mozgu (ciężkie i trwałe).

Powikłania:

- bezpośrednie - płyn w klatce piersiowej ( w prawej części).

Możliwe powikłania u dawcy:

- powikłania znieczulenia,

- zapalenie płuc,

- krwawienie,

- niedrożność jelit,

- zakrzepica żył głębokich,

- zatory płucne.

Życie po przeszczepie.

---